“Derviş Nicholas’ı kim öldürdü?” (II)

Merve Kavakçı

Sorusunun cevabını vermeye çalışacağız. Derviş Nicholas ne zaman ve nasıl Santa Claus’a  dönüştü? Yönetmen Süleyman Civliz bu belgeselle alakalı olarak şöyle diyor: “Bu film yeni ve sıcak bir tarza sahip. Canlandırmalar, dramalar ve sinemanın bütün teknik olanaklarını kullanarak hem görkemli hem de anlamlı bir iş ortaya çıkardık. Biz Nicholas’tan yola çıkarak Anadolu insanının karakterini ortaya çıkarmaya çalıştık çünkü Aziz Nicholas’ın hayatına baktığımızda bizden birini görüyoruz. O ne bir misyonerdi ne de kapitalistti; hayatını iyiliğe adamış bir Anadolu dervişiydi. Bu hikayede yalnızca geçmişi değil bugünkü yaşantımızdaki izlerini de ele alan bir senaryo üzerine çalıştım. Bu çalışma ayrıca Noel Baba’ya bu açıdan bakan ilk belgesel film olma özelliği de taşıyor.”

Civliz’in çalışması geçmişi bugüne eklemliyor, hıristiyan ve müslüman din adamları, bilim insanları ve araştırmacılardan oluşan saygın bir ekibin şahitliğinde Derviş Nicholas’ın bir market aracına dönüşümünü ortaya koyuyor. Müslüman bir ülkede hıristiyan sembolleri üzerinden oluşturulan bir diskurun nasıl bir tenakus, kendi içinde çelişkili bir duruş sergilediğini çarpıcı karelerle göz önüne seriyor. Beni en çok etkileyen sahneyse, ekmeğini taştan çıkartmak adına Noel Baba kılığına giren karakterin, ezan okununca, alelacele abdest aldıktan sonra, çoktan başlamış olan cemaat namazına katılması akabinde selam verilmesiyle hemen yanı başındaki saf arkadaşının suratına yansıyan şaşkınlıktı. Tahayyül ediniz, üzerinde noel baba kıyafetli bir zat “Esselamü Aleyküm ve Rahmetullah, Esselamü Aleyküm ve Rahmetullah”….

Antalya doğumlu, Derviş Nicholas, Peygamber Efendimizden önce yaşayan, Kur’an-ı Kerim’in hanif olarak tasvir ettiği kişilerden biri. Ashab-ı Kehf’in hem mekansal hem de zamansal açıdan çağdaşı. İznik Konsülü’ne katılmış bir din adamı. Ne hikmetse (!) doğduğu yer olan Anadolu ile adı anılmayan, 9. Yüzyılda kemikleri Anadolu’dan İtalya’nın Bari şehrine götürülüp adına bir mabed yaptırıldıktan sonra “doğduğu değil, kemiklerinin bulunduğu yer” ile anılan tek tarihi figür. Anadolu geçmişinden koparılışının ilk adımı da böylece atılmış oluyor, Aziz Nicholas’ın.  Bundan sonraki stratejik adımda Hıristiyanlığa göre Hz. İsa’nın doğum günü kabul edilen 24 Aralık tarihi ile Aziz Nicholas arasında bir bağlantı üretilip, o günün sembolü olmasının yolu açılıyor.

Tarihi çarpıtmanın son hamlesi kapitalist sistemin sömürgeci pençesinde gerçekleşiyor ve Coca Cola şirketi, kendi açısından son derece akıllı bir hareketle, Nicholas’ı yeni bir demografiyle dünyaya sunuyor. Artık Noel Baba lakaplı Derviş Nicholas, doğduğu toprakların karakteristiklerini taşıyan, kumral, ince, narin biri olmaktan çıkıp mavimsi yeşil gözlü, göbekli, kar beyazı bir İskandinav’a dönüşüveriyor. Elinde de Coca Cola şişesi. Belli ki yorulmuş, susuzluğunu kolayla gideriyor. Böyle olunca da küçük çocuklar, “aman Noel Baba, ne zaman ki susarsın, gel bizim evdeki kola ile susuzluğunu gider” dualarıyla uykuya yatıyor, Coca Cola da böylece zenginliğine zenginlik katıyor.

Civliz’in belgeselinin galasından dönüşte, anlattıklarımı duyan kardeşim Ravza “tevekkeli, Noel Baba Coca Cola renklerinde, kırmızı beyaz giyiniyor” dedi, “Türk bayrağının renklerinden esinlenmediler herhalde.” Tarihsel süreçte hangi noktada Derviş Nicholas öldürüldü, bunun tahlilini size bırakayım.

yeniakit