50 milyar varil petrol ve 1.5 trilyon metreküplük doğalgaz rezervi var. Ayrıca 200 milyar dolar da nakit parası var. Libya devlerin iştahını kabartıyor...
Misafirlerini çadırda ağırlayan, gittiği her ülkeye çadırını da götüren Muammer Kaddafi'nin yönettiği Libya; 200 milyar dolar nakit para, doğalgaz ve petrol rezervleri ile Batı'nın vazgeçemeyeceği dengelere sahip. Bu nedenle kapitalist ekonominin bunaldığı bir dönemde böyle zenginliklere sahip bir o ekonominin kontrolünün Kaddafi tarafından yönlendirilmesi imkansız görülüyor. Libya Kralı I. İdris'in 1969'da devrilmesiyle sonuçlanan askeri darbe sonrası devlet başkanı olan Muammer Kaddafi, devlet başkanı olduktan sonra "Özgür bir Arap demokratik cumhuriyeti" şeklinde yeni bir anayasa oluşturmuş, ABD ve İngiltere'nin ülkedeki askeri üslerini kapatmış ayrıca, bütün yabancı bankaları ve petrol işletmelerini kamulaştırmıştı.

KARA LİSTEYE ALINMIŞTI

Sömürgeci olarak nitelediği batılı ülkelere karşı tutum alan Kaddafi, devlet başkanı olduktan sonra İslam dinine dayanan Arap milliyetçiliğinin savunucusu olarak tanındı. Libya'yı sosyalist bir ülke haline için çaba gösterdi. 1977'de ülkenin adı Libya Arap Sosyalist Halk Cemahiriyesi olarak değiştirdi.

İşte bu çalışmalarıyla sömürgecilerin kara listesine giren Muammer Kaddafi, Tunus ve Mısır'da statükoyu yıkan ayaklanmaları iyi okuyamayınca kendi sonunu hazırladı. Reform çağrılarına kulak tıkayıp, sesleri silahla bastırmaya çalışınca, uzun süredir müdahale fırsatı kollayan sömürgeciler harekete geçti. Libya, Ortadoğu ve Afrika'daki tüm dengeleri değiştirecek bir müdahaleyle dört koldan sarıldı.

İŞTAH KABARTAN REZERVLER

Libya'ya artan bu ilginin perde arkasında ne var? Libya, zengin petrol ve gaz rezervleri üzerinde bir devlet. 1,5 trilyon metreküplük doğalgaz rezervinin yanı sıra, 50 milyar varil de petrole sahip. Jeo-stratejik konumu da oldukça önemli. Afrika'nın Akdeniz'e açılan limanı konumunda. Yakın zamanda 4,5 milyar alacağını silen Rusya'nın Trablusgarp yönetiminden liman talep ettiği de biliniyor. Ordusunu yenilemeye yönelen Libya, Rusya, Çin gibi silah satıcılarının listelerinde. Kaddafi'nin Moskova ziyaretinde imzalanan ve 2 milyar doları aşan silah anlaşmasında savaş uçaklarının yanı sıra S-300 füze sistemleri de vardı. Yıllarca ambargo altında yaşayan yaklaşık 8 milyonluk (2 milyonu yabancı) ülke aynı zamanda büyük bir pazar konumunda. Ve büyük ülkeler bu pazarın farkında ve pay koparma derdinde.


100 binden fazla Türk'e iş imkânı

1980'lerin başında 100 binden fazla işçimize iş imkânı sağlayan ve özellikle Türk müteahhitlerinin dünyaya açılan kapısı olan Libya, İstanbul'daki Laleli pazarına valiz ticaretinin ilk müşterilerini gönderen ülkeydi. Öyle ki 1990'lardaki ambargoya kadar Libya'dan 20 milyar dolar civarında bir gelir elde edilmişti ve 70 sente muhtaç olduğumuz günlerdeki krizden çıkmamızda bu gelirlerin büyük katkısı olmuştu. Değişen dünya dengelerinde Türkiye'nin Libya ile ikili ilişkilerini en üst seviyeye çıkarması sadece iki ülkenin değil, Akdeniz havzası ve Afrika ülkelerinin de menfaatine. Fransa, İtalya, Almanya, Rusya ve özellikle ABD gibi ülkelerle son beş yılda ilişkilerini en üst seviyeye çıkaran Muammer Kaddafi, ABD ile ilişkileri de en üst seviyeye çıkardı. Halen 7 bin doları bulan kişi başına düşen millî geliriyle Afrika ülkeleri arasında birinci sırada. 2003 yılından itibaren Libya'yı serbest ekonomiye geçirmek için çalışan Kaddafi, ülkenin her tarafında altyapı çalışmalarına büyük önem veriyor. Bu da iş adamlarımıza yeni fırsatlar doğuruyor.


Fransa ve Rusya ile anlaşmalar yapıldı

Uluslararası siyasette beklenmedik çıkışları, İrlanda Cumhuriyeti Ordusu (IRA) ve Filistin Kurtuluş Ordusu (FKÖ) gibi örgütleri desteklemesiyle dikkati çekti. Libya'yı uluslararası terörün kışkırtıcısı olarak gören ABD, 15 Nisan 1986'da Trablus ve Bingazi'ye bir hava saldırısı düzenledi. Kaddafi'nin yara almadan atlattığı bu saldırıda eşi ve iki çocuğu yaralandı, evlat edinmiş olduğu kızı öldü. Kaddafi, geçen yıl Fransa, Libya ile 10 milyar avroluk anlaşmalar yaparken, bu yıl da Rusya, Trablusgarp ile 3 milyar dolarlık anlaşmalara imza attı. Zengin yeraltı kaynakları, jeo-stratejik konumu ve son yıllarda dünyaya açılan yüzünden dolayı Kaddafi ve Libya'nın önemi bu nedenle batının gözünde çok önemli.


Dışa açılımı 2003'te başladı

Kaddafi, Pan-Am Havayolları'na ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağının 21 Aralık 1988 tarihinde Londra-New York seferini yaparken, İskoçya'nın Lockerbie yakınlarında düşen ve 258 uçak yolcusu ile kasabada yaşayan 17 kişi ile birlikte toplam 275 kişinin öldüğü ve Libya'nın sorumlu olduğu düşünülen Lockerbie olayının sorumluluğunu kabul etmemişti. Ancak 2003'te tavrını değiştirdi ve hem suçluları İskoçya'ya iade etti hem de kurbanların ailelerine tazminat ödedi. Aynı yıl nükleer programdan vazgeçtiğini açıkladı. İşte ne olduysa bundan sonra oldu. Uygulanan ambargolar bir anda kaldırıldı, ABD'nin teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarıldı. Kaddafi'nin çadırı dünya başkentlerinde görülmeye başladı. Akabinde eski sömürgeciler İtalya ile İngiltere hem özür diledi hem de Kaddafi ile el sıkışmak üzere Trablusgarp'ın yolunu tuttu. Tabii Kaddafi de hazırlıklıydı. Tony Blair'i, Nicolas Sarkozy'yi, Silvio Berlusconi'yi ve en son Viladimir Putin'i çadırında karşıladı. Ardından ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile de görüştü.

aktifhaber