Almanya’nın Dresden kentinde geçen yıl ekim ayından bu yana her hafta pazartesi günü toplanan İslam ve göçmen karşıtı Batı’nın İslamlaşmasına karşı Vatanperver Avrupalılar hareketi (PEGIDA) ve uzantıları, aldığı tepkilere rağmen yasalardaki boşluklar sayesinde eylemlerini sürdürebiliyor. 

Sosyal paylaşım sitesi Facebook üzerinden Lutz Bachmann’nın inisiyatifiyle kurulan PEGIDA hareketi ilk olarak ortaya çıktığında herhangi bir tüzel kişiliği bulunmuyordu. Ancak hareket, geçen günlerde yaptığı başvuru ile dernek statüsü de kazandı.

Almanya'da gösteri yapılabilmesi için bir tüzel kişiliğin ya da bireylerin bilgi verme zorunluluğu bulunuyor. Dileyen dernek veya bireyler polise gösteri bildirimi yaptıktan sonra toplanabiliyor. Almanya’da anayasada güvence altına alınan gösteri düzenleme hakkı, sadece kamu güvenliği açısından tehlike oluşturabilecek istisnai durumlarda engellenebiliyor.

Polis, ancak gösteri yapacak grubun şiddet olaylarına hazırlandığı ve mitingin kamu güvenliğini tehlikeye sokabileceği gerekçesiyle gösteriyi yasaklayabiliyor. Bu durumda da nihai kararı mahkeme veriyor.

Örneğin, geçen yıl Hannover’de polisin benzer bir durumda verdiği yasak mahkemeden dönmüştü. Hannover kentinde geçen yıl kasım ayında kısa adı "HoGeSa" olan "Selefilere Karşı Holiganlar" adlı aşırı sağcı grubun yapmak istediği gösteri, polis tarafından "grubun şiddet olaylarına hazırlandığı ve mitingin kamu güvenliğini tehlikeye sokacağı" gerekçesiyle yasaklanmıştı.

Grubun yaptığı itirazı değerlendiren Hannover İdare Mahkemesi, polisin yasak kararının “orantısız” olduğu sonucuna varırken, gösteri ve ifade özgürlüğünün anayasada teminat altına alındığını vurgulamış, bu çerçevede göstericilerin sabit bir alanda miting düzenleyebileceğine hükmetmişti. Mahkeme gösteriye izin vermiş, gösterinin yeri ve saati konusunda sınırlamalar getirmişti.

PEGIDA taraftarları, İslam'ın yayılmasına ve yabancılara karşı yapılan eyleme aşırı sağcıların katılmadığını iddia etse de protestolarda kullanılan söylem ve açılan pankartlar bunun aksini gösteriyor. 

Eylemlerde "Biz halkız" sloganları atanların arasında, çok sayıda aşırı sağcının hatta Neonazinin olduğu ifade ediliyor. Kamuoyunun tepkisini çekmemek amacıyla aşırı sağcıların bu şekilde kendilerini gizlediği belirtiliyor.

Özellikle ülkede son dönemde camilere ve göçmen kökenlilere yönelik saldırıların artmasında PEGIDA eylemlerinin de etkili olduğu öne sürülüyor. 

PEGIDA siyasi partiye dönüşür mü?

Berlin Hür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Christian Pestalozza, dernekleşen PEGIDA'nın "daha sağlam bir yapıya" dönüşebileceğini söyledi. Böylelikle üye kaydının yapılabileceğini, üyelerden aidat alınabileceğini belirten Pestalozza, bunun belki de parti kurmak için bir ara adım da olabileceğini çünkü siyasi partilerin de "bir tür dernek" olduklarını dile getirdi.

Almanya’da herkesin dışarıda barışçıl ve silahsız toplanabilmesi ve gösteri yapmasının anayasanın verdiği bir hak olduğunu ifade den Petalozza, ancak bunun için önceden haber verilmesinin şart olduğunu hatırlattı. Pestalozza, teknik olarak haber vermenin izin alma anlamına gelmediğini, herkese açık bir yer olacağından dolayı toplanılacak yerin boş tutulması veya caddede düzenlenecekse trafiğe kapatılması gibi konuların yerine getirilmesi amacıyla gösteri yapmak için bilgi verildiğini ifade etti.

‘’İzin alma zorunluluğu yok, bildirme zorunluluğu var’’ diyen Pestalozza,  gösteri yapmak için tüzel bir kişi olunması gerekmediğini, herkesin böyle bir hakkı bulunduğunu kaydetti.

Polisin gösteriyi yasaklayabilmesi ve kısıtlama getirilebilmesi için kamu düzeninin bozulması veya böyle bir endişenin bulunması gerektiğini ifade eden Pestalozza, bunların gösteride olay çıkıp çıkmayacağı, suç işlenip işenmeyeceği veya böyle bir tehlikenin bulunup bulunmadığının değerlendirildiğini belirtti.

Polisin, tüm konuları gözden geçirdikten sonra yürüyüşe izin vermeyerek sadece miting şeklinde gösteri yapma izni verebileceğini veya trafik yoğunluğu gibi çeşitli nedenlerden dolayı gösterinin yapılacağı saatleri belirleyebileceğini ifade etti.

Bunların yapılabilecek kısıtlamalar olacağına işaret eden Pestalozza, gösterinin yasaklanması için çok güçlü emarelerin olması gerektiğini kaydetti.