Mecid Mecidi'nin yeni filmi 'Hz. Muhammed: Allah'ın Elçisi', dün vizyona girdi. filmin kritiği yapıldı
Beklenen gün geldi, daha yapım aşamasında tartışmalara konu olan Mecid Mecidi'nin yeni filmi 'Hz. Muhammed: Allah'ın Elçisi', dün vizyona girdi. Konusu itibariyle İslam dünyasının yakından takip ettiği filmi sinema çevreleri de merakla bekliyordu. 40 milyonu bulan devasa prodüksiyonu, Suudi Arabistan ve Mısır'da konan yasaklar, Akkad'ın 'Çağrı'sına yapılan vurgular ve son olarak filmin İran adına Oscar'a aday gösterilmesi ilgiyi doruğa çıkardı. Diyanet İşleri Başkanlığı ve Prof. Dr. Hayrettin Karaman'ın olumlu görüş bildirmesiyle Türkiye'de gösterime giren 'Hz. Muhammed: Allah'ın Elçisi', Hz. Muhammed'in hayatını konu eden Mecidi üçlemesinin ilk filmi. Cennetin Çocukları, Cennetin Rengi, Baran ve Serçelerin Şarkısı gibi unutulmaz filmleriyle tüm dünyada büyük beğeni toplayan yönetmen Mecid Mecidi, Hz. Muhammed'in hayatını da adeta bu çizgiyi devam ettirircesine çocukluk üzerinden ele almaya başlamış. Usta yönetmen, Fil Vakası, Hz. Muhammed'in doğumu, çocukluğu ve ilk gençlik yıllarından nübüvvete uzanan olayları, klasik İslam kaynaklarına yaslandırarak 3 saatlik bir görsel yolculuğa dönüştürüyor.
DÜNYA ÖLÇEĞİNDE BİR YAPIM
Görüntü yönetimindeki başarısı ve Mecidi'nin estetik olgunluğunu yansıtan şık kadraj, geçiş ve planların yanı sıra, ustalıklı görsel efektleriyle dikkat çeken film, günümüz dünya standartlarının üzerine çıkmayı başarıyor. Oscar ödüllü Hintli müzisyen A. R. Rahman'ın müzikleri ve gerçekliğe uygun biçimde oluşturulan etkileyici atmosferi, seyirciyi büyülü bir yolculuğa çıkarıyor. Mecid Mecidi, Fil Hadisesi başta olmak üzere Hz. Peygamber'in doğumu ve kimi mucize sahnelerinde yalnızca minimalist tarzda değil ana akım yapımlarda da büyük bir yönetmen olduğunu kanıtlamış.
ANCAK BU KADAR HASSAS OLUNUR
Gelelim filmin tartışma konusu olan Hz. Peygamber'in temsili ve olayların tarihsel gerçekliği meselelerine. Şunu kesin bir dille ifade edelim ki, Mecid Mecidi bir sinemacının gösterebileceği en yüksek hassasiyeti göstererek İslam inancının 'tüm anlayışlarını' gözeterek ortak bir dil yakalamayı başarmış. İslam'ın sahih kaynaklarına aykırı tek bir bilgi barındırmayan film, sahneleriyle de bu bilgilere sadık kalmış. Hz. Muhammed'in gösterilmesi mevzusunda aynı itidalli tavrı sürdüren yönetmen çocukluk ve gençlik yıllarını yüzünü göstermeden, sesi duyurmadan temsil sorununu büyük ölçüde çözüyor. Temsili karakterin yüzü gösterilmiyor, sözleri altyazı ile veriliyor. Filmin jeneriğinde temsili canlandıran oyuncuların isimlerine dahi yer verilmiyor. Hal böyle iken temsil mevzusundan yola çıkarak filme ve yönetmene ağır suçlamalarda bulunmak izahı mümkün bir durum değil. Aynı çevrelerin her yıl Ramazan ayında ekranlarda boy gösteren ve diğer peygamberlerin konu edildiği film ve dizilere bu tarzdan bir temsil itirazı yapmaması da ayrı bir tartışma konusu.
ELEŞTİRİLER HAKKANİYETSİZ
Yönetmen filmde hemen her sahnesini klasik siyer kitaplarına yaslamış. Filmde amcası Ebu Talip'in öne çıkarılarak Şii anlayışın vurgulandığı, Ebu Talip'in Hz. Peygamber'e olan desteğinin abartıldığı yönündeki yorumlar siyer okuma noktasındaki eksikliği gösteriyor. Zira ilk siyer kaynağı olarak anılan İbn-i İshak'ın meşhur Siyer'i ile İbn-i Kesir, Taberi, İbn-i Sad gibi Ehli Sünnet'in başucu kaynakları Ebu Talip'in Hz. Peygamber'i cansiperane biçimde koruduğu ve yeğeni için hayatını defalarca tehlikeye attığı olaylarla doludur. Öte yandan mucize sahneleri noktasında lirik bir üslubun tercih edildiği doğrudur ve bunun isabetli olup olmadığı tartışmaya açıktır. Ancak İslam tarihi kaynaklarında Hz. Peygamber'e atfedilen sayısız mucizevi olay kayıtlı iken Mecidi'nin bunların yalnızca bir kısmını filme konu etmesi neden sorun teşkil ediyor, anlamak mümkün değil. Bununla birlikte filmi İslamofobi'ye bir cevap olarak planladığını söyleyen yönetmen Hz. Peygamber'in kölelik, kız çocuklarının diri diri gömülmesi, kadın hakları, inanç ve fikir hürriyeti, hayvan hakları, sosyal adalet ve merhamet gibi çağımızın en önemli sorunlarını çarpıcı sahne ve diyaloglarla aktarmayı başarmış ve bu yönüyle vaadini yerine getirmiş. Dolayısıyla filmi Şii propagandası olarak yorumlamak ya da temsil meselesi nedeniyle ağır ithamlarda bulunmak hakkaniyetle uyuşmaz. Hz. Peygamber'e duyduğu muhabbeti herkesçe bilinen, nebevi mesajları tüm sinemasına incelikli biçimde işleyen, her konuşması, her açıklaması Hz. Peygamber'e duyduğu sevgi ve bağlılığı yansıtan bir yönetmeni peygambere saygısızlık ya da düşmanlıkla suçlamak zulümdür.
DAHA FAZLA MECİDİ OLSAYDI
Filmin zaaflarına gelince. Kendi biçimsel anlatım tarzını oluşturan bir yönetmen olan Mecid Mecidi'nin evrensel mesajlar verme adına kendi sinemasal dilini önemli ölçüde geride bıraktığını görüyoruz. Doğulu sanatkârların yaptığı gibi konuya gösterdiği ihtimamdan dolayı bilinçli bir geride durma mıdır, bilinmez ancak Mecidi sinemasını yakından tanıyanlar bu yönüyle filmden biraz buruk ayrılabilir. Öte yandan film müziği genel olarak çok başarılı olsa da yer yer abartıya kaçması, sürenin gereğinden uzun olduğu hissi vermesi, film dilinin Farsça olması, ve finale doğru denizin taştığı sahnenin Hollywood tandanslı dini filmleri çağrıştırması başlıca zaaflar olarak ele alınabilir. 'Hz. Muhammed: Allah'ın Elçisi', İslamofobi'nin tavan yaptığı bu dönemde sinemanın gücünden yararlanılarak dünyaya İslam'ın mesajını anlatmaya çalışan iyi niyetli ve çok görkemli bir film. Mutlaka gidin, görün.
Suat Köçer