Dolunay Camii'nde Cuma

Cumanın ilk dört rekat sünneti de iki rekat kılınıyor. Sadece bendeniz ayaktayım.. Dört rekatı bitirmeden imam minbere çıktı bile... ‘Esseleemu aleykum...’ deyip oturdu minberde.. Sonra müezzin en önde iç ezanı okudu. Ardından hutbe başlıyor. Önce ortak dilde, Arabça giriş... Ardından Malay dilinde devam ediyor. Ben de kısa devreye giriyorum. Sadece arada okunan vurgulu Allah, İslam, ihvan, müslimin, vb ortak kelimeler ve ayetlerle devredeki arıza kaybolur gibi...
İmamın sol elinde yine uzun, fakat bu sefer başı hilalsiz bir bambu değneği var. Tam hutbe başlar başlamaz yine başları fesli çocuklar ellerinde torbalarla baştan başa safları geziyorlar. Çoğunluk, torbalara gönlünden geçen miktarda hayır koyuyor. Cemaatten bazıları ise, hem kutuya para atıyor, hem de ellerindeki torbalarla safları gezen çocukların cebine bahşiş koyuyor. Bunu ilk kez görüyorum.
Cemaatin çoğunluğu genç. Cemaatte bu kadar genç yoğunluğunu hiç görmemiştim. Ya yaşlıları yok, ya da yaşlanmıyorlar sanki!.. Hutbeler bizim hutbelerin aksine uzun sürüyor. Düz tavanlı caminin tavanında, yan duvarlarda ve sütun direklerde dönen çok sayıda pervane sayesinde terlemekten kurtuluyorsunuz. Bir dersimizin adı ‘Organization Excellence Awards Driver for P&Q Success’... Organizasyonlara Dönük Mükemmellik Ödülleri. Malezya’da özel sektör ve kamu sektörünün yanında sivil toplum kuruluşlarının da hizmetlerinde/üretimlerinde verimlilik ve kaliteyi öne çıkarmak/özendirmek için, 1990 yılında dönemin başbakanı Dr. Mahathir MUHAMMED tarafından başlatılmış. Bir diğer dersimizin adı da benzer: ‘P&Q Movement: Malaysian’s Experiences’. Verimlilik ve Kalite Hareketinde Malezya Tecrübesi...
Malezya’da Başbakanlık Ödülü (PMQA) en yüksek kalite ödülü. ABD Baldrige ödülünde kullanılan değerlendirme ölçütleri esas alınmış. Ama her iki yılda bir bu ölçütler yeniden gözden geçiriliyor. 1990-2005 döneminde Malezya’nın yerli şirketleri beş kez bu ödülü almış. Ödül alan kuruluş, ancak üç yıl sonra yeniden başvurabiliyor.
Verimlilik ve kaliteyi artırmak için dünya ölçeğinde, çeşitli ISO standartları, Balanced Scorecard, 5S+3R ilkeleri vb. yöntemler geliştirilmiş. Malezya’da uygulama çok sıkı. Mesela, hükümet birimlerinin ISO 9000 belgesine sahip olmaları mecburi...
Resmi dil olarak kullanılan Malay dili tam bir lezzetli çorba… Malaycanın içinde Arabça ve İngilizce etkisi çok belirgin. Haftanın günleri Arabça… Ayları da İngilizce… İngilizce özellikle genç nüfus tarafından biliniyor ve kullanılıyor. Hindçe, Çince, Urduca ve hatta çok az da olsa Türkçe de epey girmiş bu dile. İmam, seccade, ihlas, yoğurt, selamet, ezan, tarih, mahkeme,.. yanında İngilizce bas (bus), teksi (taksi), bot (boat), telefon benzeri çok sayıda kelime “Malayca” çorbasının içinde...
KUZEYİN GİZEMİ…
13 Ağustos 2006 tarihinde; bir haftalığına program için Kuala Lumpur’un 400 km kuzeybatısında yer alan Tayland sınırına çok yakın sanayi şehri olan Penang şehrine gittik.
Malay Yarımadası’nı Penang Adası’na bağlayan 13 km uzunluğundaki asma köprü dünyanın en uzun üçüncü köprüsü imiş. Ada tam bir ticaret ve turizm merkezi: Sözgelimi Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıt, 1923’te hizmete açılan teleferik; yerli ve misafir öğrenciler ile turistler için bulunmaz dinlenme ve seyir alanı.
Bu gizemli kuzey Malezya adasında mesela, Malay kültürünün tıbbi doğal ilaç zenginliğini, iki muz yaprağından bir çekirge örüp size 1 Malezya Ringitine satarak geçimini sağlayan hanımları, mahalli kıyafetleriyle türkü söyleyen grupları, dünyanın çoğu yerinden insan demetlerini, İngilizlerden kalan kalıntı kaleyi, adını bu adaya veren Penang palmiye ağaçlarını, tropik iklim bitkileri ve hayvan türlerinin bulunduğu botanik bahçesini, hayvanat bahçesini, vb… gözleyebiliyorsunuz. Hatta hayvanat bahçesinde yanından geçerken, size “Esselemu aleykum” diye seslenen papağanı da dinleyebiliyorsunuz…

Vakit