Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 'domuz gribi' ile ilgili küresel salgın alarmını 4'ten 5'e çıkardı. Bu küresel salgın ihtimalinde en yüksek ikinci seviye. 5'nci derece alarm, bulaşıcı hastalığın en az iki ülkede istikrarlı olarak yayıldığı anlamına geliyor.
Eğer, domuz gribinin dünyanın iki ayrı bölgesinde insandan insana yayıldığı tespit edilirse, küresel salgın alarm seviyesi en yüksek derece olan 6'ya çıkarılacak. "Bu hastalık mutlaka ciddiye alınmalı" diye uyaran Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Direktörü Margareth Chan, "Dünyanın her ülkesine yayılma potansiyeli var. Bütün insanlık küresel salgın tehdidi altında" dedi.
Chan, bütün hükümetlerin, sağlık bakanlıklarının ve ilaç endüstrilerinin küresel salgın hali için hazırlıklı olması gerektiği uyarısında da bulundu. WHO uzmanlarından Keiji Fukuda da, hastalığın birçok ülkede yayıldığı konusunda ciddi bulgulara sahip olduklarını belirterek, "Şu aşamada salgının yavaşladığına dair hiçbir belirtiye sahip değiliz" dedi. Şu ana kadar ABD ve Meksika dışında 5 ülkede 50 vakada domuz gribine rastlandığı kesin olarak doğrulandı. Bunlar, İngiltere, Kanada, İspanya, İsrail ve Yeni Zelanda. Meksika'da 159 kişi hayatını kaybederken, 2 bin 500 kişi de gribe yakalandı. Amerikan Bulaşıcı Hastalık Kontrol Merkezi(CDC) ise ülkede 10 eyalette 91 kişide domuz gribine rastlanıldığını belirttiler. ABD'de bu hastalıktan şu ana kadar tek can kaybı Texas eyaletinde meydana geldi. Houston şehrindeki Meksikalı 23 aylık bir bebek hayatını kaybetti. CDC Direktörü Richard Besser'ın verdiği bilgiye göre şu ana kadar bu vakalardan sadece 5 vakanın hastaneye yatırılmasına gerek görüldü. Besser, bu rakamların her an değiştiğini de sözlerine ekledi. ABD'de okulların tamamen tatil edilmesi de gündemde. Şu ana kadar Illinois, New York City, Texas, California, South Carolina, Connecticut, Minnesota ve Ohio'da bazı okullarda eğitime ara verildi.
Meksika'dan günler sonra bir iyi haber de var
Meksika'nın başkenti Mexico City'nin belediye başkanı Marcelo Ebrard, şehirdeki domuz gribi vakalarında artışın durduğunu duyurdu ve eğer ölü sayısı azalırsa, şehirdeki bazı yasakları kaldırmayı düşünebileceğini söyledi. Mexico City'de hayat tamamen durmuş durumda. Restoranlardan, okullara, stadyumlardan kiliselere kadar toplu bulunabilen her yer belediye kararıyla kapalı.
'Domuz gribi ismi Müslüman ve Yahudileri tahkir ediyor'
Öte yandan bu hastalığa 'domuz gribi' denmesi de tartışmalara sebep oldu. Barack Obama ve Amerikan hükümeti resmi açıklamalarında "swine flu (domuz gribi)" ifadesi yerine, virüsün türünü ifade eden "H1N1" tabirini kullanmaya başladı. Bu, özellikle batı ülkelerindeki domuz eti endüstrisini korumaya yönelik. Endüstri yetkilileri, isimden dolayı birçok kişinin domuz etinden virüs bulaştığı yanılgısıyla et yemeyi bıraktığını kaydederek, bunun ekonomik maliyetinin büyük olacağı şikayetinde bulundu. İsrail Sağlık Bakanlığı da, Yahudilikte ve Müslümanlıkta domuzun haram olduğuna dikkat çekerek bu hastalığa yakalanları tahkir edeceği gerekçesiyle isimlendirmeye tepki gösterdi. İsrail Sağlık Bakan Yardımcısı Yakov Litzman, bundan böyle gribi, "Meksika gribi" olarak adlandıracaklarını duyurdu. Ancak bu isimlendirme ise Meksika'dan tepki gördü. Meksika, İsrail dışişlerine uyarıda bulundu.
İşte A'dan Z'ye Domuz Gribi
Soru: Domuz gribi nedir?
Domuzlarda görülen, genellikle insanlara bulaşmayan viral bir solunum hastalığı. Geçmişte, doğrudan domuz yetişen ortamlarda domuzlarla münasebetleri olan bazı insanlara bulaştığı da oldu.
Soru: Peki bunun geçmişteki domuz gribi virüslerinden farkı ne?
Bugün ortaya çıkan virüs, daha önce görülmemiş bir tür. Domuzlardan, kuşlardan ve insanlardan alınmış genetik özelliklere sahip. Bilinen diğer domuz gribi virüslerinden farklı olarak bu virüs, insandan insana bulaşabiliyor.
Soru: Domuz gribini nasıl kapıyorsunuz?
