Hayat, çocuğun küçük yaşlardan itibaren kendini adapte etmesi gereken kurallara tabidir. Vaktini ayarlamak, işinde düzen, işini tam yapma, hakka hukuka riayet etme, işini sevme, erkenden uyanma, yatsı namazından sonra istirahat ve uyumayı sevme, zamanını iş, muaşeret ve istirahata bölme ve bunun gibi onlarca konu çocukluk dönemlerinde oturmalıdır. Ayrıca hayâ ve utanmanın ölçüsü çocuğa açıklanmalıdır; çünkü bunların birçoğu aptalca ve tehlikelidir. Veya vesveseyle karışık ihtiyatlar gelecekte yıkımlara sebep olur. Süslenmeler, giyim tarzı, yeme, içme, uyuma, muaşeret tarzı, sevgi, hizmet, fedakârlık, doğru amel, kendine hâkimiyet, müdüriyet, kendini koruma, bunların tümü çocuğun dinî eğitimi hakkında dikkate alınması gereken konulardır. İşte burada dinin ahlakla ilişkisini anlayabiliriz.
Öğrendiklerimizin bir bölümü hayat felsefesi bağlamındadır. Şöyle ki; neden hayattayız ve niçin yaşıyoruz? Anne babalar çocuklarıyla geçen müşterek dönemlerinde hayatlarından çeşitli ve farklı yorumlar sunarak çocuklarını yetiştirebilirler.
Bu esasa dayalı dinî eğitimde eğitimcilerden bir bölümünün çabası da bu yöndedir. Yani çocuğa felsefeyi ve yaşam felsefesini tanıtmak ve onu mektebin esaslarına göre eğitmek. Kısaca çocuğa dünyayı öyle bir şekilde tanıtmalıyız ki, yaşamanın değerini bilsin. Bu işe 7 yaşından itibaren başlanmalı. Böyle olursa hayata daha sıkı sarılır ve bu konuda daha derin bilgiler bulmak ister. Her halükârda unutmamalıyız ki; hayat felsefesi din açısından, çocukların anne babalarının hayatlarında şahit olması yoluyla mümkün bir meseledir; söylemek ve görüş belirtmekle değil.
Dinî Eğitim metotları
1- Dünya, tabiat, nefis, gerekli durumlarda uyarı (yalancı kötüdür gibi) kendine ve yaratılışına dikkat çekme, işlerde tefekküre yönlendirme, şahsi tecrübelerden yararlanma, seyahat gibi konulardan bahsetme. İbret alma ve dinî dersler sadece zihinsel olamazlar; çünkü bu durumda akim ve sonuçsuz kalacaktır. Bazı durumlarda çocuğu yaratılış güzelliklerine, din ve öğretilerine yönlendirmeliyiz ki yaratıcının kudreti ruhunda tecelli etsin.
Kısaca eğitim metodu çocuğun fikrini esir alacak ve bir köle haline getirecek şekilde olmamalı. Bu yüzden çocuğa verilecek eğitim kuru sözden ibaret olmamalı, aile hayatında yeri geldiğinde amelen doğrular ortaya konulmalı. Soru yöntemiyle anlama kabiliyetini yükseltmeliyiz. Mesela "Yeri kim yarattı?" "Ağacı kim yarattı?" "Suyu kim yarattı?" "Gökyüzünü" ve" daha sonra sonuç alarak her şeyi Allah"ın yarattığını belirtmek. Sık-sık sorular sorarak Allah"ı çocuğun zihninde büyük ve sevimli kılın. İman ruhunu vücudunun derinliklerine nüfuz ettirin ve şüpheleri içinden atın. Eğitim görsel ve işitsel hatta dokunma ve idrak etme şeklinde olmalı ki, çocuğu dinine kalben inandırabilsin.
2- Fıtratı Diriltme: Çocuğun zatında onu takvaya, adalete, temizliğe, mertliğe ve sadakate yönlendiren yönler vardır. Çocukların iyiliğe olan meyline dünyanın her yerinde rastlanır. Dünyanın hiçbir yerinde hayrı, sadakati ve iyiliği istemeyen birine rastlayamayız veya mazluma yardım övülmesin.
Fıtratı uyandırmak, gelişmeye atılan bir adımdır ve kişilerin gelişip yetişmesinde önemli rolü vardır. Eğitimde, çocuğu fıtrata döndürme ve hükmü onun vicdanından talep etme çabası vardır.
Neslin eğitiminde sadece haktan yana olma, çocuğa da telkin etme, hakkı her tür şaibeden uzak tutma çabası vardır. Fıtratının sağlam el değmemiş, doğruluğa, dürüstlüğe menus ve faziletleri seven olmasına izin verelim.
3- Allah Sevgisi Aşılama: Bizler çocuğa Allah"ı sevdirmeliyiz. Böyle olunca Allah"ın hükümlerine amel eder. Bu hedefe varmak için Allah"ı sevimli, şefkatli, bağışlayan, anne ve babadan daha samimi olarak tanıtılması gerekir. Ayrıca Allah"ın onu sevdiği, değerli ve mutlu bir fert olmasını istediği fikri, çocuğun zihnine yerleştirilmelidir. Çocuklara en az 6 yaşına kadar daima Allah"ın şefkat, inayet, lütuf ve kerametinden söz edilmeli; öfke, gazap ve cehennem azabından değil.
Çocuğa Allah sevgisini aşılamada her tür vesileden yararlanılabilir ve bu konuda hikâyeler yapılabilir. Şunu dikkate almak gerekir ki; anne babanın çocuğa Allah hakkındaki sözleri etkili olacaktır.
4- Allah Velilerine İlgi Uyandırma: Çocuk, din büyüklerine, Resulullah"a (s.a.a), İmamlara ve dinin koruyucularına ilgi duymalıdır. Böylece emir ve nehiyleri, metotları onda etki bırakır.
Zaten çocuklar ilgilerini çeken ve kahramanlıkları olan kimselere ilgi duyarlar. Eğer din önderlerimizi onlara gerektiği gibi tanıtabilir ve fedakârlıklarını uygun anlaşılabilir bir dille beyan edebilirsek, çocukta onlara karşı kalbî bir sevgi doğacak ve dostlarından olacaktır.
5- Yardımlaşma Ve Teşekkül Ruhiyesi: Dinî eğitimde çocuğun tevelli ve teberri yönünü takviye etmeye çaba gösteriyor ve böylece onun hak velileri sevmesini, din düşmanlarından ise beri olmasını sağlıyoruz. Yardımlaşma ve teşekkül ruhiyesi çocuklarda güçlü olmalıdır. Böylece milli ve milletlerarası alanda önemli işler başarabilirler.
ZEHRANET