Bir tarafta en iyi teknolojiye sahip Çin polisi diğer yanda yıllardır acı çeken bir ülkenin çocukları.
Dramın, gözyaşının, feryadın eksik olmadığı 'Türk'ün gönlündeki yara' olan Doğu Türkistan (Çin'deki resmi adıyla Sincan bölgesi) birkaç gündür unuttuğumuz yaranın yeniden depreşmesine neden oldu. Resmi rakamlara göre 156 gayri resmi rakamlara göre yüzlerce Uygurlu Çin polisinin gazabına uğradı. Yine yüzlerce yaralının olduğu bölgede keyfi gözaltılar da sürüyor.
Çin'in bütün baskı ve zulmüne rağmen Uygurlar direnmeye devam ediyor. Silahla, topla, tüfekle değil... İnançla direniyorlar.. Kaybedecek şeyleri azaldıkça da dirençleri artıyor. İşte fotoğrafta görünen kadında bunlardan biri.. Adı sanı, kim olduğu belli değil. Ancak cesaretine bakılırsa kaybettiği büyük bir değeri var. Kimbilir belki oğlu belki kocası belki de kızı. Öldü mü , yaralı mı, gözaltında mı? Bu da bilinmiyor. Çin Polisinden güç olan Han Çinlileri evini mi yağmaladı, yoksa dükkanını mı? Bu da bilinmiyor. Bilinen ise Uygur kadının tarihe geçecek görüntüsü. Tıpkı Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yetsin'in askerlere karşı tankın üzerine çıktığı görüntüde olduğu gibi. Tıpkı 20 yıl önce Pekin'de Tiananmen Meydanı'nda tankların önünü kesen gencin yaptığı gibi bu kadın da eli silahlı polislerin ve askeri araçların karşısına çıkıp 'hesap soruyor'. Diliyle "Geçemezsiniz, burası bizim topraklarımız, oğlum nerede?" diyor mu bilinmez ama duruşuyla bunların hepsini söylüyor Uygur kadın. Ve bütün dünyaya mesaj veriyor.
SİNCAN'DA GERİLİM SÜRÜYOR
Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, pazar akşamı en az 150 kişinin öldüğü olayların ardından gerilim sürüyor. Uzun yıllardır artan etnik gerilimin patlak verdiği bölgede Han milliyetinden Çinlilerle Uygurların taşlı sopalı çatışmaya girdiği bildirildi. Bölgenin başkenti Urumçi ve ikinci büyük kenti Kaşgar'da, sokağa çıkma yasağına rağmen kapsamlı protesto eylemlerinin yapıldığı kaydedildi.
Yabancı haber ajansları, çoğunluğu kadın yüzlerce Uygur Türk'ünün hafta sonu meydana gelen olaylardan dolayı yakınlarının keyfi olarak gözaltına alınmasına tepki gösterdiğini duyurdu. Çin polisinin, protestoculara sert müdahale ettiği ifade edildi. Reuters Ajansı, polisin, Uygurların evlerine baskın düzenlediğini ve özellikle gençleri tutukladığını yazdı. Ellerinde sopalar, büyük bıçaklar ve ev yapımı silahlarla Urumçi sokaklarına çıkan Han Çinlisinin oluşturduğu grupların da Uygurlara ait dükkan ve tezgahları tahrip ettiği bildirildi. Bölgede dış dünyayla iletişimin tamamıyla kesilmesi sebebiyle olaylarda kaç kişinin öldüğü ya da yaralandığı konusunda kesin bir bilgi bulunmuyor. Ancak Bağımsız Doğu Türkistanlılar Birliği Genel Başkanı Abdülmecit Avşar, 10 bin Çinlinin saldırdığı Uygur Türklerinden 70'inin öldürüldüğünü öne sürdü. Protestoları sert şekilde bastıran Çin yönetimi, bölgeye çok sayıda takviye güç gönderdi.
ÇİN MASLAHATGÜZARI BAKANLIĞA ÇAĞRILDI
Sincan'da yaşananlar Türkiye'de düzenlenen protesto gösterileri ile kınanırken, Ankara da Çin Halk Cumhuriyeti maslahatgüzarını Dışişleri Bakanlığı'na çağırarak olaylar hakkında Türkiye'nin kaygılarını iletti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, olayların başlangıcından itibaren Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu tarafından bilgilendirildiği, diplomatik olarak olayların durdurulması için çözüm yolları arandığı bildirildi. Erdoğan'ın talimatının ardından Dışişleri Bakanlığı, Çin'in Ankara temsilcisini bakanlığa çağırdı. Diplomatik kaynaklar, görüşmeye Çin'in Ankara Büyükelçisi'nin tatilde olmasından dolayı büyükelçilik maslahatgüzarının katıldığını aktardı. Görüşmede Türk tarafının konuya ilişkin 'hassasiyeti' iletilirken, gelişmelere ilişkin Çinli yetkililerden ayrıntılı bilgi alındı. Dün konuya ilişkin bir açıklama yapan Davutoğlu da Urumçi'de meydana gelen olayları derin bir üzüntü ve kaygıyla izlediklerini söyledi. Davutoğlu, olaya sebep olan kişilerin bir an önce tespit edilmesi için Pekin'e gerekli girişimlerin yapılması çağrısında bulundu.
YAKLAŞIK 1.500 KİŞİ TUTUKLANDI
Çin kaynakları, olayların 25 Haziran'da bir fabrikada çıkan kavgada 2 Uygur'un öldürülmesi üzerine çıktığını belirtirken, değişik kaynaklar söz konusu olaylarda ölümlerin çok daha fazla olduğunu bildiriyor. Urumçi'deki durumu tam bir kargaşa ortamı olarak niteleyen Çin resmî haber ajansı Şinhua, bölgede "on yıllardır görülmeyen ölçüde kanlı etnik çatışmaların meydana geldiğini" aktardı. Çatışmalarda ölen ve tutuklananların etnik kimlikleriyle ilgili ayrıntılar ise bilinmiyor. Ancak ölenlerden 129'unun erkek ve 27'sinin kadın olduğu açıklandı. Yaralı sayısının ise 1.080 kişi olduğu kaydedildi. Yaklaşık 1.500 kişinin de gözaltına alındığı belirtildi. Öte yandan, Çin yönetiminin, olayları kışkırtmakla suçladığı Uygur Amerikan Derneği Başkanı Rabia Kader iddiaları reddetti.