Ülkenin güneyindeki Fars eyaletinde, başkent Tahran'a 840 kilometre uzaktaki Sivand Irmağı üzerinde inşa edilen baraja su verme törenine Enerji Bakanlığı yetkilileri katıldı.

İran televizyonu, uzun süredir tartışmalara yol açan barajın Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın "emri üzerine" açıldığını bildirdi, ancak Ahmedinejad törene katılmadı. Barajın açılışı, uluslararası arkeoloji ekiplerinin baraj bölgesinde kazılarını tamamlaması için aylardır erteleniyordu. UNESCO, iki yıl önce baraj bölgesinde arkeolojik kazı için izin istemişti.

-PERSEPOLİS VE PASARGAD-

Baraj bölgesinde yapılan kazılarda MÖ 6. yüzyıldaki Hahameniş hanedanı döneminden kalma, Kral Yolu olduğuna inanılan bir yol ve bir Hahameniş köyünün kalıntıları bulunmuştu. Arkeologlar baraj sularının Perslerin iki başkenti Persepolis ve Susa'yı birbirine bağlayan Kral Yolu'nu ve Sivand Irmağı'nın geçtiği dağlık Teng-e Balagi boğazındaki 130 arkeolojik ören yerini tehdit altında bırakacağını belirtiyor. Arkeologlar ayrıca, barajın yer altı tünellerinden kaynaklanan nemin barajın yakınındaki Hahamenişlerin yazlık başkenti Persepolis ve Pers Kralı Büyük Kuruş tarafından MÖ 550 civarında kurulan antik başkent Pasargad'a zarar verebileceğinden endişe duyuyor.

Pasargad'da aynı zamanda Kuruş'un mezarı da bulunuyor. Hem Persepolis, hem de Pasargad UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunuyor. İranlı arkeologlardan Parviz Varjavand, "yeri doldurulamaz insanlık miraslarının" kaybedilebileceğini belirterek, "yönetim İran'ın kültürel mirasına hiç değer vermiyor. Bu aptallık ve inatçılık" dedi.

Hükümet yetkilileri ise barajın yalnızca 30 kilometre uzaklıktaki Persepolis ve 8 kilometre uzaklıktaki Pasargad'a zarar vermeyeceğini ileri sürüyor. İran Kültürel Miras Kurumu Başkanı İsfendiyer Rahim Meşai, yine de barajın Persepolis ve Kuruş'un Pasargad'daki mezarına etkilerini incelemek için sürekli bir gözetim istasyonu kurulacağını söyledi.

-EBADİ BARAJA KARŞI DAVA AÇIYOR-

Başkanlığını Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi'nin yaptığı İnsan Haklarını Koruma Merkezi yetkililerinden Muhammed Ali Dadkah ise barajın açılması nedeniyle hükümet hakkında yerel mahkemelerde dava açacaklarını söyledi. Dadkah, "Eğer barajın açılmasını yerel mahkeme kararları ile engelleyemezsek, davayı uluslararası kurumlara götüreceğiz" dedi.

Ebadi ve Dadkah'ın, barajın açılmasına onay veren Kültürel Miras Kurumu Başkanı Meşai ve Enerji Bakanı Perviz Fettah aleyhine dava açacakları belirtildi. Dadkah, Sivand Barajı'nın ayrıca 200 kilometre uzaklıktaki başka bir barajın sularını da azaltacağını ve çevreye zarar vereceğini ileri sürdü.