Geçen yıl yaklaşık 30 bin kişi eşine veya çocuklarına şiddet uyguladığı gerekçesiyle evden uzaklaştırıldı. Ancak uzaklaştırma tedbiri uygulanan erkekler, herhangi bir psikolog ve sosyal hizmet uzmanından destek almaya yönlendirilmiyor. Ceza alan erkeklerin bir kısmı barınma sorunu yaşıyor. Bazısı uyuşturucu ve alkole bulaşıyor. Tanıştığı kadınlarla yaşamaya başlayanların bile olduğu iddia ediliyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın şiddet mağduru erkekler için İstanbul ve İzmir’de toplam 30 kişilik iki konukevi var ancak evden uzaklaştırılan erkeklerin barınabildiği bir misafirhane yok. Hâkim kararı olursa kişi hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırladıklarını belirten bakanlık yetkilileri, “Karar makamlarının talebi halinde, tedbirin kişi üzerindeki etkilerine dair rapor hazırlıyoruz. Eğitim ve iyileştirme programlarına, muayene ve tedavi için sağlık kuruluşlarına, meslek edindirme kurslarına yönlendiriyoruz. Buna rağmen uzaklaştırılan erkeklerin çoğu psikolojik ve sosyal destek almak için bize başvurmuyor.” açıklamasını yapıyor. Aile davalarına bakan Avukat Turgay Balaban, “6284 sayılı kanunda yer almasına rağmen mahkemelerin evden uzaklaştırılan birini rehabilitasyona yönlendirdiğine hiç şahit olmadım.” diyor.
Aile davalarına bakan Avukat Turgay Balaban, 6284 sayılı kanunda yer almasına rağmen çoğu zaman mahkemelerin evden uzaklaştırdığı erkekleri rehabilitasyona yönlendirmediğini dile getiriyor. Balaban, “Mahkemelerin, şiddet uyguladığı için evden uzaklaştırdığı birini rehabilitasyona yönlendirdiğine hiç şahit olmadım.” diyor. Devlet hastanesinde görev yapan bir sosyal hizmet uzmanı, sürekli eşine ve çocuklarına şiddet uyguladığı için evden uzaklaştırılan yaklaşık 100 kişi ile muhatap olduğunu ifade ediyor. Bu kişilerden hiçbirinin mahkeme kararıyla psikolojik tedavi veya rehabilitasyona yönlendirilmediğinin altını çizen sosyal hizmet uzmanı, “Psikolojik sorunları olduğu halde bunu kabul etmiyor ve tedaviye yanaşmıyorlar. Bize de sadece şiddet uygulamayı sürdürmeleri halinde alacakları cezaları hatırlatmak kalıyor. Bu tür kişilerle birebir ilgilenilmesi ve tedavi edilmesi gerekiyor. Aksi halde 6 ay evden uzak kalmaları sorunlarını çözmüyor.” diyor.
6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’a muhalefet ettiği için geçen yıl binlerce kişi evden uzaklaştırıldı. Ancak çoğu kişi evden uzaklaştırıldığıyla kalıyor. Ne psikologdan ne de aile danışmanından yardım alıyor. Mahkemeler, evden uzaklaştırdığı kişileri genelde rehabilitasyona yönlendirmiyor. Eğer uzaklaştırma tedbirinin yanında rehabilitasyona yönlendirse, karar, sağlık müdürlüklerine geliyor. Sağlık müdürlüğü ekipleri şahsı tedavi olması için devlet hastanesine götürüyor. Eğer şahıs tedavi olmayı kabul etmezse, sağlık ekipleri emniyet güçlerinden yardım istiyor. Aile Danışmanı Fatma Taş, evden uzaklaştırılan erkeklerin sorunlarıyla baş başa kaldığını ifade ediyor. Bu kişilerin psikolojik destek almalarına yardım etmek gerektiğini ifade eden Taş, “Evden uzaklaştırılanlara kalacak yer imkânı sağlanmalı. Yaşadığı problem yakından takip edilmeli. Gerekli psikolojik ve sosyal destek verilmeli. Hiçbir danışman desteği almadan evine 6 ay sonra dönen bir beyin çok daha farklı sorunları oluşuyor.” tespitinde bulunuyor.
Kalacak yer sıkıntısının başka sorunlara kapı araladığını hatırlatan Taş, muhatabından dinlediği bir olayı şöyle anlatıyor: “Bir bey, evden uzaklaştırılması sonucu ailesinin onu kabul etmediğini, bir süre dışarıda kaldığını dile getirdi. Sonra da tanıştığı bir bayanın evinde kalmaya başladığını ifade etti. Yuvasına dönmek istemediğini ve eşinden bu davranışından dolayı nefret ettiğini söyledi. Psikolojisinin daha da bozulduğunu, eşinin çocuklarına yasak koyduğunu ve yalnızlaştığını anlattı.”
Bakanlığa 7 ayda 193 erkek, 9 bin şiddet mağduru kadın başvurdu
6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, 1,5 yıl önce yürürlüğe girdi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, kanunun uygulama yönetmeliği kapsamında İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere pilot olarak 14 ilde Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) kurdu. Bu merkezlerde şiddetin önlenmesi ve tedbir kararlarının izlenmesine yönelik hizmetlerin yanında şiddet mağduru kişilere yönelik hizmetler veriliyor. Bakanlığın verilerine göre, 6 Aralık 2012–1 Temmuz 2013 tarihleri arasında ŞÖNİM’lere başvuran şiddet mağduru erkeklerin sayısı 193. Aynı tarihler arasında ŞÖNİM’lere başvuran şiddet mağduru kadın sayısı ise 9 bin 94. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı 75 ilde 90 kadın konukevi bulunuyor. Bunların dışında yerel yönetimlere ve STK’lara ait konukevleri ile birlikte Türkiye’de toplam 123 kadın konukevi şiddet mağduru kadınlara hizmet veriyor. Şiddet mağduru erkeklerin ise bakanlığa bağlı biri İstanbul, diğeri İzmir olmak üzere toplam 30 kapasiteli 2 konukevi var. ŞÖNİM’de psikolog, sosyal çalışmacı, sosyolog, çocuk gelişimcisi gibi meslek elemanları ile sağlık personeli ve idari personel hizmet veriyor. ŞÖNİM’de hizmetlerin kişisel başvuru, kamu kurum ve kuruluşlarının yönlendirmesi veya mahkeme kararı üzerine başlatıldığını belirten bakanlık yetkilileri, şu açıklamayı yapıyor: “Mahkeme tarafından evden uzaklaştırma kararı verilen erkeklere aynı zamanda rehabilitasyona devam etmesi tedbiri öngörülmesi durumunda, mahkeme kararı ŞÖNİM’lere ulaştıktan sonra ilgili ile temasa geçilerek rehabilitasyon hizmeti alması için kamu hastanelerine yönlendirme yapılmaktadır.”