Amerikan kamuoyu, "Rumsfeld'in her salgına deva ilacı"nı konuşuyor: Biyolojik yapıları birbirinden çok farklı olmasına rağmen SARS virüsünde, kuş gribinde ve son olarak domuz gribinde tek ilaç olarak gösterilen "Tamiflu" ile ilgili şüpheler derinleşiyor.
İlacı ilk geliştiren firma olan Gilead, ABD'nin eski Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in şirketi. Gilead firması daha sonra ilaçla ilgili üretim ve dağıtım hakkını İsviçreli Roche şirketine sattı. Gilead halen "ilacı geliştiren firma" olarak Tamiflu satışlarından önemli ölçüde pay elde ediyor. 2000'li yıllarda önce SARS, ardından kuş gribiyle ilgili endişelerin arttığı dönemlerde milyonlarca "Tamiflu" ilacı üretildi ve dünyanın pek çok ülkesine satıldı. Şimdi de domuz gribi tehdidi sebebiyle Tamiflu satışları bütün dünyada tekrar patladı.
Her iki firmanın kriz sebebiyle çöküşte olan Avrupa ve Amerika borsalarındaki hisseleri son bir haftada yüzde 15 oranında artış gösterdi. Eşdeğer ilaç üreten Avustralyalı Biota şirketinin hisseleri de Sydney'de yüzde 82 yükseldi.
Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü de ülkede Tamiflu stoklarını artırmaları çağrısında bulundu. Bu süreçten sadece Gilead ve Roche olumlu etkilenmiyor. Eşdeğer ilaçlar üreten daha pek çok uluslararası ilaç şirketinin iflastan kurtulmaya başladığına dikkat çekiliyor.
AMERİKAN KAMUOYUNDA İLAÇ FİRMALARININ KOMPLOLARI SORGULANIYOR
Domuz gribi ve gribe etkili olduğu iddia edilen ilaçların özendirilmesi ve hatta ülkelere stok yapmaları yönünde çağrıların gelmesi konusunda Amerikan kamuoyunda da büyük tartışmalar yaşandığı bildiriliyor. Tüketici dernekleri ve bağımsız sağlık örgütleri, geçmişteki salgın spekülasyonlarını hatırlatarak, benzer bir operasyonun ekonomik krizden kurtulmak isteyen ilaç lobileri tarafından üretilebileceği uyarısında bulunuyorlar. Stgate adlı kuruluş da günlerdir domuz gribiyle ilgili biyolojik verilerin ve buna karşı geliştirilen ilaç tepkimelerinin sonuçlarının açıklanması talebinde bulunuyor. İlaç firmalarının, hastalığa karşı etkili olduğunu iddia ettikleri ilaçların kimyasal bileşimi ile hastalığın buna yönelik seyri konusundaki verileri kamuoyuna açıkça ilan etmesi gerektiği belirtiliyor.
DR. TENPENNY'YE HER İKİ FİRMA DA CEVAP VERMEDİ
Dr. Tenpenny adındaki biyoloğun Tamiflu ilacının gerçekte virüsün daha tehlikeli ve daha etkili viral türüne mutasyon geçirmesine sebep olabileceğini açıklaması üzerine bütün gözler ilacı geliştiren Gilead ile ilacı üreten ve dağıtan Roche firmalarına çevrildi. Ancak henüz bu konuda bir açıklama yapılmış değil.
KUŞ GRİBİNDEN SONRAKİ EN BÜYÜK ÜRETİMİ YAPIYORLAR
Kuş gribine karşı etkili olduğu ileri sürülen Tamiflu ilacının 2005 yılındaki satışının yüzde 370 arttığı açıklanmıştı. Roche'un yetkilisi Williams Burns şimdi domuz gribi sebebiyle bazı ülkelerin nüfusunun yüzde 25 ila 40'ına karşılık gelen sayıda Tamiflu siparişi verdiklerini açıkladı. Adı geçen yetkili, 5 milyon insanı tedavi etmek için yeteri kadar ilaç stoğu bulunduğunu söyledi. Şirket, 400 milyon tedavi için gerekli 4 milyar kapsül üretebilecek kapasitelerinin de bulunduğunu kaydetti.
PETROL FİYATLARI DÜŞERKEN İLAÇ FİRMALARI TAVAN YAPTI
Petrol fiyatları 50 doların altına inerken, domuz gribinin piyasalara etkisi sonucu ilaç firmaları bayram havası yaşamaya başladı. Tamiflu ilacını üreten şirketlerin hissesi Avrupa'da yüzde 13, yine aynı ilacı patent karşılığı üreten Japon Chugai Pharmaceutical şirketinin hisseleri de Tokyo'da yüzde 14,3 değer kazandı. Şirketlerin Amerika'daki performansı ise son bir haftada yüzde 16 artış gösterdi. Relenza ilacını üreten, dünyanın ikinci büyük ilaç şirketi İngiliz GlaxoSmithKline'ın hisseleri Avrupa'da yüzde 3, aynı ilacı üreten Avustralyalı Biota şirketinin hisseleri de Sydney'de yüzde 82 yükseldi. Ayrıca koruyucu cihaz üreticisi Sperian Protection şirketinin hisseleri yüzde 15,6 ve dünyanın en büyük balık üreticisi Marine Harvest Group'un hisseleri, daha önce kuş gribi ve deli dana hastalığında olduğu gibi somon balığının fiyatının domuz gribi sebebiyle artacağı beklentisiyle yüzde 9'dan fazla artış gösterdi.
TÜRKİYE, LOBİLERİN BASKISINA SOĞUKKANLI YAKLAŞIYOR
Bu arada; Sağlık Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgiye göre; söz konusu ilacın önceki salgınlardan çok farklı bir virüs yapısına sahip olması sebebiyle Tamiflu ilacının bu konuda etkili olup olmadığı hususunda araştırmalar yapılıyor. Bakanlığın dünya ilaç lobilerinden ve özellikle Gilead ve Roche'dan gelen talepleri beklettiği ve bu konuda ihtiyatlı davrandığı belirtiliyor. Çünkü daha önce de benzer baskıların SARS ve kuş gribi salgını sırasında geldiği biliniyordu.