Kimi askerler, yoldan geçen bazı bisikletleri tamir ediyor, kimileri sivillere masaj yapıyor, kimileri de tansiyonlarını ölçüyordu.
Elime tutuşturulan broşürlerden özel bir gün olduğunu anlamıştım.
Lei Feng’den Öğrenme Günü’nde benzer manzaralarla sonra da karşılaştım.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucusu Mao Zedung, 1963 yılında bir önceki yıl görevi başında ölen asker Lei Feng’in fedakarlığından öğrenme kampanyası başlatmıştı.
Mao gibi, memleketi Hunan eyaleti olan Lei Feng’in adı daha sonra doğduğu köye verildi ve her yılın 5 Mart günü Lei Feng’den Öğrenme Günü olarak ilan edildi.
O gün cadde kenarında gördüklerim, ordunun Çin toplumundaki yerinin savunma ile sınırlı olmadığı şeklindeki yargıya varmamda ilk aşamaydı.
Daha sonraları Çin’in alışılagelen görüntüleri haline gelen sellerle mücadelede ve depremlerden sonraki kurtarma çalışmalarında hep askerleri gördüm.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu, geçen 1 Ağustos günü kuruluşunun 80. yıldönümünü kutladı.
1927 yılında, ülkenin orta kesimindeki Nanchang’da Çin Komünist Partisi’nin talimatıyla ayaklanma gerçekleştiren küçük birlik, bugün dünyanın sayılı askeri güçleri arasında gösterilen, dev bir orduya dönüşmüş durumda.
Çin Komünist Partisi Genel Sekreterliği, Cumhurbaşkanlığı ve Merkezi Askeri Komisyonu Başkanlığı olmak üzere üç görevi bir arada yürüten Hu Jintao, yıldönümü dolayısıyla düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, ordunun 80 yıl boyunca ulusun bağımsızlığını ve saygınlığını koruduğunu, sosyalist inşa ile reform sürecine büyük katkılarda bulunduğunu belirtti.
Askeri harcama tepki yaratıyor
1990’dan bu yana Birleşmiş Milletler’in 17 barış operasyonuna 7 bin 200 asker gönderen Çin Ordusu, son yıllarda özellikle askeri harcamalarıyla dünya kamuoyunda tartışmalara konu oluyor.
Mart ayında toplanan Çin Ulusal Halk Meclisi 2007 yılına ilişkin savunma bütçesini yüzde 17.8, yani 7 milyar dolar artırıp 45 milyar dolara çıkarma kararı aldı.
Çinli yetkililer bu artışın esas olarak askeri personelin maaşlarının iyileştirilmesinden kaynaklandığını açıkladı.
Zira 1980’lerin ortasından bu yana yaklaşık 1 milyon 700 bin kişi, yani yüzde 40 oranında küçültülen Çin Halk Kurtuluş Ordusu, şu anda 2 milyon 300 bin kişilik bir güce sahip.
Çin’in askeri harcamaları başta ABD ve Japonya olmak üzere bazı ülkelerin tepkilerine neden oluyor.
Bu ülkelere en son Avustralya eklendi. Basında Avustralya Başbakanı John Howard tarafından hazırlanan milli savunma raporunda, yakın gelecekte bir ABD-Çin gerginliğinin kaçınılmaz olduğu iddiası yer aldığı kaydedildi.
Raporda bu Asya devinin son zamanlardaki askeri büyümesinin bölgede meydana gelebilecek bir gerginliğin potansiyel sebebi olduğu iddia edilerek, özellikle Çin'in en son uzaydaki uyduları imha etme denemesini başarıyla gerçekleştirmesinin yanlış anlaşılmalara ve istikrarsızlıklara sebep olabileceği ifade edildi.
Hedef profesyonelleşme
Çin basınında yer alan haber ve yorumlarda ise Çin'in yıllık askeri harcamalarının ABD'ninkinin yalnızca yüzde 6.19'una, asker başına düşen miktarının ise aynı ülkenin yüzde 3.74'üne tekabül ettiği vurgulandı.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun son dönemde yaptığı 6 milyar yuanlık, yani yaklaşık 800 milyon dolarlık bir başka harcama da dünya kamuoyunda geniş yankı buldu.
Fransız modacı Pierre Cardin’in 11 yıl önce giydirdiği Çin ordusunun üniformaları değiştirildi. Çinli yetkililer, yeni tasarlanan üniformaların "yenilik, üstün estetik ve millî gurur sembolü" olduğunu söyledi.
1980’lerde uygulanmaya başlanan reform ve dışa açılma rüzgarı Çin Ordusu’nu da etkilemişti.
Ordu ülkenin birçok şehrinde ticaret şirketlerine, lüks otellere, hatta karaoke barlarına sahipti.
Daha sonra ordunun bu tür işlerden çekilmesi kararı alındı.
Zira 1 milyar 300 milyon nüfuslu bir toplumda ordunun yozlaşmasının riski ağır olurdu.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu, savunma ve kurtarma faaliyetlerindeki işlevlerinin yanı sıra, devletin ideolojik sigortası olarak görülüyor.
Çin lideri Hu Cintao son konuşmasında askeri harcamaların artmasından bahsederken, Çin ordusunun hedefinin modernleşme ve profesyonelleşme olduğunu söyledi.
Yani uzaya insan gönderen üçüncü ülke olan Çin’de artık işe bisikletle giden albayları çok fazla göremeyeceğimizi söyleyebiliriz.