The Washington Post:
ABD Kongresi, 'düşman savaşçı' statüsünde yakalananlara, tutuklanmalarına karşı ABD federal mahkemesinde dava açabilme hakkı veren yasayı görüşmeye hazırlanıyor bir kez daha. Kongre üyeleri, hukuki ve vicdani bir mesele mahiyetinde bu yasayı bir an önce geçirmeli.
ABD yönetiminin terörizmle savaşının üzücü ve utanç verici miraslarından biri insanların yıllar boyu, tutukluluklarına karşı hiçbir gerçek başvuru hakkı olmaksızın demir parmaklıkların arkasına kapatılmasıydı. Bu başarısızlığın sorumluluğu esas olarak Bush yönetimine ait. 11 Eylül'deki terör saldırılarının sonrasındaki ilk günlerden bu yana yönetim tek taraflı olarak özgürlüklerinden mahrum bırakılanlara bir nebze olsun hukuki imkân tanımaya direndi.
Guantanamo mahkemeleri gülünesi
Bu Amerika'ya yakışmamakla kalmayıp akılsız bir tutumdu da. Yönetimin bu konudaki inatçılığı konumunu güçlendirmekten ziyade tam tersi sonuçlar doğurdu ve Yüksek Mahkeme'nin iptal kararlarına yol açtı -söz konusu kararlar, yönetimin eleştirileri savuşturmak için verdiği küçük tavizlerden daha önemli sayılabilir. Başkanın savunma bakanlığı için eski New York federal yargıcı Michael B. Mukasey'i seçmesi, yargıç Amerikan vatandaşı olan Jose Padilla'ya bile yasal temsili reddettiği için yönetime sert eleştiriler yöneltilmesine yol açtı.
Tutuklulara anlamlı yasal korumalar sağlarken, ulusal güvenliğin çıkarlarına da hizmet edebilecek alternatif bir hukuki sistem bulamamalarından dolayı Kongre'deki yönetim yanlıları da sorumlu. Guantanamo Üssü'nde bu amaçla kurulan mahkemeler ve komisyonlar, etkisizlikleri ve en temel adalet mefhumundan yoksun olmaları bakımından gülünesiydi. Federal mahkemeler söz konusu mahkemelerin ve komisyonların hukuken yetersiz olduğuna dair kararlar almaya başladığında Kongre ne yaptı? Yargıçların bu konuda karar verme yetkilerini ellerinden alan bir yasa çıkardı.
Adres federal mahkemeler olmalı
'Mahkemelerin Görev Alanına Dair 2007 Tarihli Düzeltme Yasası' (Kongre'ye bu isim altında gelmişti), Kongre ve yönetim bu meselede başarısızlıktan başarısızlığa koşmasaydı gerekli olmayacaktı. Fakat adalet şimdi Senato Adalet Komitesi Başkanı Patrick J. Leahy (Demokrat) ve Arlen Specter'in (Cumhuriyetçi) desteğiyle yasanın geçmesini talep ediyor. Tartışmanın dün başladığı Senato'da yasa, bir savunma yasasının düzeltme eki olarak gündeme getiriliyor.
Yasa basit: ABD'nin tutukladığı bütün şahıslara ABD federal mahkemesinde dava açma hakkı tanınacak. Federal mahkemeler normalde, vatandaş olmayan tutukluların yargılandığı yer olmazdı. Fakat Guantanamo'da kurulan mahkemelerin ve komisyonların mutlak başarısızlığı göz önüne alındığında, federal mahkemeler tutukluların esasen hukuki bir karadelik olan mevcut durumdan bir an önce çıkabilmesine imkân vermeye uygun
yegâne merciler.