Uygulamaya konulan yeni bir yasa, sivil toplum örgütlerini sıkı bir kayıttan geçmeye zorluyor.

Rusya’da 17 Nisan 2006 tarihinde sivil toplum örgütlerine ilişkin yeni bir yasa uygulamaya konuldu. Yasa Rusya’da çalışan STÖ’leri FSR nezdinde sıkı bir kayda tabi tutmayı zorunlu kılacak. STÖ’ler ayrıca aktivitelerine ve mali durumlarına ilişkin altı ayda bir rapor vermek zorunda kalacaklar.

Sivil toplum örgütlerinden sorumlu FSR müdürü Alexandre Stepanov, FSR’nin listesinde 229’u yabancı toplam 216 bin 279 STÖ kayıtlı olduğunu belirtiyor. 467 STÖ’nün gerekli dokümanları sunmadığını belirten Stepanov, bunların kapatılması gerektiğini belirtirken, 2307 STÖ’nün de aynı gerekçe ile tüzel kişi olarak faaliyetlerine son vermesi gerektiğini kaydetti.

Çok sayıda sivil toplum örgütü yeni yasaya tepki göstererek, yabancı finansal yardım imkanlarının zorlaştırdığını söylüyor. Bir insan hakları örgütü olan Memorial müdiresi Elena Jemkova, ‘’Bu yasa Rus makamların Sovyetler Birliği zamanındaki gibi tüm sivil girişimleri denetime almak için manyakça bir arzudan kaynaklanıyor’’ dedi. Rus-Çeçen Dostluk Şirketi eski lideri Stanislav Dmitrievski ise, ‘’Yasa son yedi yıldır Purin rejiminin tüm kalkınma mantığının ürünüdür’’ diye tepki gösteriyor.

Bir çok uzman bu yasanın uluslararası haklara da aykırı olduğunun altını çiziyor. Demokrasi ve İnsan Hakları Merkezi’nden Yuri Cibladze, ‘’politik nedenlerle motive edilmiş, geniş bir niyetle kaleme alınmış, hukuk ilkelerini esas almayan kalitesiz bir yasa’’ değerlendirmesinde bulundu. Cibladze hukuksuzluğa işaret etmek için şu örneği gösteriyor: ‘’Örneğin yasanın 31. maddesi bir proje veya projenin bir parçasını sadece bir memurun kararı üzerine durdurmayı sağlıyor.’’

Yasa da yer alan yıllık ve altı aylık raporlar ile detaylı çalışma planları özellikle insan hakları savunucuları için büyük zorluklar yaratıyor. İnsan Haklarını İzleme Örgütü (HRW) müdür yardımcısı Alexandre Petrov, ‘’Eğer Çeçenistan’a iki hafta içinde gideceğimizi bildirirsek, hükümetin bölgede hazırlık yapmak ve görevin sonuçları üzerinde etkide bulunma zamanı olur’’ diye belirtiyor.

Stepanov’a göre yüzde 75’i henüz gerekli dokümanları sunmayan Rus sivil toplum örgütlerinin aksine yabancı örgütlerin yasaya örnek bir şekilde uyduğunu belirtiyor. HRW ve Uluslararası Af Örgütü de yeni yasanın öngördüğü şekilde kaydını yaptı ancak şimdi finansal ve idari sonunlarını çözmeleri gerekecek. Yeni yasaya göre ancak tüzel kişi olarak kayıt yapabiliyorlar. Kayıt ile birlikte örgüt statüsünü kaybeden STÖ’ler vergi ayrıcalıklarını da böylece yitiriyorlar.

dünya bülteni