İsrail’in Ankara Maslahatgüzarı Oron: Suriye krizinde Türkiye ve İsrail ortak kaygılara sahip. DAEŞ’le ilgili yakın zamanda Türkiye ile bilgi alışverişi başlayacak. Gazze’deki insani koşulların iyileştirilmesi gerekiyor.
Türkiye ile İsrail arasındaki normalleşme süreci diplomatik alana da yansıdı. İsrail'in Ankara Maslahatgüzarı Amira Oron, yeni dönemin yol haritasını Sabah'tan Okan Müderrisoğlu'na anlattı. Oron, Gazze'den Mescid-i Aksa'ya, Suriye'den İsrail gazına kadar uzanan geniş yelpazede sorularımızı şöyle yanıtladı:
Türkiye-İsrail ilişkileri bundan sonra nasıl bir seyir izleyecek?
İki ülkenin Dışişleri Bakanlığı bir içerik ve takvim hazırlayacak. İki tarafın da çıkarlarına hizmet edecek çeşitli projelerin neler olabileceğine dair bir ajanda bu. İsrail Dışişleri Bakanlığı ekonomik boyuta öncelik vermeyi düşünüyor. Bunun nedeni çok açık. İş alanındaki çalışmalar insanları birbirine yaklaştırıyor. Karşılıklı güven tesisini artırıyor. Karşılıklı büyükelçi atamalarının en kısa sürede gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. Sanıyorum ilk ziyareti ekonomi alanında bir bakan gerçekleştirecek. Bu ziyaret gelecek seneye kalmayabilir. Normalizasyona momentum katabilmek için 7/24 çalışıyoruz. Kısa sürede üst düzey bir yetkiliyi burada görebiliriz.
Suriye krizinin çözümü için işbirliği sağlanacak mı?
Bu aşamada somut adımlardan bahsetmek için erken. Ama Suriye krizinde Türkiye ve İsrail ortak kaygılara sahip. Çünkü her iki ülke de Suriye ve bu ülkedeki şiddete komşu durumda. DAEŞ'in Suriye-İsrail sınırında bir yapılanmaya girdiğine dair bilgiler var ve İsrail buna engel olmaya çalışıyor. Bu çerçevede Türkiye ile uzak olmayan bir vadede bilgi alışverişi başta olmak üzere diğer alanlarda yapılabilecekler söz konusu.
Gazze'deki insani kriz yeni süreçten nasıl etkilenecek?
Türkiye'de sayın Cumhurbaşkanı'nın ve Başbakan'ın da defalarca hatırlattığı gibi Gazze'deki insani koşulların muhakkak geliştirilmesi gerekiyor. Bu, İsrail'in de kaygılandığı temel konulardan biri. Bu konuda Türkiye ile hemfikir olduğumuzu söyleyebilirim. Leydi Leyla gemisi Mersin'den hareket etti ve Aşdod'a ulaşacak. Böylece, Gazze'de hayat koşullarının düzeltilmesi anlamında çalışma potansiyelinin nasıl ortaya konulabileceğini de göstermiş oluyoruz.
Hamas'ın siyasal bir aktör olarak sisteme katılmasında beklenti nedir?
Türkiye'nin, Hamas ile İsrail arasındaki aracılık rolünü düşünecek olursak Hamas, şiddet eylemlerini bıraktığı ve İsrail'in var olma hakkını tanıdığı takdirde sürecin parçası haline gelebilir.
Mescid-i Aksa'da İsrail askerlerinin ihlallerinden kaynaklanan riski nasıl ortadan kaldırılabilir?
El Aksa çok hassas ve önemli bir yer. İsrail'in tanıdığı şekliyle İslam'ın en kutsal yerlerinden biri. Müslümanların ibadet merkezi olmaya devam ediyor. Bununla ilgili bir değişiklik söz konusu değil. Ancak İsrail tarafı, Aksa üzerinden çeşitli kışkırtmalara da izin verilmeyeceğini hatırlatıyor. Aksa, Ağlama Duvarı'nın yani Yahudiler için en kutsal yerin hemen üzerinde yer alıyor. Muhtemelen Tanrı'nın bir isteğiydi bu. Müslümanlarla Yahudilerin birada yaşamasını sağlamak için.
'GAZ İÇİN TÜRKİYE ÖN PLANA ÇIKIYOR'
Filistin'de organize sanayi bölgesi projesi vardı...
Cenin'de Batı Şeria'da büyük bir proje söz konusu. Bu hem Filistinliler için belki ileride Ürdün için iş fırsatları ortaya çıkarabilir. İstikrar ve barışa katkı sağlayabilir.
Leviathan bölgesindeki doğalgazın Türkiye üzerinden pazarlanması...
Leviathan'daki gazın yüzde 40'ının ihraç edilebileceği düşünülüyor. Temel konu bu gazın nereye satılabileceği? En yakın ve en büyük pazar olarak Türkiye ve Mısır ön plana çıkıyor. Türkiye üzerinden yapılacak bir boru ağının herkesin gösterdiği opsiyon olduğunu söylemek gerekiyor. Özel firmalar bu konuda hazırlıklara başladılar. Enerji üzerine kurulabilecek işbirliği ülkeler arası ilişkiye stratejik konum kazandırıyor.