Suriye Muhalifler ve Devrimci Güçler Koalisyonu'nun (SMDK) eski genel sekreteri ve muhalefetin önemli isimlerinden Bedir Camus, son dönemde Rusya'nın Suriye kriziyle ilgili başlattığı diplomatik girişimin ardından muhalefetin yol haritasını değerlendirdi.
Camus, geçtiğimiz hafta Kahire'de gerçekleşen toplantılara katılan muhaliflerin arasında yer aldı.
31 Aralık'ta Moskova'da görüşmelere çağırılan Camus, SMDK'ya gönderdiği yazıda Rusya'dan aldığı daveti reddettiğini bildirdi.
Son birkaç günde Mısır ile Rusya'nın Suriye kriziyle ilgili diplomatik atağı gündemde. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Kahire'deki toplantılarınızda Mısır'ın tavrını nasıl buldunuz?
Rusya’nın girişimi, Mısır dikkatimizi çekmeden önce vardı. Rusya, uluslararası arenada yaşadığı sıkıntılardan, özellikle Ukrayna meselesinde yaşadığı sıkıntılı durumlardan bir çıkış arıyor. Dolayısıyla Mısır’ın ve Rusya’nın diplomatik girişimlerini birbirinden ayırıyoruz. Mısır’ın girişimleri sadece SMDK’dan bir delegasyonun Kahire'ye gitmesinden sonra başladı. Gittiğimizde Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil Arabi ve Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri ile yaptığımız görüşmelerin ardından herhangi bir siyasi girişimin olduğunu görmedik. Fakat yapılacak herhangi bir müzakere olursa muhalefete destek olacaklarını dile getirdiler. Mısır’ın ciddi veya farklı herhangi bir girişimi yok.
Moskova’nın girişimleri ise bundan farklı olarak 1,5 ay önce başladı. Belli etkileri de oldu. Bu girişimlerin temel sebebi, Rusya’nın zor durumda olması, hem ekonomik kriz hem de uluslararası siyaset sahnesinde baskı altında olmasıdır. Rusya kendisini göstermek istiyor. Rusya’nın şu an yaptığı tam bir ‘medya balonu’, yani içi boş sadece göstermelik hareketlenmeler. Rusya’nın peşinde koştuğu şey de gerçekleştirilemeyecek.
Mısır ile Rusya’nın arasında herhangi bir koordinasyon var mı?
Taraflarla irtibatta olduğumuz kadarıyla aralarından herhangi bir koordinasyon görmedik. Fakat Mısır, muhalefetin girişimlerine destek olacağını, De Mistura planının gerçekleşmesi için muhalefetin yanında olacağını ifade etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı birkaç gün önce yeni bir müzakere planını açıkladı. Planın ilk aşaması da Suriye iç ve dış muhalefetini bir araya getirmek. Kahire’de yaptığınız toplantılarda Suriye iç muhalefetini temsil eden Ulusal Koordinasyon Heyeti ile görüştünüz. Bu görüşmeniz Rusya’nın yol haritasına göre mi yapıldı?
Moskova’ya iletmek istediğimiz bir mesaj var; Suriye iç muhalefeti ile dış muhalefeti arasında herhangi bir yakınlaşma veya anlaşma olacaksa Moskova’nın gözetimi altında olmasını istemiyoruz. O yüzden bu adımı attık. Rusya’nın bu konuda önerdiği yol haritası mantık dışıdır. Önce Suriye içi ve dış muhalefeti birbiriyle barıştıracak sonra rejimle müzakere yaptıracak. Bunu Rusya olmadan aramızda yapmayı seçtik.
Kahire’de Suriye’nin iç muhalefetini temsil eden Ulusal Koordinasyon Heyeti ile görüştük. Birbirimize öneri ve anlaşma maddeleri sunduk. SMDK siyasi ve genel heyetlerinin toplantılarında bu önerileri inceleyeceğiz sonrasında anlaşma sağlanacak.
