Dün Cuma günü büyük kalabalıklar halinde sandıklara gelen İran halkı, İran'a uygulanan abluka stratejilerine ve Batı'nın yaptırımlarına rağmen farkındalığını, aidiyetini ve oy verme ve seçme hakkını tam olarak kullanma kararı verme becerisini gösterdi.

Bu cumartesi sabahı İran İçişleri Bakanlığı, 2024'teki ikinci oturumda İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday Pezeşkiyan'ın zaferini duyurdu.

İranlı bir doktor ve reformcu politikacı olan Mesud Pazeşkiyan, 1954 yılında İran'ın kuzeydoğusundaki Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Mahabad şehrinde doğdu. Kendini adamış bir ailede büyüdü.

Yetiştirilmesi ve çalışmaları

Bazashkian, ilkokulu Batı Azerbaycan eyaletinin Mahabad şehrinde okuduktan sonra Urmiye şehrinde Tarım Enstitüsüne katıldı ve gıda endüstrisi alanında diploma aldı.

Askerliğini 1973 yılında Sistan ve Belucistan eyaletinin sınır şehri Zabul'da yaptı. Askerliğini tamamladıktan sonra doktor olmaya karar verdi ve 1975 yılında diploma aldı. Bir yıl Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nde tıp alanına girdi.

1980 yılında “Irak'taki Baas rejiminin” İran'a dayattığı savaşın başlamasıyla birlikte Pezeşkiyan, savaş cephelerine sağlık ekiplerinin gönderilmesinden sorumluydu, savaşçı ve doktor olarak birçok operasyonda aktif rol aldı.

1985 yılında tıp kursunu tamamlayarak Tıp Fakültesi'nde fizyoloji öğretmeni olarak göreve başladı. 1990 yılında Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nden genel cerrahi ihtisasını, 1993 yılında Tahran'daki İran Tıp Bilimleri Üniversitesi'nden kalp cerrahisi uzmanlığını alarak Tebriz'deki Şehid Medeni Kalp Hastanesi'ne atandı ve daha sonra başkanı oldu.

Siyasi hayatı

1994 yılında Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak atandı ve başkanlığı 2000 yılına kadar devam etti. Daha sonra Tahran'a transfer edilerek 6 ay süreyle Sağlık, Tedavi ve Tıp Eğitimi Bakan Yardımcılığı görevini üstlendi.

Ardından Sayın Muhammed Hatemi'nin cumhurbaşkanlığının ikinci döneminde Sağlık Bakanı görevini üstlenen Pezeşkiyan, bir süre sonra Meclis tarafından azledildi ve daha sonra görevinden ayrıldı. 2013 yılında cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylığını sunmuş ancak Koruyucular Konseyi dosyasını reddetmişti.

2016 yılında yapılan parlamento seçimlerinde sandalye kazanmayı başardı ve uzun yıllar parlamentoda sandalyesini korudu. Pezeşkiyan, 2008 yılından bu yana İran Parlamentosu'nda Tebriz şehrini temsil ediyor.

Dış politika

Pezeşkiyan, İran'ın iç sorunlarının dış dünyayla sorunları çözülmeden çözülemeyeceğine inanıyor ve ülke yönetiminin, çeşitli ülkelerle diyalog ve müzakere temelinde dünyayla yapıcı bir şekilde ilgilenmeye dayalı olduğunu vurguluyor.

Pezeşkiyan ayrıca İran ile Batılı ülkeler arasındaki ilişkilerin Amerika Birleşik Devletleri liderliğinde "onur, bilgelik ve çıkar"dan oluşan üç sütun temelinde geliştirilmesi çağrısında bulunuyor.

İran'ın çıkarına olan nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmasının hükümetinin öncelikleri arasında yer alacağını açıkladı. Öyle olmasaydı eski ABD Başkanı Donald Trump anlaşmadan çekilmezdi.

Pezeşkiyan, diğer ülkelerle ticareti geliştirmek ve kolaylaştırmak amacıyla FATF'a (Uluslararası Mali Eylem Görev Gücü) katılmanın İran'ın çıkarına olduğuna inanıyor.

İç politikalar

Pezeşkiyan, "ülkenin sorunlarının temel nedeni" olduğunu söylediği siyasi güçler arasındaki görüş ayrılıklarına, en iyi uzman ve uzmanların yardımını arayarak son vereceğini vurguladı.

İşçilerin, emeklilerin ve çalışanların sorunlarının takipçisi olacağının ve ülkedeki yoksulluğu, ayrımcılığı ve yolsuzluğu ortadan kaldıracak şekilde çalışacağının sözünü vererek, kamuoyuna dürüst davranılması ve boş vaatlerde bulunulmaması gerektiğini vurgulayarak, konuya müdahil olma sözü verdi.

Ayrıca kadın sorunları, internete erişim özgürlüğü, uyrukların anayasal hakları ve siyasi ve sosyal özgürlüklerle olumlu bir şekilde ilgileneceğine söz verdi.

Pezeşkiyan, İran cumhurbaşkanlığı seçimlerini, aday Saeed Celili'nin 13.538.179 oyla karşılaştırıldığında 16.384.403 oy alarak kazandı ve böylece 1979'da İmam Humeyni liderliğindeki İslam Devrimi'nin zaferinden bu yana İran İslam Cumhuriyeti'nin dokuzuncu seçilmiş cumhurbaşkanı oldu.