Anıtkabir'den homurtular geliyor

Dünyanın en saygın gazetelerinden New York Times dünkü hafta sonu ekinde, Türkiye"de Cumhurbaşkanlığı süreci ve sonrasında yaşanan gerilimi, "Atatürk"ün mezarından bir homurtu duyuluyor" başlıklı bir yazıyla değerlendirdi.

İşte o yazıdan bazı bölümler...

1920"lerde Osmanlı"nın kalıntılarına bakan Mustafa Kemal Atatürk, bu enkazda çoğu çiftçi, yüzde 90"ı okuma yazma bilmeyen bir toplum ve ana ihracat maddeleri tütün ve kurutulmuş meyve olan bir ülke gördü. Harika bir ulus mimarı olan Atatürk, vatandaşlarını bu gerilikten kurtaran bir devlet yarattı. Bugün, Türkiye Avrupa"ya katılma hedefi içinde Atatürk"ün bu hedefini tamamlama yolunda ilerliyor. Ancak tarihin bir ironisi olarak Türkiye"yi Avrupa kulübüne doğru yürütenler İslam"a büyük önem ve değer veren bir grup politikacı... Ki bu hedefi Atatürk"ün laik çağdaşları hiçbir zaman başaramadılar. Bu nedenle Türkiye"nin karmaşık durumunu değerlendirmek için geçmişine de bakmak gerek.

Atatürk"ün devrimleri

Atatürk"ün hayatını kaleme alan Andrew Mango, "Mustafa Kemal"in dini her zaman bir sosyal olgu olarak kabul ettiğini ancak buna zamanı olmadığını" yazmıştı. Gerçekten de Atatürk radikal laik reformlara imza attı. Alfabe, medeni kanun, fesin yasaklanması, hep devleti dinden uzaklaştırmak içindi... Sadece bu iki kavramı birbirinden ayırmak için değil... Sonraları İran Şahı da Atatürk"ün bu yaklaşımını tamamen benimsedi.

Laik partiler çalışmadı

Geçen 80 yıl içinde Atatürk"ün kurduğu sistem Türk toplumuna derin bir şekilde yerleşti. Türkiye Avrupa"yla boy ölçüşecek şekilde ekonomik ve sosyal bir gelişim sağladı. Laik yapı, özel üniversiteler ve müzeler kuran zengin ailelerin oluşmasına öncülük etti. Türkiye büyük oranda okuryazar oldu ve orta sınıfı da büyüdü. Ama politik anlamda adeta zaman içerisinde dondu... Avrupa, modernite kavramını demokrasi, hoşgörü ve insan haklarını daha da genişletecek şekilde yeniden tanımlarken Türkiye"deki liderler ise yolsuzluklara bulaşan, katı ve baskıcı bir yönetim sergilemeyi sürdürdü. 20"nci yüzyılın son 40 yılında 4 seçilmiş hükümeti deviren ordu, Atatürk"ün mirasını koruyan merkez organ oldu. Yani Atatürk"ün mirasını koruma iddiasında bulunan politik grup, yeni fikir üretmek konusunda en az çalışan oldu. Ve 2002 yılında bir dönüm noktası gerçekleşti.

AB"ye AKP yaklaştı

Türk seçmeni laik partilerin yolsuzluklarına ve beceriksizliklerine karşı ayaklandı ve İslami kökenlere sahip bir partiyi ve Recep Tayyip Erdoğan"ı iktidara getirdiler.Son 4 yıl içinde Parlamento"daki hakim güç olarak AKP, daha fazla Türk"ü siyasetin içine çekti, Avrupa Birliği hedefine ilerledi ve Türki yasalarını Avrupa standartlarına uygun hale getirmek için 800"den fazla yasa çıkardı.

Peygamberler şaşardı

1990"larda Türkiye ile askeri işbirliği kuran İsrail bile yeni Türk hükümetinden kaygı duyması beklenirken tam tersine heyecanını dile getiriyor. İsrail"in Türkiye büyükelçisi Pinhas Avivi "Türkiye ile ilişkilerimizde doruktayız. Bir peygamber bile bunu önceden tahmin edemezdi. İsrail ile Türkiye arasındaki ticaret Erdoğan"ın iktidara gelmesinden bu yana ikiye katlandı" dedi.

Ata Sarkozy"yi görseydi

Buna rağmen Nicolas Sarkozy gibi bazı Avrupalılar Türkiye konusundaki şüphelerini koruyor. Andrew Mango"ya göre Atatürk bugün Sarkozy ile karşılaşmış olsaydı Sarkozy"nin tavrının "medeni Avrupa"nın Türkler"den nefreti" olarak nitelendirmez sadece "Sarkozy"nin kendisinin pek de medeni bir insan olmadığı" yorumunu yapardı.