Önce aramızda ortak bir vizyon oluşturacağız. Sonrasında bu vizyonu rejimle görüşmek için Rusya’ya sunacağız. Eğer rejim gerçekten siyasi çözüm istiyorsa Cenevre müzakerelerinin kaldığı yerden devam ettirilmesini isteyeceğiz. Çünkü Cenevre 1 toplantılarında anlaşmaya vardığımız şeyleri esas olarak görüyoruz. Fakat şu an istendiği gibi Moskova’da rejim ile müzakere yürütmek bize mantıklı gelmiyor. Rusya bizim için tarafsız bir ülke değil. O her zaman malumunuz Esed yanlısı ülkelerin başında yer aldı.
Halkımızın kanının dökülmesini önlemek için Rusya’nın yaptığı diplomatik hareketlenmeleri açık maddeler üzerinde yürütmek şartıyla destekliyoruz. Açık içerikli, belli ajandaya bağlı ve ciddi müzakereleri tarafsız bir yerde yürütülmesi için ciddi adımlar görmek istiyoruz.
Anlattığınız şartlar Rusya’nın inisiyatifi hakkında olan tavrınızı mı anlatıyor?
Şimdiye kadar Rusya’nın diplomatik girişimiyle alâkalı tavrımız bu şekilde. Fakat şu an SMDK ve diğer muhalif gruplardan bazı şahsiyetlerin Moskova’da görüşmek için davetiye aldıklarıyla alâkalı haberler var. Davetiyeler kuruma değil bazı kişilere gönderildi. Davetiyeler henüz resmi değil, bize resmi bir şekilde sunulduğu takdirde bunu inceleyeceğiz.
Bize gelen bilgilere göre, Moskova’da 27 Ocak’ta Suriyeli muhalefetinden bazı şahsiyetler bir araya gelecek, sonra ayın 29’unda muhalefet rejimin yetkilileriyle görüşecek. Ayın 30’unda da muhalefet ile rejimin üzerinde anlaştığı ortak bir belge sunulacak.
Moskova’nın bu gündemi resmileştirildi mi?
Evet artık resmi bir şekilde konuşuluyor. Fakat bununla alakalı davetiyeler henüz resmiyete bağlanmadı. Birkaç gün içinde göndermelerini bekliyoruz.
Bütün bu hareketlenmelerin çerçevesinde izleyeceğiniz yol haritası nedir?
Önce muhalefetin grupları ve temsilcileriyle görüşeceğiz, sonrasında ortak çözüm vizyonumuzla ilgili BM’nin Özel Suriye Temsilcisi Staffan De Mistura’nın yanı sıra Rusya, ABD ve AB’ye sunacağımız ortak bir bildirge hazırlayacağız. Eğer Esed rejimi gerçekten çözüm istiyorsa Cenevre-1 toplantılarının anlaşmaları esas ederek müzakere masasına geri dönsün.
Şu an muhalif gruplarla istişareleri sürdürüyoruz.
Tamamlanması beklenen ortak vizyonunuzla ilgili bilgi verebilir misiniz?
Haızrlamaya çalıştığımız ortak vizyonumuz daha önce Cenevre 1 toplantılarında anlaşmaya bağlanan maddelerine yakın. Söz konusu anlaşmaların nasıl uygulanabilirliğinin yanında daha etkili olabilmesi için güncellenmesi konusunu inceliyoruz. Şimdiye kadar rejimle yaptığımız müzakerelerden tecrübe edinerek bunu yapıyoruz. Rejim daha önceki müzakerelerde anlaşmaya bağlanan maddeleri istediği gibi anlıyor ve yönlendiriyor. İfadelerin bu sefer daha açık ve bağlayıcı olması gerektiğinin farkındayız. Bu bağlamda uygulanabilecek pratik adımları inceliyoruz. Bu adımlar rejimin değişikliğini içeriyor. Elbette aşama aşama uygulanması bekleniyor. Daha sonra uluslararası toplumun denetlemesiyle yeni bir hükümet kurmak için demokratik seçimlerin ortamını hazırlayacak geçici bir heyetin kurulması da gündemde.
Kaynak: Al Jazeera