Kan Emici ABD İngiliz Firmaları

ABD’nin Irak savaşı boyunca ve Saddam’ın devrilmesinin ardından günümüze kadar bir çok alanda “savaşı özelleştirme”sinin ana ekseni, özel firmalara büyük olanaklar sağlamasıydı.

Aslına bakılırsa düne kadar bölgeyle ilgili haberlere “magazinel” konu olan bu şirketler, çok ciddi politik, ekonomik ve askeri bağlara sahipti. Hala da öyle.

Bu şirketlerin arka yüzlerini didiklemeye çalışan yerli ve yabancı gazeteciler ise işin fazla derinine bakmakla ve detaya girmekle suçlandılar.

Oysa bu firmalar açık biçimde yeni bir yapının işaretini veriyordu ve salt ABD tarafından değil İngiltere eliyle de yeni bir bakışın ürünüydü.

Irak’ta görev yapan bu firmaların tam sayısı elbette biliniyor ama bunların hepsini aynı kefeye koymak mümkün değil. Sebebi hepsini suçlamamak için değil. Zira hangisi temiz hangisi kirli kefil olmak mümkün değil.

Ama önemli olan bu firmaların içinde özellikle iki elin parmaklarını geçmeyecek sayıda şirketin “ayrı ve ayrıcalıklı” olarak değerlendirilmesi gerektiği.

Çünkü bunlar bir yandan ABD ve İngiltere hükümetleriyle özel bağlantıları yüzünden büyük meblağlı gelirler elde ederken bir yandan da haklarında tonlarca sepkülasyon yapılar firmalar.

Bugüne kadar yani Blackwater skandalı patlayana değin, haklarından ispatlanmış bir iddia da-ufak tefekleri saymazsanız-bulunmuyordu. Gerçekte Türkiye’nin ortaya çıkardığı bu skandal, bakışları yeniden ama bu sefer şüpheli biçimde adı geçen iki ülkenin şirketlerine çevirdi.

Peki ama kim bu firmalar?

Bölgede hakim kaos yüzünden kimse bu şirketlerin ne menem bir şey olduklarına, bağlantılarının ne olduğuna hatta isimlerine bile odaklanamadı.

Oynadıkları roller küçümsendi. Oysa savaşın özelliştirilmesi bir anlamıyla siyasetin ve bölgenen geleceğinin de özelleştirilmesi anlamına geliyor. Bu yüzden en azından bu şirketlerin-belli başlılarının-bilinmesi gerekiyor.

İyibilgi de öyle yapıyor:

American-Iraqi Solutions Groups: 2003 yılında kurulmuş bu firma bağımsız görünüyor. Ortak bir şirket. Yani Irak-ABD ortaklığı. Başkanı ve CEO’su Pete Baldwin. Irak’taki yönetimin başında ise eski bir ABD ordusu subayı olan Monte Jensen. Firma Irak ordusu için garnizonlar ve karargahlar inşa ediyor ve etti.

DynCorp: Çok eski bir firma. 1946 yılında kurulmuş. ABD’deki “Veritas Vakfı” tarafından kontrol ediliyor. Başkanı Herb Lanese. Meşhur uçak firması Mcdonnell Douglas’ın eski finans şefi. Irak’ta ise John Mc Mullen bulunuyor. Firmanın güvenlik hizmetlerinin direktörü. Firma bugüne kadar binlerce Irak’lı polisi ve güvenlik görevlisini eğitti.

USIS: Irak’taki firmalar içinde en güçlüsü ve en tehlikelilerinden. 1996 yılında kurulmuş bir şirket. Yine meşhur ve meşum Carlyle Group ve WCAS tarafından kontrol ediliyor. (Carlyle Group hakkında bugüne kadar yazılanlar ansiklopedi olur. Siz “Bush” olarak okuyabilirsizin!) CEO’su Randy Dobbs. Başkanı ise Michael Fraser. Amerikan hava kuvvetlerinden geliyor. 2004 Mayıs’ından bu yana ABD hükümeti için Irak’ta Milli Eğitim Akademisi’ni (Bağdat) işletiyor. Sayısız güvenlik elemanı ve polis yetiştirmiş durumda.

