Amerikan siyasi tarihinde ilk kez, bir siyah başkan aday adayı, nüfusun yüzde 95’i beyaz olan bir eyaletten önseçim zaferiyle çıktı. Demokrat aday Obama, önseçim sürecinin ilk durağı olan Iowa’daki yarışta, parti içindeki rakipleri Hillary Clinton ile John Edwards’ı ezdi geçti. Hillary üçüncü olabildi.

Cumhuriyetçi Parti’de ise Evangelist Hıristiyanlar’dan destek alan eski papaz Mike Huckabee, Iowa’dan zaferle ayrıldı. Huckabee’nin din tartışmasına girdiği Mormon aday Mitt Romney ise milyonlarca dolar daha fazla harcamasına rağmen ikinci oldu. Eski aktör ve senatör Fred Thomson ise Iowa’dan üçüncü çıktı.


ABD’nin Iowa eyaletinde, sandık başına gitme oranı çok yüksek olan Demokrat Parti’deki yarışta, Barack Obama, oyların yüzde 37’sini, Edwards yüzde 30’unu ve Clinton da yüzde 29’unu aldı. Böylece, New Hampshire’deki önseçimlere "sadece birkaç gün kala" Barack Obama, "çok kuvvetli bir rüzgar" yakalamış oldu. Zafer konuşmasında, zaman zaman siyah haklarının savunucusu ünlü lider Dr. Martin Luther King’i andıran Obama, "Tek ülke, tek ulus ve tek halkız. Artık değişimin zamanı geldi. Sık sık ’umut’ dediğimiz için bizimle alay etmişlerdi" dedi.

Siyasi gözlemci Donna Brazille, "Obama değişim isteyenlerin sesi oldu. Tarihi bir olaydır bu" derken, siyasi analist David Gergen, "Barack Obama inanılmaz bir başarıya imza attı" ifadesini kullandı. CNN’den Jack McCafrrey de, "Obama siyasete temiz havayı getirdi" diye konuştu. Obama, Iowa’da 16 delege kazanırken, Clinton 15 delege ve ikinci olmasına rağmen eyaletteki karmaşık seçim sisteminin azizliğine uğrayan Edwards ise 14 delege topladı.

BUSH-CLINTON FAKTÖRÜ

Birkaç ay öncesine kadar Iowa’da yapılan tüm kamuoyu yoklamalarında açık ara önde görünen eski First Lady Hillary Clinton ise, sandıktan üçüncü çıkarak büyük bir şok yaşadı. Eşi, eski başkan Bill Clinton ve kızı Chelsea ile birlikte destekçilerinin önünde konuşan Senatör Clinton, "Mesaj değişim. Şimdi New Hampshire’e gideceğiz. Biz ülkeyi değiştirmek istiyoruz" dedi. Hillary Clinton konuşurken, eşinin kıpkırmızı bir yüzle, "derin bir üzüntü ve büyük şaşkınlık" içinde duruşu ABD basınında haber konusu oldu.

Uzmanlar, sayısal olarak değilse de, moral olarak sonuçlara önemli etki yapacak ilk seçim durağından zaferle ayrılan Obama’nın, Demokrat Parti başkan adayı olması halinde seçilebilme şansının yüksek olduğunu savunuyorlar. Bir CNN gözlemcisi, "Bu halk, Bush’lar ve Clintonlar’ı artık geride bırakmak istiyor" yorumunda bulundu. "Çok etkileyici, duygusal, rahatlatıcı, beyni değil kalbi vuran hitabet tarzı, insanlara oldukça sıcak yaklaşan üslubu ve açık sözlü olması" Senatör Obama’nın en önemli özellikleri arasında.

Adaylar ne zaman belli olacak

Partilerin başkan adayları ağustos ve eylüldeki kongrelere kadar resmen açıklanmayacak olsa da, 5 Şubat’ta 20 eyalette birden yapılacak önseçimler durumu büyük ölçüde belirleyecek.

Ağustos ayında yapılacak büyük parti kongresinde en az 2025 delege sahibi olan isim "Demokrat Parti başkan adayı" olacak.

Cumhuriyetçi Parti’nin büyük kongresinde, en az 1191 delege sahibi olan kişi, başkan adayı ilan edilecek.

Kocası da Iowa’da kaybetmiş ama başkan seçilmişti

IOWA önseçimlerinde Amerikan siyasetine özgü "caucus" sistemi uygulandı. Partilerin kayıtlı seçmenleri evlerde ve spor salonlarında toplanıp tartışarak gruplar oluşturdular. Gruplar birbirlerinin üyelerini ikna etmeye çalıştılar ve sonunda el kaldırarak sayılar belirlendi. New Hampshire’da ise salı günü parti üyeleri sandıkta pusulayla oy verecekler.

2000 seçimlerinde Demokrat aday adayı Al Gore, 2004’te ise John Kerry, Iowa’da kazandığı ivmeyle New Hampshire’da da ipi önde göğüslemişti. Bu istatistik Barack Obama’nın Hillary Clinton karşısında daha şanslı olduğunu gösterse de bir başka tarihi gerçek daha var: 1992’de Iowa’da kaybedip kötü başlayan Bill Clinton, sonunda başkan seçilmişti.

Cumhuriyetçi papazın zaferi

TUTUCU Hıristiyanlar’ı Iowa’da sandık başına çekmeyi başaran Cumhuriyetçi Parti’nin papaz kökenli başkan aday adayı Mike Huckabee, kendisinden milyonlarca dolar daha fazla harcayarak kampanya yapan eski Massachusetts Valisi Mitt Romney’yi yendi. Eski Arkansas Valisi Huckabee, oyların yüzde 35’ini, Romney yüzde 25’ini, eski Senatör Fred Thompson ve Senatör John McCain de yüzde 13’ünü aldılar. Bu durumda Iowa’dan Huckabee 30, Romney ise 7 delege sandalyesi kazanmış oldu.

Huckabee, film yıldızı ve Uzak Doğu sporları uzmanı Chuck Norris ile birlikte zafer konuşması yaparken, "Buradan başladık, Pennsylvania Caddesi 1600 numarada bitireceğiz" sözleriyle, hedefinin Beyaz Saray olduğunu açık adres vererek vurguladı.

Ülke çapında Cumhuriyetçi Parti’nin en kuvvetli adayı olan eski New York Belediye Başkanı Rudy Giuliani, Mike Huckabee’yi tebrik etti. Giuliani, Iowa’da seçim enerjsini harcamamayı tercih ederek, Florida ve diğer eyaletlerde yoğun kampanya yaptı. Giuliani, "Stratejimiz buydu, doğru mu yaptık yoksa yanlış mı göreceğiz" dedi.