Furkan Torlak-Çiğdem Aktı - Dünya Bülteni
Amerika Birleşik Devletleri ile en az üç Iraklı sünni direniş grubunun liderinin, Türkiye arabuluculuğunda, görüştüğü bildirildi.
Amerikan ve Türk yetkililerin de doğruladığı iki görüşmenin geçtiğimiz Mart ve Mayıs aylarında gerçekleştiği, Haziran'da yapılması planlanan üçüncü görüşmenin ise iptal edildiği kaydedildi.
Direniş grupları masaya hangi taleplerle geldi?
Sünni direniş grupları ile Amerikan büyükelçiliği arasındaki koordinasyonu sağladığı iddia edilen Ali Ceburi, Washington Post gazetesine yaptığı açıklamada direniş gruplarının dört ana talebi olduğunu söyledi:
Bu talepler şöyle sıralandı:
ABD hükümetinin, 2003 yılında gerçekleşen işgal için Irak halkından resmen özür dilemesi, bütün tutukluların serbest bırakılması, Irak'ın yeniden imarı için söz verilmesi ve direniş gruplarının siyasi alanda yer almasını sağlayacak reformlara Amerikan hükümetinin destek vermesi.
"Talepler imkansız değildi" ifadesini kullanan Cebari, görüşmelerde başarı sağlanamamasını ABD'nin Irak'ta güç ve etkisini kaybetmesine bağladı.
ABD yetkililerinin Türkiye arabuluculuğunda direniş liderleriyle gerçekleştirdiği bu görüşmelerle ilgili ortaya çıkan haberler Bağdat'ın ise sert tepkisini çekti.
Bağdat yönetiminden sert tepki: İçişlerimize Müdahale!
Irak meclisi güvenlik ve savunma komisyonu başkanı Hadi El Amiri, Direnişin Siyasi Konseyi adlı grup ile Bağdat'taki Amerikan büyükelçiliğinin görüşmeler yürüttüğü ve Türk hükümetinin de bu görüşmelerde arabuluculuk yaptığını haberleri üzerine bir açıklama yaptı.
El Amiri, bu konuda ellerine geçen belge ve rapora göre Amerikan büyükelçiliği ile direniş arasındaki koordinasyonu Ali Ceburi adlı birinin sağladığını belirtti.
Güvenlik ve Savunma komisyonu başkanı "Görüşmeler Türkiye hükümeti aracılığıyla gerçekleştirildi ki bu durumu esefle karşılıyoruz. Biz bunu Irak hükümetinin egemenliğine bir müdahale olarak değerlendiriyoruz" dedi.
Hadi Amiri, Irak Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada "Başbakan Nuri El Maliki'nin Washington'da Amerikan tarafıyla yapacağı görüşmelerde bu konu en önemli gündem maddelerinden biri olacaktır. Çünkü bu Amerika'nın Irak'ın içişlerine açıkça müdahalesidir" dedi.
Irak Dışişleri Bakanı Hoşyer Zebari ise Washington'da yaptığı açıklamada Irak hükümetinin, Türk yetkililerle bir Amerikan yetkilisinin Direnişin Siyasi Konseyi ile görüştüğüne dair haberin kendilerini şok ettiğini söyledi.
Zebari, Al Hurra televizyonuna yaptığı açıklamada Irak hükümeti olarak Türk ve Amerikan taraflarının bu grupların temsilcileri ile görüşmelerinden dolayı "hayretler içerisinde" olduklarını belirtti.
Bağdat'ın İstanbul'da gerçekleşen görüşmeler hakkında Washington'dan bilgi istediği, ve konuyu Amerikalı yetkililerle görüştüğünü ifade edildi.
Tarafları, "terörist gruplara hareket serbestliği sağlamakla" suçlayan Irak Dışişleri Bakanı, "bu gruplarla görüşmek ve pazarlık yapmak nasıl açıklanabilir" şeklinde konuştu.
İşte Türkiye arabuluculuğuyla imzalanan protokol belgesi!
Türkiye'nin arabuluculuğuyla yürütülen Iraklı direnişçilerle ABD yetkilileri arasında yapılan görüşmeler sonrası imzalanan protokol metninde ilginç ifadeler yer alıyor. Besmele ile başlayan belgenin altında Irak Direniş Siyasi Konseyi'ni Temsilen, Amerikan hükümetini temsilen ve Türk hükümetinin temsilcisinin şahitliğiyle parafları altında üç imza bulunuyor. İmzalanan protokolün içeriği ise şöyle:
Irak Direniş Siyasi Konseyi, Türk tarafına pazarlıklar çerçevesinde 15 temsilci/siyasi lider ismi verecektir. Şayet görüşme yapan heyet tutuklanırsa, Irak'ta hareket ederken yahut Irak'tan ayrılırken bu isimler tutuklanırsa Türkiye tarafı Amerikalı yetkililerle temasa geçip sorunu çözecektir. Eğer görüşme heyeti Irak makamları tarafından tutuklanırsa Türk ve Amerikan tarafları Irak hükümeti ile temasa geçip ekibin serbest bırakılmasını sağlayacaktır.
Türk tarafı ile koordineli olarak taraflar müzakere heyetinin düzeyini (teknik, uzman, siyasi, komutan) belirleyecektir. Türk tarafı ile koordineli olarak müzakereden on gün önce görüşmenin yeri belirlenecektir. Taraflar arası yapılacak müzakerelerin süresi Haziran 2009 tarihini aşmayacaktır.
Taraflar Türk tarafının arabulucu ve garantör olduğu konusunda anlaşmıştır. Irak Direniş Siyasi Konseyi garantör olarak başka taraflar da talep edebilir. Taraflar görüşmelerin gizli olduğu, tamamının yahut bir kısmının basına sızdırılmayacağı konusunda uzlaşmıştır. Böyle bir şey ancak tarafların anlaşmasıyla olacaktır. Oturumlar sırasında taraflar ses kayıt cihazı veya görüntü çekim cihazı kullanmayacaktır.
Amerikan tarafı, pazarlık süresi boyunca başka hiçbir Sünni direniş grubu ile pazarlık yapmayacaktır. Bu süreç zarfında direniş konseyine diğer direniş gruplarıyla görüşme fırsatı tanınmış olacaktır. (Bu madde, Amerikan heyetinin Amerikan hükümetine danışması sonrası onaylanacaktır.)
Irak Direniş Siyasi Konseyi Temsilcisi
Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti Temsilcisi
Türkiye hükümeti temsilcisinin şahitliğiyle
İmzaların büyütülmüş hali: