İran'la Nükleer Anlaşma Neleri İçeriyor?
Cenevre'deki yoğun görüşmelerin ardından dünya Ülkeleri ile İran arasında belli konularda anlaşmaya varıldı.
Anlaşma uyarınca, altı ay boyunca bir taraftan bu anlaşma maddeleri yerine getirilecek, öte yandan da daha kapsamlı ve nihai bir anlaşma konusunda müzakereler devam edecek.
Anlaşmanın temel maddeleri şöyle:
İran'ın taahhütleri
- Yüzde 5'in üzerinde uranyum zenginleştirme girişimlerine son verilmesi (Yüzde 3,5-5 oranında zenginleştirilmiş uranyum nükleer enerji reaktörlerinde, yüzde 20 nükleer tıpta, yüzde 90 ise nükleer bomba yapımında kullanılıyor)
- Yüzde 20'ye yakın zenginleştirilmiş uranyum stokunun seyreltilerek yüzde 5 seviyesine düşürme veya daha fazla zenginleştirilemeyecek bir biçime dönüştürme yoluyla "etkisiz kılınması"
- Daha fazla santrifüj inşa edilmemesi (bunlar uranyumu zenginleştirmede kullanılıyor)
- Natanz ve Fordo'daki santrifüjlerin yarısından dörtte üçüne kadar olan kısmının operasyon dışı bırakılması
- Yeni zenginleştirme tesislerinin kurulmaması
- Yüzde 3,5 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum stokunun arttırılmaması
- Arak'taki ağır su reaktörlerinin inşaatının durdurulması, nükleer silah üretiminde zenginleştirilmiş uranyum yerine kullanılabilecek plutonyum üretimine girişilmemesi
- Başta Natanz ve Fordo'da olmak üzere diğer tesislerde Uluslararası Atom Enerjisi Örgütü (IAEA)'ne günlük denetim izni vermek
- Arak reaktörü ve diğer konularda bilgi temin etmek
Dünya Ülkelerinin tahhütleri
- Sınırlı, geçici, özel hedefli ve geriye döndürülebilir nitelikte yaptırımlarda gevşetmeye gidilmesi
- İran'ın taahhütlerini yerine getirmesi halinde nükleer nedenlerden kaynaklı yeni yaptırım uygulanmaması
- İran'ın altın ve değerli madenler, otomobil ve petrokimya ürünlerinin ticaretine uygulanan belli yaptırımların kaldırılması
- Belli İran hava yolları uçakları için güvenlik bağlantılı tamir ve denetime izin vermek
- İran'a petrol satışından taksitler halinde 4,2 milyar dolar nakit akışı sağlamak