Aziz Sancar kimdir?

Abdurrahman Dilipak

“Müslüman kabre gidince Fatiha okur.” Aziz Sancar öyle söyledi ve Anıtkabir’de Fatiha okudu.. Zor Türkçe konuşuyor. Amerika’da yaşıyor. Ama sonuna kadar ülkesine bağlı.

Savurlu. Mardinli yani. Arap asıllı. Anadili Arapça. Evlerinde aile kendi arasında hâlâ Arapça konuşuyor. General Semih Sancar ile aynı aileden. Aileden bir başka tanınmış isim de HDP Mardin Milletvekili Prof.Dr. Mithat Sancar. Mithat Sancar ile Prof. Dr. Aziz Sancar ile babaları amca çocuğu. Mithat Sancar yaş farkı nedeniyle Aziz Sancar’a “Aziz Amca” diye hitap ediyor.

Aziz Sancar’ın annesi, AK Parti’nin bir dönem üst bürokratlarından Özay Özsüer’in üvey teyzesi.

Aziz Sancar’ın yakasındaki Türkiye bayrağı rozeti vardı. Boynundaki gravatta ise Osmanlı tuğrası. Haber a’ya verdiği mülakatta bir Cumhuriyetçi olduğunu söyledi, Selçuklu’ya, Osmanlı’ya göndermede bulundu ve bin yıllık ortak geçmişe vurgu yaptı.

 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü alan üç kişiden biri. Daha önce Koç bilim ödülü almış. The Times’a kapak olmuş bir bilim adamından söz ediyoruz. Son derece mütevazı, bizdeki dostluk, ünsiyet ve yardımlaşmanın dünyanın hiçbir yerinde olmadığını söylüyor. Ne yazık ki, o Türkiye’de iken, onun doğup büyüdüğü yerlerde teröristler bu bin yıllık kardeşliğe karşı suikastlar düzenlemeye devam ediyordu.. Onun böyle bir zamanda Cumhurbaşkanını ve Genelkurmay Başkanını ziyaret etmesi ilginç ve önemli.

Sancar’ın buluşu kanserin tedavisi de bir umut olabilecek, ama o sigara içilmezse en az %50 oranında kendi buluşuna ihtiyaç duyulmayacağını söyledi..

Sancar muhtemelen aynı zamanda bir Amerikan vatandaşı. Türk, Arap, Amerikalı. Eşi Prof. Gwen Sancar tıpkı Aziz Sancar gibi, Kuzey Karolina Üniversitesi’nde Biokimya Biyofizik Profesörü. Teksas Waco’da doğan Gwen Boles Sancar, Baylor Üniversitesi’nin Biyoloji bölümünden mezun. The Aziz and Gwen Fondation isimli bir aile vakfı var. Türkiye’nin tanıtımı ve Türkiye’den gelen öğrencilere yurt desteği sağlıyorlar. Aldığı madalyayı ve sertifikayı Genelkurmay Başkanına emanet etti. 19 Mayıs’ta Anıtkabir’de sergilenecek.

Aziz Sancar 8 Eylül 1946’da Savur’da doğmuş. 1969’da İstanbul Üniversitesi Tıb Fakültesinden mezun olmuş. Türkiye’de tıb okumuş. Doktorasını Dallas Teksas’da yapmış. Biyokimya, moleküler biyoloji, DNA onarımı, kanser araştırmaları alanında, Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kuzey Karolina Üniversitesi Tıp Fakültesinde çalışıyor.

1997’de TÜBİTAK ödülünü almış. 2007’de Vehbi Koç Ödülü, 2015’de Nobel Kimya Ödülü. Daha önce aldığı ödüller de var: ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation) Genç Araştırmacı Ödülü (1984), Amerikan Fotobiyoloji Derneği (American Society for Photobiology) Ödülü (1990), ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health) Ödülü (1995), TÜBİTAK Bilim Ödülü (1997), ABD Fen ve Sosyal Bilimler Akademisi (American Academy of Arts and Sciences) Ödülü (2004), ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyesi (2005), TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) üyesi (2006).

Sancar, Nobel ödülünü ABD’li Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte aldı. Sancar daha önce de kanser tedavisinde sirkadiyen saat kullanımıyla ödüller almıştı. Vikipediadaki biyografisine göre kanser oluşumunda ve tedavisinde önemli bir unsur olan DNA onarımı üzerinde yıllardır çalışan Sancar ,”Bu mekanizmayı 35 yılda çözdüklerini, ancak bunun hastalara ulaşmasının biraz zaman alacağını ifade etti.”

Mardin’in Savur ilçesinde, orta gelirli bir çiftçi ailesinin sekiz çocuğundan yedincisi olarak dünyaya geldi. Anne-babası okuma yazma bilmiyordu. 1963’te girdiği İstanbul Tıp Fakültesini 1969’da bitirdikten sonra Savur’da iki yıl sağlık ocağında hekimlik yaptı. Daha sonra Dallas’a giderek Dallas Texas Üniversitesi’nde moleküler biyoloji dalında doktora yaptı. Yale Üniversitesi’nde DNA onarımı dalında doçentlik tezini tamamladı. Daha sonra DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarını sürdürdü. 415 bilimsel makale ve 33 kitap yayınladı.

Nobel ödülüne layık görülen bir Türk bilim adamının kısa biyografisi.. Anadolu’nun birçok rengini biyografisinde yansıtan bir isim.. Biz böyleyiz. Bu renk cümbüşü ve çoğulculuğu birileri içine sindiremiyor..

Bu bir Türkiye gerçeği. Amerika’da yaşayan, Amerikalı bir hanımla evli, Arap asıllı bir yurttaşımızın hayat hikayesi üzerinde herkesin biraz düşünmesi gerek..

Bizi bize, aynı ülkenin çocuklarını birbirine kırdırmak isteyenlerin kirli oyunlarına alet olmamayı  ne zaman öğreneceğiz?

Prof. Sancar kanser hücrelerinin tedavisinde gösterdiği başarıyı, bu  memleketin çocuklarını birbirine kırdırmak isteyen çevrelerin ürettiği, adına terör denen siyasi kanserin tedavisi konusunda da bana kalırsa, kısa süreli ziyaretinde önemli mesajlar verdi.. Kuşkusuz yıllardır yurtdışında yaşayan birinden her konuda bilgi sahibi olmasını bekleyemezsiniz ama bana kalırsa Sancar bu kısa ziyareti ile de bana kalırsa bir başka ödül daha hakediyor.

Selâm  ve dua ile..

yeniakit