Dün yayımlanan 2. Viyana açıklaması, Suriye’de 6 ay içerisinde bir geçiş hükümeti kurulmasını, yeni bir anayasa hazırlanmasını ve bu yeni anayasa doğrultusunda 18 ay içerisinde seçimler yapılmasını öngörüyor.
Yeni terör örgütleri listesi yapılmasını ve tüm Suriye’de ateşkes sağlanması için çaba gösterilmesini öngören açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi.
Arap Birliği, Çin, Mısır, Avrupa Birliği, Fransa, Almanya, İran, Irak, İtalya, Ürdün, Lübnan, Umman, Katar, Rusya, Suudi Arabistan, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, İngiltere, Birleşmiş Milletler ve Amerika Birleşik Devletleri’nden oluşan “Uluslararası Suriye’ye Destek Grubu” üyeleri 14 Kasım 2015’te Suriye’deki çatışmaların en kısa sürede durdurulması için Viyana’da toplandı.
Katılımcılar, toplantıya 13 Kasım’da Paris’te ve son dönemde Beyrut, Irak, Ankara ve Mısır’da düzenlenen korkunç terörist saldırılarda hayatını kaybeden kurbanlar için bir dakikalık saygı duruşu ile başladı.
Katılımcı ülkeler, masum sivillere yönelik vahşi saldırıları en güçlü şekilde kınadı ve Fransa halkının yanında yer aldıklarını bildirdi.
Ardından üyeler 30 Ekim toplantısında gerçekleşen ilerlemeleri devam ettirebilmek için yapıcı görüşmeler yaptı.
Uluslararası Suriye’ye Destek Grubu üyeleri görüş birliği içerisinde Suriye halkının acılarına, Suriye’nin fiziki tahribine, bölgedeki istikrarsızlığa ve Suriye’ye savaşmak için giden teröristlerin sayısının artmasına acilen son verilmesi gerektiğini vurguladı.
Uluslararası Suriye Destek Grubu, ateşkes ile 2012’deki Cenevre Bildirisine paralel siyasi sürecin yakından ilişkili olduğunu ve bu iki girişimin birlikte ilerletilmesi gerektiğini ortaya koydu.
Üyeler, Cenevre Bildirisinin genel çerçevesinde geçiş sürecinin Suriyelilerin liderliğinde ve Suriyelilerin malikiyetinde gerçekleşmesine duydukları güvene bağlı olduklarını ifade etti. Grup, bazı kilit konularda görüş birliğine vardı.
Grup, Cenevre Bildirisi temelinde ve BM gözetiminde siyasi geçiş doğrultusunda ilk adımlar atılır atılmaz, Suriye’de ulusal bir ateşkesin uygulanmasına yönelik çabaları destekleme konusunda anlaştı.
BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi, terörist grupların saldırı tehdidi altında olmayan bölgelerde BM’nin teyit ettiği ateşkese nezaret etmek üzere ülkenin çeşitli bölgelerine gönderilecek olan heyeti takviye etmek ve aynı şekilde Cenevre Bildirisi temelinde bir siyasi geçiş sürecini desteklemek için Güvenlik Konseyi’nden bir karar çıkarmayı taahhüt etti.
Suriye Destek Grubu’nun tüm üyeleri, ayrıca çatışan tarafların destekleyicisi ülkeler olarak destekledikleri ya da nüfuz kullanabildikleri kişi veya grupların ateşkese bağlı kalmasını sağlamak için mümkün olan tüm adımları atma taahhüdünde bulundu.
Katılımcılar, BM Genel Sekreteri Ban Ki Mun’un BM’ye tüm ülkede ateşkesin uygulanmasının hızlandırılması için gerekli planları yapma talimatı vermesini olumlu karşıladı. Grup, BM’nin bu girişimlere ilgili taraflarla istişare ederek ateşkesin çerçevesinin ve gereklerinin belirlenmesi için liderlik etmesi gerektiği konusunda anlaştı.
Uluslararası Suriye Destek Grubu, siyasi sürecin mümkün kılınmasına yardımcı olacak ve tüm ülkede ateşkesin sağlanmasına ulaşacak yolu açacak olan güven arttırıcı acil adımların atılması için irade ortaya koydu.
Bu çerçevede ve Viyana Bildirisinin 5. Maddesi doğrultusunda Suriye Destek Grubu, BM’nin 2165 sayılı kararı doğrultusunda tüm Suriye topraklarına acil insani yardımların ulaştırılması konusunda güven verici adımların atılması meselesini tartıştı ve BM’nin insani yardımların ulaştırılması yönündeki isteğinin onaylanmasını istedi.
