İran’da ekonomik taleplerle başlayıp hükümet karşıtı kalkışmaya dönüşen protesto gösterilerine dair ilk kez konuşan ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, olaylarda dış güçlerin rolüne işaret etti ve “Düşmanlarımız ülkede karışıklık çıkardı” dedi. Başkent Tahran’da şehit aileleriyle bir araya gelen Hamaney, yaptığı açıklamada “Son günlerde İran’ın düşmanları birleşti ve İslam Cumhuriyeti’nde karışıklık yaratmak için para, siyaset, silah ve istihbarat gibi farklı araçları kullandı” diye konuştu. Düşmanın her gedikten sızmak için fırsat kolladığını belirten İran’ın dini lideri, halkın cesareti, fedakârlığı ve imanıyla düşmanın üstesinden gelinebileceğini savundu. Hamaney ayrıca, konuyla ilgili olarak ‘doğru zaman geldiğinde’ ulusa sesleneceğini duyurdu.

ÜLKE İSMİ VERDİ

Tahran’ın bir numarasının sözlerinden cesaret alan İranlı yetkililer, olayları kışkırtan ülkelerin isimlerini açıkladı. Lübnan’da El Mayadin televizyonuna demeç veren Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şamhani, “İran’daki durumla ilgili etiketler ve mesajlar ABD, İngiltere ve Suudi Arabistan’dan geliyor. Durumla ilgili sosyal medya ağlarında yaşanan şey, İran halkına karşı bir vekâlet savaşıdır” dedi. Konu hakkında açıklama yapan Hükümet Sözcüsü Muhammed Bakir Nobakht da göstericilerden şiddeti tırmandırarak ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yu sevindirmemelerini istedi.

WASHİNGTON İZLİYOR

Tahran hükümetinin işaret ettiği Washington’dan ise yanıt gecikmedi. ABD Başkanı Donald Trump resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada Hamaney yönetimini ‘vahşi ve yozlaşmış bir rejim’ olarak nitelendirdi. Trump mesajında, “İran halkı nihayet vahşi ve yoz İran rejimine karşı harekete geçti. Başkan Obama’nın çok aptalca onlara verdiği para, teröre ve onların ceplerine gitti. İnsanların yemeği az, enflasyonu çok, insan hakları ise yok. ABD izliyor!” ifadelerini kullandı.

‘AĞIR CEZA’ YOLDA

Öte yandan, gösterilerde bir güvenlik yetkilisinin eylemciler tarafından öldürülmesi Tahran yönetiminin sabrını taşırdı.Yargı Erki Başkanı Ayetullah Sadık Laricani, savcılardan sert tutum takınmalarını istedi. Tahran Devrim Mahkemesi Başkanı Musa Gazanfer Abadi de üçüncü günden sonra gösterilere katılan eylemcilerin daha ağır cezalara çarptırılacağını açıkladı.

5 GÜNDE 23 ÖLÜ

Meşhed’de başlayarak ülkenin dört bir kentine yayılan hükümet karşıtı gösterilerde 5 günlük bilanço açıklandı. İran resmi makamları,  perşembe gününden bu yana süren gösterilerde en az 23 kişinin hayatını kaybettiğini, 500’den fazla kişinin de gözaltına alındığı bildirdi. Yaşamını yitirenlerden birinin göstericilerin kurşunuyla yaralanan güvenlik görevlisi olduğu belirtilirken, İran devlet televizyonu dün kentlerde ateşin düştüğünü ve sükunetin sağlandığını ifade etti.

Dışişleri’nden sükunet çağrısı

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İran’da günlerdir devam eden gösterilere ilişkin yaptığı yazılı açıklamada Tahran yönetimine destek göstericilere ise sükunet çağrısında bulundu. ‘Türkiye’nin dost ve kardeş İran’ın toplumsal huzur ve istikrarının korunmasına büyük önem atfettiğinin’ belirtildiği açıklamada, “Bir an önce ülkede sükunetin sağlanmasını ve sağduyunun hakim kılınarak olayların tırmanmasının önüne geçilmesini, gelişmeleri kışkırtıcı söylem ve dış müdahalelerden kaçınılmasını temenni ediyoruz” denildi. Öte yandan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile telefonda görüştüğü bildirildi. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre ikili arasındaki görüşmede Meşhed’de başlayarak ülkenin dört bir yanında süren gösteriler ele alındı.

AB Ruhani’den umutlu

İran’daki hükümet karşıtı gösterilere ilişkin yorumu merakla beklenen Brüksel’den temkinli bir açıklama geldi. Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin sözcüsü Catherine Ray, sosyal medya hesabından yayınladığı mesajında İran’daki gelişmeleri izlediklerini ve Tahran yönetimi ile temas halinde olduğunu söyledi. Gelişmeleri gözlemlemeyi sürdüreceklerini belirten Ray, “İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin açıklamalarının ardından barışçıl gösteri ve ifade özgürlüğünün garanti edilmesini umuyoruz” ifadesini kullandı.  Öte yanden Çin Dışişleri de ekonomik ilerlemeye dikkat çekerek “İran’ın istikrarını korumasını diliyoruz” açıklaması yaptı.

Kaynak: STAR