Suriye'de savaşan Bosna-Herseklilerin kesin sayıları bilinmese de yetkililerin tahminlerine göre muhalif saflarda yüze yakın Bosnalı savaşçı var ve gidişler 2013 yılı itibariyle artış gösterdi.
Suriye'ye gidenler genelde Bosna'nın ekonomik olarak geri kalmış bölgelerinde yaşayan yirmili yaşlardaki gençler. Birçoğunun ailesinin bu gidişlerden haberi olmuyor, bazen haftalar sonra çocuklarından internet yoluyla haber alıyorlar.
Her geçen gün artan ölüm haberlerini ise yine Suriye'deki Bosnalı savaşçılar veriyor. Aileler çocuklarının nereye defnedildiğini bile bilmiyor.
Sadece erkekler değil kızlar da gidiyor
Bosna'dan Suriye'ye sadece erkek savaşçılar gitmiyor. Genç kızlar da ailelerini terk ederek Suriye'nin yolunu tutuyor. Zenitsa kenti yakınlarındaki bir köyden 18 ve 25 yaşlarında iki genç kız ailelerine 'Evlendim ve Suriye'deyim, halka yardım etmek istiyorum, beni merak etmeyin' mesajlarını göndermişler. Biri liseyi yeni bitirmişti, diğeri eczacılık fakültesinde yüksek lisansını tamamlamıştı.
Aileler, kızlarının evlendiği kişileri tanımıyor. Hâlâ Suriye'de bulunan çocuklarının güvenliği için de kimliklerinin açıklanmasını istemiyorlar.
Suriye’ye gidenleri organize ettiği iddia edilen kişilerin başında, Zenitsa'nın 'Gornya Mahala' köyünde tarımla uğraşan selefi Senad Çolak var.
Çolak, kendisini Kur'an-ı Kerim'den bir ayetle savunuyor:
" 'Ey Peygamber, müminleri savaşa teşvik et'. Müminleri kim teşvik ediyor? Muhammed. Kim organize etti? Allah'ın Resulü. Kıyamet gününe kadar kim rehber? Allah'ın kitabı. Birileri Allah'ın kitabının yolunu izlediği için suçluysa o başka, bunu Allah gönderdi ve biz onun izinden gidiyoruz."
Yabancı ülkelerde savaşanların cazalandırılması
Bosna-Hersek Güvenlik Bakanı Fahrudin Radonçiç'in önerisiyle bugünlerde yabancı ülkelerde savaşa katılan kişilerin ve onları organize edenlerin en az 5 yıl hapisle cezalandırılmasını öngören bir yasa tasarısı tartışılıyor. Ancak bu yasanın uygulanmasının kolay olmayacağını savunanlar var.
Bosna-Hersek Güvenlik Merkezi Müdürü Denis Hacoviç, kişinin savaş bölgesinde bulunduğunu yasal olarak kanıtlamanın oldukça zor olacağını düşünüyor. Hacoviç, "Kanıt olarak şu anda elimizde olan sadece Facebook gibi sosyal ağlardaki bilgiler. Kişinin orada olduğunu görüyoruz ancak bunu yasal işlemde kullanamayız,"diyor.
Suriye'de savaşan Bosnalı gençlere yüksek miktarda para verildiği iddiası da yetkililere gelen bilgiler arasında.
Hacoviç, "Ne yazık ki Suriye'ye giden gençlerimizin büyük çoğunluğu radikal gruplara katılıyor. Savaşa katılım için para aldıklarını da duyuyoruz. Yani dini ve ideolojik sebeplerin yanı sıra Bosna-Hersek'ten giden gençler için maddi kısmı da önemli etken" ifadelerini kullanıyor.
Devlet İslam Birliği gidişleri desteklemiyor
Bosna-Hersek İslam Birliği ise ahlaki olarak insanların adil olduğunu düşündükleri bir davayı destekleme, savaşa katılma haklarının ellerinden alınamayacağını savunuyor. Ancak kurum olarak Bosnalı vatandaşların Suriye'ye gitmesini desteklemiyor, çünkü oradaki savaşın dinle ilgisi olmadığını, farklı dünyevi çıkarların söz konusu olduğu görüşündeler.
Suriye'deki savaşa sadece Bosna-Hersek'ten değil, diğer Balkan ülkelerinden de gidenler var. Başta Sırbistan'ın Müslüman nüfusunun yoğun olduğu Sancak bölgesinden olmak üzere Kosova ve Makedonya'dan da muhalif saflara katılanlar var.
Kaynak: Al Jazeera (Alma Brnicanin ve Nataşa Krstin)