Irak'ta Arap Kürt Çatışması Endişesi

ABD askerinin Irak'tan çekilme takvimi işlerken, Araplarla Kürtlerin Suriye sınırından İran sınırına uzanan petrol zengini toprakların kontrolü için topyekûn savaşın eşiğinde oldukları öne sürülüyor. Irak'ın kuzeyinde Kürt Bölgesel Yönetimi (KBY) ile ülkenin geri kalanı arasında uzanan 300 millik tartışmalı toprak kuşağına 'tetikleme hattı' denildiği aktaran Independent muhabiri Patrick Cockburn, Irak güçleri ile Kürt peşmergelerin sık sık çatışma noktasına geldiği bu hattın her an savaş alanına dönebileceğine dikkat çekti.

Bu akut bir tehlike. En son Irak ordusunun 7. tümeninin 26. tugayı, Bağdat'ın kuzeydoğusundaki Diyala vilayetinden Sünni Arap kenti Musul'a ulaşabilmek için Kürtlerin çoğunlukta olduğu Mahmur'dan geçmeye kalkıştı. Kürt siviller bunu yolları kapatarak engelledi. KBY Başkanı Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) yetkililerinden Hasro Goran, Irak ordusu ilerlemekte ısrar etseydi silahlı direniş çıkacağını söyledi. Neyse ki Amerikalıların arabulucuğu ve Bağdat'taki Arap-Kürt pazarlıkları sonucunda 26. tugay çatışma çıkmadan geri çekildi. Ama KBY'nin tartışmalı bölgelerden sorumlu bakanı Muhammed İhsan, en ufak bir sürtüşmenin büyük bir çatışmanın tetikleyicisi olacağını söyleyip, "Çatışma çıkarsa Suriye yakınındaki Sincar'dan İran yakınındaki Hannakin'e uzanan hatta hızla yayılacağından eminim" diyor.

Savaş yaygarası kısmen ABD'yi panikletip soruna müdahil kılma çabasından kaynaklanıyor. Ama Saddam rejimi devrildikten sonra tartışmalı topraklara yerleşip nüfusu lehlerine değiştirmiş Kürtler, Araplar tarafından tekrar sürülmekten korktuğundan tehlike kısmen de gerçek. ABD çekilince Bağdat'taki merkezi hükümet 600 bin kişilik bir orduya hükmedecek. Geçen yıl Irak ordusu yüzde 75'i Şii Araplardan oluşan 9 bin 500 kişilik 12. tümenini petrol zengini Kerkük'e yolladı. KDP'nin Dışilişkiler sorumlusu Safin Dizayi, "Bu birlikler Saddam gibi Kerkük'ü kuşatmaya çalışıyor. Hem peşmergeleri hem de Irak ordusundaki düzenli Kürt güçlerini buradan atmaya çalışıyor" diyor.

Etnik ve mezhepsel nefretin en güçlü olduğu yerler farklı toplulukların yan yana yaşadığı bölgeler. Kürtler, Yezidiler, Şabaklar, Sünni Araplar, Sünni ve Şii Türkmenler, Keldaniler ve Süryanilerin yaşadığı Ninova vilayeti, Lübnan gibi. Ninova'nın petrol zengini başkenti Musul'da halka Arap-Kürt içsavaşı ihtimali sorulduğunda, "Bizim için altı yıl önce başladı zaten" yanıtı alınıyor. Musul'da 2 bin Kürt'ün öldürüldüğü ve 100 bin Kürt'ün kaçmak zorunda kaldığı söylenirken, son seçimi Kürt karşıtı El Hadba Ulusal Listesi kazandı, lideri Esil Nuceyfi vali oldu. Arap-Kürt içsavaşı kimse için kazanılabilir görülmezken, taraftarlar dış müttefik arayacağında, Irak'ın bağımsız bir devlet olarak sonunu getirebilir.

Davutoğlu bugün Irak'ta
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kürt açılımı kapsamında günü birlik Irak'a gidiyor. Davutoğlu Başbakan Nuri Maliki, Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari ve Kürt yetkililerle görüşecek.