MPRI: 1987 yılında kurulmuş bu şirketin başında yüksek rütbeli eski askerler var! Başkanı Carl Vuono. Dört yıldızlı eski bir general ve 1987-1991 arası Amerikan ordusunda çok yüksek makamlarda bulunmuş. (ABD ordusu sanki iki Genelkurmay başkanı varmış gibi dizayn edilmiştir. İşte Vuonu bunlardan biriydi.) William Kernan ise Irak’da yapılan işlerin genel direktörü. O da eski bir general. Bu şirket de üstelik ABD Adalet Bakanlığı’nın bir projesi bağlamında Irak güvenlik güçlerini eğitti.

VİNNEL CORP: En eski firmalardan biri, belki de birincisi. 1931 tarihinde doğmuş. ABD savunma sanayinin en önemli isimlerinden olan Northrop Grumman Mission Systems ile bağlantılı. Başkanı Thomas Fintel. 27 yıllık ordu deneyimi olan bir subay. İkinci adam ise Donald Winter. Şirket, Irak ordusunu eğitiyor. ABD ordusu ile kontratı var. Bu firmanın ülkede bir çok alt (taşeron) firması da bulunuyor. (SAIC, Omega Group, Eagle Group vs.)

BlackWater: Adını biliyoruz artık. 1997 yılında kurulmuş bir şirket. Bağımsız iş yapıyor görünüyor. Başında Eric Prince bulunuyor. Eski bir ABD Deniz Kuvvetleri subayı. Phillip Hurni ise güvenlik hizmetleri danışmanı. Irak işlerine de bakıyor. O da eski bir deniz subayı. Black Water diğer fimalardan biraz farklı olarak Irak hükümet üyelerine hizmet ediyor ve güvenlik hizmetleri sağlıyor. Bunların için Celal Talabani de var.

Birkaç tane de İngiliz firması verelim:

Armor Group: 1981 yılında inşa edilmiş firma bağımsız görünüyor. Oldukça da şeffaf! Öyle ki Londra Borsa’sında hisseleri satılıyor. CEO’su David Seaton. Irak’a ise Jon Knight bakıyor. Aslında firmanın Ortadoğu sorumlusu ve eski bir (14 yıl çalışmış) Yeni Zelanda SAS komandosu. Şirket özellikle Irak’ın Basra bölgesinde güvenlik hizmetleri sağlıyor ve güvenlik birimlerini eğitiyor.

Erinys: Yeni bir firma. 2002 yılında kurulduğu düşünülürse, sanki “bu iş için” tasarlandığı akla geliyor. Firmanın başından Jonathan Garrat var. Eski bir asker. Irak’taki işleri ise Shindi Poonia’ya bağlı. Kendisi ise bir İngiliz ordusu mensubu. “İndirme”-paraşüt birliklerindeymiş. Firma genç yaşına rağmen Irak’ta büyük işler Y(k)ampış. Bugüne kadar 16 binden fazla Iraklıyı, petrol koruma muhafızı olarak yetiştirmiş.

Global Strategies Group: 1998 kuruluşlu firma bağımsız görünüyor. Eski ismi Global Risk Strategies. Başında Damian Perl var. Eski asker, kraliyet denizcisi. İkinci adam Charlie Andrews da askerlikten gelme. Irak’taki işlere ise-yine Ortadoğu ile birlikte-Nick Arnold bakıyor. Firma daha çok Irak Ulaştırma Bakanlığı ile çalışıyor ve ülkedeki uluslaraası havaalanlarının güvenliğini sağlıyor.

Bu firmalar gerçekte Irak’taki yabancı şirketlerin çok küçük bir bölümü. Iceberg’ün su üstündeki kısmı yani. Bu bilgiler de ancak onların nüfus kağıtları. Bu ve diğer firmaların inanılmaz bağlantıları ise apayrı bir konu.