Pakistan'daki temaslarını tamamlayan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan İran'a geçti.

Erdoğan'ın gezisine, 4 bakan ve 16 milletvekilinin yanı sıra, çok sayıda işadamı eşlik ediyor.

Başbakan Erdoğan'ı, Tahran havalimanında, İran Dışişleri Bakanı Manuçer Mutteki karşıladı.

Havalimanındaki karşılamanın ardından Erdoğan, Tahran'daki tamaslarına, İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi ile başladı.

Erdoğan ve Rahimi, iki ülke milli marşlarının çalınmasının ardından heyetlerini tanıttı ve başbaşa görüşmeye geçti.

Yapılacak heyetlerarası görüşmeden sonraysa Başbakan Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ile buluştu.

Görüşmelerde iki ülke ilişkileri, enerji başlığının olduğu bölgesel konular ve İran'ın nükleer programıyla Pakistan ile yaşanan gerginlik gibi konular gündeme geliyor.

Erdoğan, öğleden sonra ise Türk İran İş Forumu'nda bir konuşma yapacak.

Görüşmeye damga vuran konular

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İran'daki temaslarını değerlendirirken, 'Konu (nükleer enerji) gündeme geldi, görüştük' dedi.

Erdoğan, 'Bu konuda biliyorsunuz ilk Cenevre görüşmesinde İran ortaya samimi bir tablo ortaya koydu. Hatta bunun zenginleştirilmesini gerek Rusya ile gerek ABD ile filan bir paylaşım içerisinde böyle bir çalışma, ortak çalışma yapılırsa, yapabilecekleri istikametinde de kendileri de zaten bu olumlu yaklaşımı da gösterdiler' diye konuştu.

Başbakan Erdoğan, İstiklal Oteli'ne gelişinde gazetecilerin İran'daki temaslarına ilişkin soruları yanıtladı.

'Sayın Ahmedinecad ve Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı temaslarınız hakkında bilgi verir misiniz?' soru üzerine şunları söyledi:

'İran'la, Türkiye arasındaki ilişkiler gerek siyasi, gerek ekonomik, ticari, kültürel boyutta gerekse enerji alanlarını kapsayacak şekilde bütün bunları değerlendirme fırsatımız oldu.

Teröre karşı alınacak ortak önlemler hususunu beraber değerlendirme fırsatımız oldu. Bunu ulusal bölgesel ve tabi küresel anlamda da değerlendirme fırsatımız oldu. Gerek Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Rahimi kardeşimizle gerekse Sayın Cumhurbaşkanı Ahmedinecad ile görüşmelerimizin çok çok verimli geçtiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Az önce de Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısının onurumuza verdiği yemeğe katıldık. Akşam da Ahmedinecad'ın onurumuza vereceği yemeğe katılacağız. Orada da, tabii, bazı görüşmelerimizi yemekte yapma fırsatı bulacağız.'

Erdoğan, 'görüşmelerde nükleer enerji konusu gündeme geldi mi?' soruna ise şu yanıtı verdi:

'Konu gündeme geldi, görüştük. Ve bu konuda biliyorsunuz ilk Cenevre görüşmesinde İran ortaya samimi bir tablo ortaya koydu. Burada 'ortak bir konsensüs oluşturalım, çalışalım, bu konsensüs çerçevesinde de süreci işletelim' yaklaşımı sözkonusu. Hatta bunun zenginleştirilmesini gerek Rusya ile gerek ABD ile filan bir paylaşım içerisinde böyle bir çalışma, ortak çalışma yapılırsa, yapabilecekleri istikametinde de kendileri de zaten bu olumlu yaklaşımı da gösterdiler.

Dolayısıyla bu noktada kendilerinin bu olumlu yaklaşımına, bir olumlu yaklaşımın gelmesi süreci çok daha olumlu istikamette geliştirecektir. Bu bir nükleer enerji çalışmasıdır, barış amaçlı, insani amaçlı bir çalışmadır. Öyle zannediyorum ki karşı tarafta görünenler de bu olumlu yakalaşıma olumlu bir yaklaşım göstereceklerdir.

