Sosyal tabular ve ekonomik umutsuzluk çocuk ticaretini körüklüyor. 10 sene önce Çeçenya'nın Assinovskaya köyünden arabayla geçerken bu meselenin farkına varmıştım. Tahta bir çitin arkasında sıraya dizilmiş altı çocuk görmüştüm. Onların neden orada dizildikleri konusundaki merakımı taksi şoförü giderdi: "Satılmak için."

Şoför, annelerin çocuklarına bakamadıklarını bu yüzden onları durumları daha iyi olan kişilere sattıklarını söyledi ve "Bir kız çocuğu daha önce satıldı. Sevimli ve güzel bir çocuktu. Onu yaşı küçük olduğu için satın aldılar. Bunlar ise büyükler ve kimse onları almak istemez" dedi.

Şoförün söylediklerini doğrulamanın bir yolu yoktu ama deliller Çeçenya'da 10 yıl devam eden savaş ve şiddetten sonra çocuğu olmayan aile sayısının giderek arttığını ve insanların yeni doğmuş bir bebeği evlatlık edinmek için büyük paralar vermeye hazır olduklarını ve sık sıkta yasadışı yollara bile başvurulduğunu gösteriyor.

Çocuk ticaretini artıran diğer etkenlerde Çeçen toplumunda yasadışı doğumların utanç kaynağı olarak görülmesi ve yasal olarak evlatlık edinmenin az olması. Bu konudaki işlemler oldukça gizli yapılıyor ve net bir bilgiye ulaşmak zor. Bununla birlikte Çeçen savcılık ofisinin elinde satılmış çocuklarla yada yasadışı evlatlık verilmiş çocuklarla ilgili kayıtlar var.

Geçen sene 13 Kasım'da savcılık çocuk ticareti ile suçlanan bir suç örgütüne dava açtı. Eğer davada suçlu bulunsalardı üçü de kadın olan sanıklar 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacaktı. Sanıklar suçlamaları reddettiler ve mahkemede kefaletle serbest bırakıldılar.

Sanıkların üç aylık bir kız çocuğunu Çeçenya'nın uyuşturucu ile mücadele bölümünde görev yapan bir kişiye 3000 dolar karşılığından satmaya çalıştıklarından şüpheleniliyor.

Geçen sene bu konuda başka olaylarda meydana geldi. Bunlardan biride yeni doğmuş bir bebeği 4200 dolara satmaya çalışan iki kadındı.

Savcılık bu olay konusunda açıklama yapmayı reddetti ama davacı Adam Hambiyev bize başka bir olayı anlattı. Hambiyev geçen sene Mayıs ayında Caharkale'de üç kadının tutuklandığını, bunlardan ikisinin bir aylık bir bebeği 2 nolu şehir hastanesinde üçüncüsüne vermekle suçlandıklarını ve diğerinin evinde de bir bebek bulunduğunu söyledi.

Kadınlar şimdi çocuk kaçırma suçundan yargılanacaklar ve 15 yıla kadar hapis cezası alabilirler.

Bu davada görev alan savcılık ofisinden bir soruşturmacı çocuk ticaretini arttıran sebeplerden birinin Çeçenya'da düzgün yetimhanelerin olmaması olduğunu ve bu yüzden istenmeyen bebeklere Caharkale doğum hastanesinde yada çocuk hastanesinde bakıldığını söyledi.

Soruşturmacı "Görevliler bu bebekleri bir kişinin sorumluluğu altında hastanelere teslim ediyor. Daha sonra ise 'çocuk satın almakla suçlanan kadın gibi' kişilere evlatlık olarak veriliyor" dedi.

Çocuk haklarının korunmasından sorumlu müfettiş Elza Kusayeva'ya göre, tutuklanan kadınlarda bulunan iki çocuğa şimdi aileler tarafından bakılıyor ve evlat edinilmeleri bekleniyor.

Kusayeva çocukları evlatlık edinmek isteyecek muhtemel anne-babaların çocukları evlat edinebilmeleri için sıkı bir prosedürden geçmek zorunda olduklarını söyledi ve departmanının reddedilen çocuklar yada evlatlık için uygun olan çocuklar hakkında fazla bir bilgi edinemediğini ekledi.

Departmana 2006'da aileleri tarafından reddedilen çocukları evlatlık edinmek için 10 başvuru yapıldı.

Çeçenya'nın doğum kliniğinde başhekim yardımcısı olan Madina Eldorova bebeklerin neden anne-babaları tarafından terk edildiğini açıkladı.

Eldarova, "Geleneksel düşünce tarzımızdan dolayı bekar bir kadının doğum yapması utanç verici. Kural gereği bu kadınlar evlerine götürülüyor. Daha sonraları bebeği yasal olarak reddetmiş olmamak için bebeği gizlice birine veriyorlar yada çöp gibi bir yerde terk ediyorlar. Bazen de bebeklerini satıyorlar" dedi.

Caharkale sakini Madina Aziyeva kadınların bebeklerini satmak zorunda kalmalarının düşük ahlak seviyesinden değil sorumsuz erkeklerden kaynaklandığını söylüyor.

Aziyeva "Kendi bebeğini satmakta olan bir kadını tutukladıklarında onun yanında bebeğin suçlu babasını da tutuklamalılar. Eğer o kişi gerçekten bir erkekse tüm sorumluluğu kadına bırakmak yerine günahlarının sorumluluğunu üstlenir" dedi.


Layla Baysultanova
Chechenskoe Obshchestvo

Kaynak: IWPR CAUCASUS REPORTING SERVICE, No. 372, January 4, 2007.
Türkçe"ye çeviren Ajans Kafkas"tan Cavit Yılmaz