İngiliz Guardian gazetesi, İran'ın Suriye, Hizbullah ve Şii İslam'ın önde gelen liderleriyle gizli görüşmeler yürüttüğünü bildirdi. Batı, İran'ın bu hamlesinden kaygılı.
İran, Mart ayında yapılan seçimlerden bu yana yaşanan politik karmaşa nedeniyle merkezi hükümetin bir türlü kurulamadığı Irak'ta, Tahran yanlısı bir hükümet oluşturmak için bölgedeki komşularıyla kritik bir anlaşmaya vardı.
Guardian'ın elde ettiği bilgiye göre, İran, ikinci döneminde de başbakan olmak isteyen Nuri El Maliki ve ülkenin nüfuzlu Şii dini lideri Muktada El Sadr arasında ittifak oluşturulmasına aracı oldu.
Suriye, Hizbullah ve Şiilerin önemli dini liderlerinin de dahil olduğu bu anlaşma, Maliki'yi Irak'ın birbirine karşı kin besleyen politik blokları arasında yaşanan yedi aylık çıkmazdan lider olarak çıkarmayı öngörüyor. Anlaşma ayrıca, Irak ile ilişkilerini askeri yönetmelikten sivil ortaklığa dönüştürmek isteyen ABD'nin çıkarlarına karşı İran'ı bir tampon haline getiriyor.
ANLAŞMANIN DETAYLARI
Irak'taki üst düzey yetkililer, Guardian gazetesine, İran'ın Eylül ayının başından bu yana sürdürdüğü gizli çalışmalar hakkında bilgi verdi. ABD'nin son muharip güçlerini Irak'tan çektiği günlerde, merkezi hükümetin bulunmamasından kaynaklanan siyasi boşluk, Irak parlamentosunda onarılamaz bir bölünme yarattı. Yetkililer, İran'ın bu ortamı kendisine bir fırsat olarak gördüğünü belirtti.
İran, ABD'nin son muhabere birliklerini geri çekmesinin birkaç gün sonrasında, Maliki'nin en büyük rakiplerinden olan Sadr'a Maliki'ye karşı aldığı pozisyonu tekrar değerlendirmesi teklifinde bulundu. Mart ayındaki seçimlerde 325 sandalyeli parlamentoda yüzde 10'dan fazla destek kazanan Sadr, yeni hükümetin oluşturulması için önemli bir güç ortağı haline geldi.
Sadr'ı, yaptığı muhalefet konusunda tekrar düşünmeye sevk eden kişiyse, Sadr'ın son 15 yıldan beri manevi babası kabul ettiği ve Sadr hareketinin dini lideri Ayetullah Kazım el Haeri oldu. Irak daha sonra İran'ın bu hamlesine karşılık verdi.
Eylül ayında, Maliki özel kalem müdürünü ve lideri olduğu Dava partisinin üst düzey yetkilisi Abdul Halim el Zuheyr'i, Sadr ile görüşmeye gönderdi. Guardian'a konuşan kaynaklar, bu kişilerin ABD güçlerine karşı mücadele vermiş El Kuds birliklerinin lideri Muhammed Kavtharani ile bir araya geldiğini belirtti.
AHMEDİNEJAT'LA ESAT ARASINDA 2 SAATLİK GÖRÜŞME
Bu gelişmeleri takip eden haftalarda, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile iki saatlik bir görüşme yaptı.
Bu görüşmede, Maliki'nin Bağdat'taki bombalı eylemlerde dört bakanlık binasını yok eden teröristlere sığınak sağlamakla suçladığı Esad hakkındaki düşünceleri değişti.
Esad, Sadr Hareketi'nin Maliki'ye destek verdiğini açıklamasından bir gün sonra Tahran'ı ziyaret etti. Dahası, Şii İslam dünyasının iki önemli lideri, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ile Hizbullah'ın başındaki isim Hasan Nasrallah'ın Sadr Hareketi'ni desteklediğine inanılıyor.
ABD IRAK'TA ÜS BULUNDURMAK İSTİYOR
Koalisyon güçleriyle Irak arasındaki güvenlik ilişkisi ileriki dönemde değerlendirilecek bir konu. ABD, Irak'ta stratejik varlık olarak en azından bir üs bulundurmak istiyor.
ABD ayrıca, savaş yıllarında kendilerine düşman olan Sadr Hareketi'nin yeni kurulacak hükümette önemli bir yer edinmesi halinde, Irak'tan geri çekilme süreçlerini erteleyebileceklerini belirtti.
Bu açıklamalar, ABD'nin Irak'taki siyasi rolünün ağır eleştirilere maruz kaldığı bir dönemde geldi. Seçimlerin ardından Maliki'yi destekleyen ABD, yaz döneminde Iyad Allawi'nin Irakiya koalisyonu'nun dâhil olduğu bir güç paylaşımı önerdi.
Allawi'nin yardımcısı Osman el Nojaifi, "ABD'nin yazın gösterdiği davranışın İran'ı teselli etmek için yapıldığı görülüyor. Bu bölgede sadece Irak için değil, ancak çıkarları için de bir felakete neden olur. ABD'nin işgalinden çıkıp İran'ın işgali altına girdik" dedi.
Obama yönetiminden bir yetkiliyse, "Irak'ın komşularının yapıcı bir rol oynamak istemelerini memnuniyetle karşılarız. Ancak Irak ile yapılan etkileşim kaliteli olmazsa bunu kınarız" ifadesini kullandı. Aynı yetkili geri çekilme tarihi üzerinde yapılacak yeni bir değerlendirmenin Irak hükümetinden gelecek bir talebe bağlı olduğunu belirtti.

Guardian