ABD'den Türkiye'ye İran uzmanı yeni büyükelçi

Amerika'nın Ankara Büyükelçisi Ross Wilson'un yerine görevlendireceği yeni büyükelçi belli olmak üzeri. Dışişleri çevrelerinde Amerikan yönetiminin Ankara'ya büyükelçi olarak James F. Jeffrey'i atayacağı konuşuluyor.


Hâlihazırda Beyaz Saray'da Ulusal Güvenlik Konseyi Danışmanı olarak görev yapan Jeffrey'in Türkiye'ye gönderilecek olması, ileriye dönük bazı tahminler yapılmasını da beraberinde getiriyor.



Atamanın Washington'ın gelecekte izleyeceği politikalarla yakından ilgili. Özellikle de ABD'nin İran'a düzenleyeceği muhtemel bir askerî operasyonla. Zaman Gazetesi Yazarı Mehmet Yılmaz, atanması kuvvetle muhtemel büyükelçinin kodlarını yazdı"


İşte Yılmaz'ın kaleminden muhtemel büyükelçi".

1947 Massachusetts doğumlu diplomatın uzmanlık alanının Irak ve İran olması, kimilerince Amerika'nın bu yaz İran'a saldıracağının bir sinyali şeklinde yorumlanıyor. Ankara'da görev yapacak olması da ilginçtir hemen İran meselesiyle ilintileniyor. Daha önce iki kez Türkiye'de bulunmasıyla değil.


***


Soğuk Savaş yıllarında Adana ve Ankara'daki Amerikan misyonlarında çalışan Jeffrey, Türkiye'ye aşina bir isim. Almanca ve Fransızcanın yanı sıra çok iyi de Türkçe konuşuyor.


Başkan Bush tarafından 1 Ağustos 2007 tarihinde Ulusal Güvenlik Konseyi danışmanlığına getirilen Amerikalı diplomat, Başbakan Erdoğan'ın geçen yıl kasım ayında gerçekleştirdiği meşhur Washington ziyareti sırasında iki ülke heyetleri arasında yapılan görüşmelere katılmıştı.


Jeffrey isminin ön plana çıkmasını, İran ve Irak dışında son zamanlarda Lübnan, Suriye, İsrail üçgeninde meydana gelen yeni gelişmeler açısından da değerlendirmek mümkün.


2 Ocak 2007 tarihli Boston Globe gazetesinde yayımlanan bir haber bu açıdan hayli ufuk açıcı.


Habere göre, seçilmiş bir grup üst düzey Amerikalı yetkili, tıpkı 2004'te kurulan Irak Politikası ve Operasyonları Grubu benzeri yeni bir organizasyon içinde yer alıyor.


İran ve Suriye Politikası ve Operasyonları Grubu (ISOG) olarak bilinen yapılanmanın içinde Dick Cheney'in kızı Elizabeth Cheney ile birlikte James F. Jeffrey de yer alıyor.


***


ISOG'un kuruluş amacı İran'ın nükleer tehdidi altındaki Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn gibi Körfez ülkeleri arasındaki işbirliğini artırmak ve onlarla ortak askerî faaliyetler gerçekleştirmek.


Böylece, Irak'ta 2003 yılında başlayan Amerikan işgalinden sonra bölgede İran'ın giderek artan nüfuzunu kırmak hedefleniyor.


ISOG'un asıl hedefi ise İran ve Suriye'deki rejimleri değiştirmek aslında. Zira Şam ve Tahran yönetimlerinin Irak'taki direnişi desteklediklerine inanılıyor.


Peki bu nasıl olacak?


ISOG'un yaptığı toplantılara katılanlar, grubun bu hedefe ulaşabilmek için bir dönem Irak ve İran'a karşı uygulanan "çifte tecrit / dual containment" benzeri politikaların uygulanması gerektiği üzerinde sık sık durduklarını söylüyorlar.


Tecrit politikası neticesinde Şam ve Tahran yönetimleri zayıflayacak, verilecek maddi manevi desteklerle Suriye ve İran'da halk bir gün kendilerini yöneten rejimleri alaşağı edecek.


***


Irak'ta başarılı olamayan bir modeli benimseyen ISOG'un İran ve Suriye konusunda önüne koyduğu hedefe ulaşıp ulaşamayacağını bilemiyoruz.


Ancak bildiğimiz bir şey var.


Ankara'ya atanacağı konuşulan yeni büyükelçi Jeffrey, Türkiye'yi yakından tanıyor.


En önemlisi de...


1977'de girdiği Dışişleri Bakanlığı'nda bir dönem "Yakın Doğu Bürosu İran Politikaları" konusunda çalışan bir grubun liderliğini yapmış olması.


Irak'ın işgalinden sonra Haziran 2004-Mart 2005 tarihleri arasında Bağdat'ta yaşayan James F. Jeffrey'nin, 2005'in ağustosundan itibaren tam bir yıl boyunca da Amerikan Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'a üst düzey danışmanlık hizmetinde bulunduğunu da unutmamak lazım.


Şimdi kendisi Beyaz Saray'da Ulusal Güvenlik Konseyi Danışmanı olarak çalışıyor. Ayrıca "gizli" toplantılar yaptığı iddia edilen ISOG'da İran ve Suriye ile ilgili geliştirilen yeni stratejilere tecrübesiyle katkı yapıyor.


Bakalım yeni büyükelçi, ABD'nin genelde bölge, özelde Türkiye politikalarını nasıl etkileyecek?


Bekleyip görelim.