Yunanistan’da genel seçimleri kazanarak hükümet koltuğuna oturan Radikal Sol İttifak (Syriza) lideri Aleksis Çipras’ın “değişim dalgası” Avrupa’da deprem etkisine yol açıyor. Troyka’nın (AB-IMF-Avrupa Merkez Bankası) ülkeyi darboğazın içinden çıkarmak yerine borç batağına saplayan kemer sıkma politikalarını rafa kaldıran Çipras, yalnızca ekonomide değil siyasette de Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerle de yol ayrımında olacağı mesajını veriyor. Bunun ilk işareti ise Kırım’ın ilhakı ile başlayan Ukrayna krizindeki müdahesi sonrası AB tarafından Rusya’ya uygulanan yaptırımlarda görülüyor.
'AMACIMIZ ÇATLAĞI ÖNLEMEK'
Fikir ayrılığı, Atina’daki görev değişimi sonrası AB dışişleri bakanlarının Rusya’ya yeni yaptırımlar için yaptığı ‘olağanüstü’ toplantıda daha net görülmeye başlandı. Yunanistan’ın yeni kabinesindeki Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias, toplantıya girerken basına yaptığı açıklamada, “Yunanistan, Ukrayna’da barış ve istikrarın yeniden tesisi ve Rusya ile AB arasındaki çatlağı önlemek için çalışıyor” dedi. Toplantıyı aktaran Fransız AFP ajansı ise, “Yunanistan’ın, Rusya’nın yaptırımlarını sorgulayarak AB için yeni bir ‘baş ağrısı’na yol açtığını ve Çipras hükümetinin Brüksel’le ekonomideki ayrılığa dış politika “kavgasını” da eklediğini bildirdi.
AB'NİN PLANLARINI ZORA SOKTU
Öte yandan Yunanistan’ın yaptırımlara mesafeli yaklaşan tavrı AB’nin planlarını zora soktu. Atina’nın ikna edilmesi halinde dışişleri bakanları, ayrılıkçılardan ve Rus yetkililerden yeni isimlerin seyahat yasağı ve malvarlıklarının dondurulmasını içeren yaptırımlar listesine dahil edilmesi sürecini başlatacak. AB’nin yeni yaptırımları mali enstrümanlar, petrol ve doğalgaz teknolojileri, çift amaçlı ürünler ve askeri-teknik işbirliklerini içerecek. 

Birlik ikiye bölündü

Avrupa Birliği (AB)’nin Ukrayna krizi sebebiyle Rusya’ya yaptırımlarına Macaristan, Kıbrıs Rum Kesimi ve Slovakya karşı çıkıyor. Rusya’nın AB Temsilcisi Vladimir Çizlov ek yaptırımların gündeme geldiği Eylül 2013’te yaptığı açıklamada, “Yaptırımlar konusunda AB ülkeleri arasında birlik yok. En azından Macaristan, Slovakya ve Kıbrıs (Rum Kesimi) yaptırımlara karşı. Slovakya Başbakanı veto hakkını kullanacağını bile açıkladı” demişti. 

Atina’ya pazarlık ziyareti

AB ile Yunanistan arasında yeni döneme dair tartışmalar sürerken, Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz’dan pazar günü yapılan seçimden sonra Atina’ya ziyaret gerçekleşti. Shulz, yeni Başbakan Aleksiz Çipras ile birlikte yaptığı basın toplantısında, “Bir dizi konu üzerinde anlaşmaya varıldı ama daha fazla tartışılması gereken konular da var. Hükümetin mali kriz konusunda tek taraflı değil, Avrupa’daki ortaklarıyla istişare halinde çözüm bulması önemlidir. Avrupa’da Çipras’ın kendi yolunu izleyeceği konusunda bir korku vardı, ben bundan korkmuyorum" dedi.