İran'la doğalgaz anlaşması

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın İran'a yaptığı resmi ziyarete katılan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Tahran'da gazetecilere yaptığı açıklamada, İran'da Anayasaya göre malın devrinin söz konusu olmadığını belirterek, bu ülkenin modeline göre bir çerçeve anlaşması geliştirdiklerini bildirdi.

Bakan Yıldız, şunları söyledi:
'İran, petrol ve doğalgaz kaynakları açasından zengin bir ülkedir. Anayasaya göre malın devri söz konusu değil. Buranın modeline göre çerçeve anlaşması geliştiriyoruz. İnşallah yarın bunu imzalayacağız.

Güney Pars havzasında TPAO ile arama çalışması yapılacak. Daha önce imzalanan 21, 22. ve 23. fazlara göre daha verimli sahalar olduğuna kanaat getirdiğimiz ve karşılıklı konuştuğumuz bir yer üzerinde çalışma yapılacak. Çalışmalara Kasım ayının ilk ya da ikinci haftasında başlamış olacağız. Buraya bir heyetle geleceğiz, bu heyet teknik çalışmalara devam edecek.

Buradaki model yap-devret modeli normalde. Bu anlaşma ile buradan çıkacak doğalgazın ve yan ürünlerinin pazarlanması söz konusu olacak. Türkiye'nin pazarlama ve ticaret hakkı doğmuş olacak. Doğalgazın en az yarısı Türkiye'de ya da Türkiye üzerinden pazarlanacak. Yaklaşık 35 milyar metreküp gaz çıkarılması öngörülüyor. Al ya da öde modelinden biraz daha farklı olduğunu söyleyebiliriz.'

İran doğalgazının hem Türkiye hem de Avrupa için önemli kaynaklardan birisi olduğunu vurgulayan Yıldız, bu kaynakların mutlaka harekete geçirilmek zorunda olunduğunu kaydetti.

Bir soru üzerine Nabucco'nun gaz kaynaklarından birinin İran olabileceğini de söyleyen Bakan Yıldız, Güney Pars havzasındaki çalışmanın 4 milyar doların üzerinde bir rakama mal olabileceğini bildirdi.

Azerbaycan doğalgazı

'Azerbaycan ile doğalgaz konusunda görüşmelerimiz sürüyor' diyen Yıldız, bir anlaşmaya varılabileceğini umduklarını ifade etti.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Yıldız, 'Her iki ülkenin de farklı alternatifleri söz konusu. Azeri kardeşlerimizin haklarına halel gelinmeyeceğini belirtmek istiyorum. Nisan 2008'den sonraki dönem için Azerbaycan tarafına geri ödeme yapılmasının söz konusu olabilir' diye konuştu.

Türkiye-İran işbirliği artacak

Tehran Times gazetesi, İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi'nin Türkiye'ye ilişkin açıklamasına yer verdi.

Rıza Rahimi, Türkiye ve İran'ın işbirliğini artırmasının 'günümüz şartlarında gerekli' gördüklerini ve iki ülkenin yıllık ticaret hacminin 20 milyar doları geçebilecek kapasitede olduğunu belirtiyor.

Rahimi, Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Selim Karaosmanoğlu ile görüşmesinde, Türkiye-İran ilişkilerinin daha da geliştirilebileceğini, yıllık ticaret hacminin iki katına çıkarılabileceğini bildiriyor.

İki ülke ilişkilerinin geliştirilmesinde belli bir sınırın söz konusu olmadığını kaydeden Rahimi, 'Türkiye ve İran'ın tüm alanlarda işbirliğini ve ilişkilerini geliştirmesi günümüz şartlarında zaruridir' ifadesini kullanıyor.

Türkiye ve İran halkları arasındaki ilişkileri 'tarihi, dostça ve kardeşçe' diye niteleyen Rahimi, iki ülke liderleri ve halkları arasındaki ziyaretlerin mevcut işbirliğini daha da artırmaya yardımcı olduğunu söylüyor.

Rahimi, enerji, doğal gaz, petrol, ticaret ve yatırımın işbirliğini geliştirmede önemli alanlardan bazıları olduğunu kaydetti. Karaosmanoğlu da konuşmasında, iki ülke ilişkilerini 'derin ve tarihi' olarak değerlendirdi ve Türkiye'nin İran'la işbirliğini her alanda geliştirmek istediğini belirtiyor.