Bu virüsü taşıyan biri yakınızda hapşırdığında ya da öksürdüğünde size de bulaşabilir. Çünkü, virüsler solunum kabarcıkları ile insandan insana geçiyor. Ayrıca, bu zerreciklerin bulaştığı yüzeylere elinizle dokunduğunuzda, eğer elinizi ağzınıza ya da gözünüze sürerseniz yine risk altındasınız. Ellerin sık sık yıkanması, yıkanmadan birşey yenmemesi ya da ağza göze dokunulmaması uyarıları bu sebeple sıklıkla yapılıyor. Ama hastalığın en hızlı yayılması öksürük ve hapşırıkla oluyor.
Soru: Virüsü kaptığınızı kaç günde anlıyorsunuz?
Virüsün kuluçka dönemi çoğunlukla 1 ve 4 gün arasında değişiyor. Bu süre sonunda hastalığın belirtileri ortaya çıkıyor. Ancak belirtiler daha ortaya çıkmadan yani gribe yakalandığınız henüz anlamadığınız dönemde de bir başkasına bulaştırabiliyorsunuz.
Soru: Meksika'ya yakın zamanda ziyaret edenler endişe etmeli mi?
Doktorlar eğer, hastalık belirtileri olan, yüksek ateş, öksürük, ağrı ya da bazı vakalarda kusma belirtileri yoksa bu endişeye gerek olmadığını söylüyor. Eğer Meksika'dan geleli 1 haftadan fazla oluyorsa ve bu belirtiler yoksa, endişe edilecek bir durum yok yani.
Soru: Eğer bünyemde grip belirtileri varsa ne yapmalıyım?
Hastalık belirtilerini atlattıktan bir gün sonrasına kadar evden çıkmayın. Okula ya da işe kesinlikle gitmeyin. Meksika'ya gitmediyseniz ya da giden birileri ile temasınız olmadıysa, normal br grip de geçiriyor olabilirsiniz. Griple çoğunlukla evde kendi başınıza da mücadele edebilirsiniz. Bol bol sıvı tüketin. Yataktan çıkmayın. Ellerinizi sık sık yıkayın ve öksürürken ağzınızı mendille kapatın.
Soru: Hangi aşamada doktorlara müracaat etmeliyim?
Meksika'dan yeni geldiğiniz halde hastaysanız ya da gelen biri ile temasta bulunmuşsanız doktorunuzu arayarak muayene ve kontrolden geçin. Özellike, solunum güçlüğü, düzensiz kusma, bulantı hallerinde doktora gidin.
Soru: Aşısı var mı?
Aşıda, temel olarak virüsün yüzeyinde bulunan protein vücuda zerk ediliyor. Vücut antikor üretiyor ve böylece bağışıklık kazanmış oluyor virüse karşı. Viral enfeksiyonların birçoğuna karşı koruyucu aşılar var. Ancak domuz gribinin aşısı yok henüz. Uzmanlar bu yeni tür virüse karşı aşı geliştirme çalışmalarına başladı ancak sonucun alınmasının aylar alabileceği söyleniyor. Ancak önce virüsün karakterinin ve genetik yapısının tam olarak aydınlatılması gerekiyor. Bu rgibe karşı bünyeyi güçlendiren iki grip ilacı var; Tamiflu ve Relenza.
Soru: Maske hangi aşamada giyilmeli
Henüz Meksika dışında günlük hayatta maske takılması tavsiye edilen bir ülke yok. Ancak maske takılması gereken durumda, maskenin ağzı ve burnu iyice kapattığından emin olunmalı. Ancak, sokakta satılan her maskenin de hastalığı engelleme gibi bir kalitesi bulunmuyor.
Neden ölüm vakalarının tamamı sadece Meksika'da da diğer ülkelerde hafif cereyan ediyor?
Bu konunun henüz net bir cevabı yok. Uzmanlar bu aşamada henüz birçok bilinmeyen olduğunu ifade ediyor. Meksika'da hastalık farkedilene kadar çok fazla yayılmış durumdaydı. Meksikalı yetkililer, domuz gribi ölüm oranının yüzde 8'e ulaştığını belirtiyor. Yani, hastalığa yakalanan her yüz kişiden 8'i hayatını kaybetti. SARS virüsünde bu oran yüzde 10 seviyesindeydi. Yine, salgının domuz gribi olduğu anlaşılmadan önce birçok Meksikalı hafif grip geçirdiğini düşünerek çok önemsemedi. Eğer, domuz gribi olduğu daha erken anlaşılsaydı, ölüm oranının daha düşük olabileceği ifade ediliyor. Bir diğer merak edilen de, Meksika'da ölenlerin yaş grubu. Uzmanlar, ölenlerin yaşlarının ve diğer hastalıklarının bilinmesi halinde, bu tür hastalıklarının domuz gribi ile birleşince daha ölümcül olabileceği gibi ayrıntıların da aydınlatıcalacağına dikkat çekiyor. İlk veriler ölenlerin çoğunun 25 - 40 yaş arası sağlıklı kişiler olduğu yönünde. Bu da akıllara aynı yaş grubunu öldüren 1918 İspanyol gribi virüsünü akla getiriyor. Ancak, Meksikalı yetkililer şu aşamada, salgını kontrol altına almaya yoğunlaştıklarını ve araştırmalar için gerekli verilere ileriki aşamalarda bakabileceklerini dile getiriyor.
Cemal DEMİR - Haber 7