AB’ye sırtını döndü

Amerikan kanalı CNBC, Yunanistan’ın Rusya’ya yaptırımlara destek vermeyerek yardım için yüzünü “tarihi müttefiki” olan Rusya’ya dönebileceğini gösterdiğini ileri sürdü. Yunanistan’ın yeni Başbakanı Aleksis Çipras, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yeni yaptırımlar getirilmesini öneren bildirinin, kendi onayları olmadan yayımlandığını açıklamıştı. Çipras, üye ülkelerden onay alınmasını öngören belirlenmiş prosedüre uyulmadığı için Yunanistan’ın onay vermediğini belirtmişti. CNBC, Yunan hükümetinin bu davranışının, sadece ülke içi ekonomi ve kemer sıkma politikası konularında değil, uluslararası politikada da AB ile aralarındaki derin uçurumun göstergesi olduğunu ve Ukrayna sorununun çözümünü zora soktuğunu savundu.

Ambargo kalkabilir

Tartışmanın hedefindeki Rusya ise, Yunanistan’a tavizde bulunmaya hazır olduğunu sergiledi ve AB’den çıkması durumunda gıda ambargosunu kaldırabileceklerini açıkladı. CNBC’ye göre Atina, bu davranışı ile muhtemelen Brüksel’e “farklı seçenekleri” olduğunu ve Rusya’ya yönelik yeni yaptırım kararlarını bloke edebileceğini gösterdi. 

Die Welt ‘ihraç’la uyardı

Yunanistan’da AB’yi karşısına alan yeni yönetime Avrupa’dan ilk tepki Almanya’dan gelirken, Die Welt gazetesi ise, “Güney Avrupa’daki sosyalistlerin ve sosyal demokratların Yunan sol popülistlerin seçim zaferini her yerde kutladıklarını” hatırattı. Gazete, “Yunanistan’daki ‘sefil’ durumun İspanya, İtalya ya da Portekiz’deki durumla kıyaslanamayacağını” öne sürdü. Haberde, “Avro krizinin zirve yaptığı dönemden farklı olarak bugünkü finans piyasalarındaki aktörler tek tek ülkelerdeki durumu çok iyi değerlendirebilecek durumdalar. Bundan dolayı da güney Avrupa ülkelerinin, finansal durumu iyi olan kuzey Avrupa ülkelerine birlikte direniş gösterecekleri tezinin bir dayanağı yok. Eğer yeni Yunan hükümeti rotasında değişikliğe gitmeyecek olursa, sürekli sorun çıkartan bu ülkenin -gerekirse- birlik dışında bırakılması da gündeme gelebilir” denildi. 

Rusya’dan rest 

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), “Ukrayna’daki ağır uluslararası hukuk ihlallerinin devam etmesi” nedeniyle üyesi bulunan Rus parlamenter heyetinin oy hakkının askıya alınma süresini nisan ayına kadar uzattı. Ancak 2015 yılı sonuna kadar Rusya Federasyonu temsilcileri asamble toplantılarına katılmayacağını belirten Rus delegasyonu şefi Aleksi Puşkov, “Oy kullanma hakkımız ya da bazı komitelerde yer alma hakkımız kısa bir süre için dahi elimizden alınırsa biz oturumlara katılmayacağız” dedi.

Azınlıkta kabine rahatsızlığı  

Batı Trakya Türk azınlığı, Syriza-ANEL koalisyon hükümetinde azınlık karşıtı görüşleriyle bilinen isimlerin yer almasından rahatsız. Yeni hükümette, muhafazakar-milliyetçi çizgideki Bağımsız Yunanlılar Partisi’nden (ANEL) beş isim yer alıyor. Savunma Bakanlığı ANEL Genel Başkanı Panos Kammenos’a, Trakya-Makedonya Bakan Yardımcılığı ise Maria Kolia Çaruha’ya verildi. Batı Trakya Müslüman Türk azınlığı ve kurumlarını hedef alan açıklamalarıyla bilinen ANEL kurmaylarından Terens Kuik, Devlet Bakan Yardımcılığı görevine getirildi. ANEL'den yeni hükümette yer alan bir diğer isim ise Türk karşıtı Panayotis Sguridis oldu.