DANIEL LEVY

Filistin'deki bölünmüşlük hali uzun sürmeyecek

Ortadoğu barış siyaseti derin dondurucuya konulmuş halde, bu gerçekliği değiştirmek yönündeki diplomatik faaliyetler de sonuç vermiyor. Seçilmiş Hamas'a karşı Fetih'i destekleme yaklaşımı Gazze'de yanlış gitti; sonrasında ABD Başkanı Bush ve İsrail Başbakanı Olmert, Washington'da görüştü, Mısır'da da, Mısır, Ürdün, İsrail ve Filistin liderleri bir zirve düzenledi.
Verilmek istenen mesaj şu: İşler yürüyor ve son bir kez yüklenilirse Fetih kazanacak. Sorun şu ki, işler yürümüyor. Elbette, çaresizlik duygusundan ve Filistin'in vahim durumundan yanlış tatmin çıkarmaktansa denemek yeğdir. Fakat şu an gaza basmak yerine düşünmek daha iyi. Büyük resimdeki yansımanın bir düzeni de var ve bunu üç kategoriye ayırmak mümkün: Aynı kalan, daha acil hale gelen ve değişmesi gereken şeyler. Önceki varsayımların bazıları hâlâ olduğu gibi duruyor. Üç devlet çözümüne veya devletsiz iki hükümete dair yaygaraya karşın, İsrail'in yanında Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs'ü kapsayan bir Filistin devletinin kurulması hâlâ her iki halk için en iyi öneri. Mısır Gazze'yi, Ürdün Batı Şeria'yı yutmayacak. İki uluslu ve tek devletli bir çözümse, Yahudilerin kendi kaderini tayin hakkına sahip olmaması ve Filistinlilerin de bu haktan mahrum bırakılması anlamına gelecek.
Yeni aciliyet, işgalin sonlandırılmasından ve İsrail'le barış içinde yan yana yaşayabilen bir Filistin kurmaktan ibaret. Erteleme kalıcı bir anlaşmaya varmanın düşmanı oldu daima. Oslo sürecinde çok kabahat bulundu, ama öngörülen beş yıllık takvim daha biz yeni binyıla girmeden tükendi. İsrail-Filistin arasındaki son müzakerelerin ve ABD'nin çözüm parametreleri belirlemek yönündeki son gayretinin üzerinden neredeyse yedi yıl geçti. Bugünün bölgesel istikrarsızlığı bağlamında, üzerinde anlaşılmış bir İsrail-Filistin sınırı aracılığıyla işgalin ötesine geçmek her zamankinden daha acil. Ve bugün buna ulaşmak daha zor. Kararlı siyasi yönetim, kapsayıcılık ve birçok kanaldan aynı anda çalışma yeteneği gerekiyor.
Değişim basit değil; Fetih'teki dostlarımız bunu tek başlarına yapamaz. Görüşme çadırında Hamas da bulunmalı. Filistin siyaseti bir dönüşüm yaşıyor. Fetih'in tek parti iktidarını tekrar dayatmak imkânsız, dayatılmamalı da. Hamas, siyasetin kalıcı bir unsuru. Örgütün sütten
çıkmış ak kaşık olmadığını kabul edelim; eylemleri ve jargonu çoğunlukla kaba saba. Ancak Filistin ve bölge gerçekliğinin de parçası, Kaide'yi reddeden ve İran'dan yardım alan, Batı'yla da temas kurmaya çalışan ana akım bir siyasi İslamcı hareket. Hamas 1967 sınırlarını ve İsrail gerçeğini kabul ettiğine dair giderek daha güçlü işaretler veriyor.
Şu an ABD ve İsrail Hamas'ı alt etmek adına ekstra gayret harcama peşindeyse, hiçbirini elde edemeyecekler. Meclis seçimlerinden bu yana geçen 18 ayın dersi bu. Hamas'ın dışarıda bırakıldığı bir barış sürecinin torpillenmesi muhtemel. Örgütün sürece dahil edilmesiyse istikrarı artırır. Hamas ve Fetih'i ulusal bir siyasi uzlaşma çerçevesinde yine bir araya getirme gayreti er geç gündeme gelecek. Bu çabalar Arap ülkeleri, iki parti içindeki unsurlar veya her iki harekete mensup mahkûmlarca başlatılabilir. Böyle bir şey olursa, ABD ve İsrail bu girişimleri benimsemeli. İç çatışmayı teşvik ve mevcut bölünmeyi derinleştirmek işe yaramadı.
İki devletli çözüme dönmenin hâlâ bir yolu var. ABD, Irak Çalışma Grubu'nun tavsiyesine ve bölgedeki aktörlerin taleplerine uyup meseleyi öncelik haline getirebilir.
(New America ve Century Vakfı'nda uzman, İsrail'de başbakanlık danışmanlığı yaptı, 3 Temmuz 2007)-Radikal