Suriye Destek Grubu, Suriye içerisinde yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalanların ve mültecilerin durumundan duyduğu kaygıyı belirterek onlara uluslararası teamüller doğrultusunda güvenli şartlar yaratılmasının ve mültecilere ev sahipliği yapan ülkelerin çıkarlarının göz önünde bulundurulmasının gerektiğini ifade etti. Mülteciler sorununun çözümü, Suriye’deki çatışmaların nihai çözümü için büyük bir öneme sahiptir.
Uluslararası Suriye Destek Grubu ayrıca, meskun bölgelerde veya insanların bulunduğu yerlerde rastgele hedef alan silahların kullanılmasının yıkıcı etkilerini BM Güvenlik Konseyi’nin 2139 sayılı kararında olduğu gibi tekrar etti. Uluslararası Suriye Destek Grubu, bu tür rastgele hedef alan silahların kullanımının durdurulması için taraflara baskı yapma konusunda anlaştı.
Uluslararası Suriye Destek Grubu, başta teröristlerin gelir elde etmesine sebep olan yasadışı petrol ve antika ticareti ve rehin almalarla ilgili 2199 sayılı karar olmak üzere BM Güvenlik Konseyi’nin tüm ilgili kararlarını vurguladı.
2012’deki Cenevre Bildirisine, 30 Ekim Viyana Bildirisine ve Güvenlik Konseyi’nin 2118 sayılı kararına atıfla Uluslararası Suriye Destek Grubu, Suriye hükümeti ile muhaliflerin temsilcilerinin BM gözetimi altındaki müzakerelerinin 1 Ocak tarihi hedef alınarak mümkün olan en kısa sürede başlatılmasını vurguladı.
Grup, BM Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura’ın çabalarını olumlu karşılamakta ve onunla siyasi sürecin başlamasını sağlamak üzere, müzakerelerdeki temsilcilerine karar veren ve müzakerelerdeki tutumlarını belirlemiş olan çeşitli muhalif grupların mümkün olabilen en kapsamlı şekilde bir araya gelebilmelerini sağlamak için işbirliği yapmaktadır.
Siyasi süreçteki tüm gruplar, 30 Ekim toplantısında belirlenen ilkelere bu cümleden Suriye’nin birliğine, bağımsızlığına, toprak bütünlüğüne, taifeci olmayan karakterine, devlet kurumlarına dokunulmamasına ve etnik ya da mezhebi mensubiyeti gözetilmeksizin tüm Suriyelilerin haklarının korunmasına bağlı olmalıdır. Uluslararası Suriye Destek Grubu, bunların temel ilkeler olduğu konusunda görüş birliği içindedir.
Uluslararası Suriye Destek Grubu, 2012 Cenevre Bildirisinde açıklandığı şekliyle siyasi geçiş sürecini desteklediğini vurgulamaktadır. Bu doğrultuda yukarıda zikredilen şekliyle ateşkesi, aynı şekilde Suriyelilerin liderliğindeki 6 ay olarak hedeflenen geçiş sürecinde muteber, kapsamlı ve taifeci olmayan bir yönetim kurulmasını, yeni bir anayasa yazılması süreci için takvim belirlenmesini ve 18 ay içerisinde bu yeni anayasaya göre serbest ve adil seçimler yapılmasını desteklemektedir. Bu seçimler, yönetimin rızası doğrultusunda BM’nin gözetiminde şeffaflık ve hesap vericilik bakımından en yüksek uluslararası standartlarda ve yurt dışındakiler de dahil olmak üzere tüm Suriyelilerin katılabilmesini mümkün kılacak şekilde yapılmalıdır.
Terörle mücadele ile ilgili olarak Viyana Bildirisinin 6. Maddesi çerçevesinde Suriye Destek Grubu BM tarafından terör örgütü olarak tanınan IŞİD, Nusra ve diğer terörist grupların katılımcılar tarafından da onaylandığını ve Güvenlik Konseyi’nin de teyit ettiği gibi bunların yenilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Ürdün Haşimi Krallığı, askeri ve istihbarat topluluğu temsilcilerine terörist olarak tanınabilecek grup veya kişilerle ilgili ortak bir anlayış oluşmasına yardım etmeyi kabul etmiştir ve bu amaçla çalışmanın tamamlanması için hedeflenen tarih, BM gözetimindeki siyasi sürecin başlama zamanı olarak belirlenmiştir.
Katılımcıların yaklaşık bir ay içerisinde ateşkesin uygulanması ve siyasi sürecin başlamasına yönelik ilerlemeleri incelemek üzere yeniden bir araya gelmesi beklenmektedir.