Geçtiğimiz hafta Guantanamo'dan iki Sudanlı yardım kuruluşu yetkilisi ile birlikte serbest bırakılan 13 Afganlı ilginç bir şekilde Afganistan'daki hapishaneleri de gündeme getirdi.

ABD'nin Küba'daki üssündeki Guantanamo'dan salıverilen esirler Afganistan'daki hayalet cezaevlerine alındı.

Afganistan'daki hapishanelerde tutulanların anlattığına göre ülkedeki cezaevlerinin şartları Amerika'nın Guantanamo'dan da beter.

ABD'nin Afganistan'daki "hayalet hapishaneleri" ile ilgili yapılan sınırlı araştırmalar, bölgedeki hapishanelerin durumunun Guantanamo'yu aratmayacak şekilde olduğunu ortaya koydu.

Hamid Karzai'nin 7 Aralık 2007'de resmen, Afganistan'ın ilk demokratik yoldan seçilmiş devlet başkanı olarak göreve başlamış olmasına rağmen, ABD ordusunun işgalci bir güç gibi davranmaya devam ettiği ve Begram hava üssünde yüzlerce tutukluyu elinde tuttuğu rapor edildi.

GUANTANAMO'YA GİDEN ARA DURAK

Begram üssü daha önceden tutukluların Guantanamo'ya sevk edilmesinde ara durak olarak kullanılıyordu. Buradaki üste ve başka yerlerdeki hayalet üslerde şu anda bile aralarında yabancıların da olduğu çok sayıda tutuklu bulunuyor.

Alınan bilgilere göre, bu hapishaneler, Uluslararası Kızılhaç Örgütü dışında, dışarıdan tüm incelemelere kapalı tutuluyor.

Buradaki tutuklular Guantanamo'daki tutuklulara sağlanan sınırlı kanuni temsil hakkına dahi sahip değiller.

BATILI GAZETECİLERİN ARAŞTIRMASI

Mart 2005'te, Afganistan'ı ziyaret eden gazeteciler, Adrian Levy ve Cathy Scott-Clark, konunun başka boyutuna ışık tuttular.

Levy ve Clark, "Afgan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu" başkanı Dr. Rafiullah Bidar ile görüştüler.

Afgan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu "yerel savaş ağalarının insan hakları ihlallerini izlemek, kadın ve çocuk haklarını korumak" amacıyla ABD Kongre'si tarafından finanse edilerek kuruldu. Komisyon başkanı gazetecilere bu işin sonunda dönüp dolaşıp ABD ordusu aleyhine şikâyetlere dönüştüğünü söyledi.

Komisyon Başkanı Bidar, binlerce kişinin yakalanıp götürüldüğünü belirterek şunları söyled: "Tutuklanıp serbest bırakılanlar, ülkeye haklarında dava açılmak üzere getirilmiş bulunan yabancılarla birlikte tutulduklarını söylüyorlardı. Tutuklular, kendilerine uygulanan vahşice sorgulama taktiklerini 'hayallerin ötesinde' diye niteliyorlardı. Kimse suçlanmıyor, kimse bilinmiyor, ABD hapishanelerine uluslararası gözlemciler sokulmuyordu."

İsim vermeden konuşan bir bakanın söyledikleri ise tüyler ürperticiydi: "Washington Afganistan'ı dünyaya gelişen bir demokrasi olarak tanıtma gayreti içerisindedir. Yine de ABD, ordusu bizi kasıtlı olarak baskı ve kontrol altında tutuyor. Ülkemizi, keyfi, hiçbir ayrım gözetmeyen ve hiçbir sorgulamaya tabi olmayan bir cezaevi sistemini yürütmede kullanıyor"

Gözlemcilere göre, söz konusu gazetecilerin Afganistan ziyaretleri üzerinden 3 yıl geçmiş olmasına rağmen fazla bir şeyin değişmedi.

ABD merkezli "Uluslararası Adalet Ağı"na bağlı hukukçular, Begram üssündeki bir tutuklu lehine, kabuğu kırma potansiyeli taşıyan, bir ihzar müzekkeresi talebi çıkarmış olsalar da konuya yakın kaynaklar Afganistan'daki Gunatanamo'nun dışardan denetime hala kapalı olduğunun altını çiziyorlar.

Dünya Bülteni