Kene'den Nasıl Korunulur?

Samsun İl Sağlık Müdür Yardımcısı Dr. Erdinç Özoğlu, özellikle ormanlık, otlak alanlarda gezinen ve hayvanlarla iç içe olanların eve gittikten sonra kene kontrolü yapması gerektiğini belirterek, kenelerin bulunduğu çalılık, su kenarı veya gür otların bulunduğu alanlara piknik veya başka bir amaçlı gitme durumunda pantolon paçalarının çorap içine alınmasının ön önlem olduğunu söyledi.

Vezirköprü ve Havza ilçelerinde 2 kişinin kene ısırması sonucu KKKA hastalığına yakalanarak hayatını kaybetmesinin ardından il genelindeki önlemler artırıldı. Özellikle eğitim ve bilgilendirme çalışmalarına ağırlık verilirken, İl Sağlık Müdürlüğü ilçeler ve köylerde afiş, broşür dağıtımı, eğitim toplantıları ile çalışmalarını sürdürüyor. Aile hekimlerinin ve diğer sağlık personellerinin eğitimleri sürerken, İl Tarım Müdürlüğü ormanlık alan ve hayvanlarda ilaçlama çalışması yapıyor.

Hastalık hakkında bilgi veren İl Sağlık Müdür Yardımcısı Dr. Erdinç Özoğlu, KKKA'nın, zoonotik hastalıklar grubundan virüs kaynaklı, şiddetli seyir gösteren ve oldukça ölümcül bir hastalık olduğuna dikkat çekti. "KKKA'ya yakalanan her 100 hastadan 30'u hayatını kaybetmekte" diyen Özoğlu, "Hastalık hayvanlarda, insanlara nazaran daha yaygın olarak görülmekte, ancak herhangi bir belirti olmaksızın seyretmektedir. Sığır, koyun, keçi, kirpi, yabani tavşan, tilki ve çeşitli kuşlardan virüs izole edilmiştir.

Keneler hastalığın yayılmasında vektör aracıdır. 30 kene türünün KKKA'nın bulaşmasında rol oynadığı bildirilmektedir. Keneler, enfekte hayvanlardan kan emerken aldıkları virüsü vücutlarında muhafaza eder, daha sonra yine kan emerken sağlıklı hayvan ve insanlara bulaştırırlar. KKKA, çoğunlukla bulaştırıcı kenelerin aktif olduğu bahar ve yaz aylarında Nisan-Ekim arasında ortaya çıkmaktadır. İnsanlarda tek tek vakalar veya salgınlar şeklinde görülebilmektedir. İnsanlara virüs bulaşma şekli, mikrobu taşıyan kenelerin ısırması, mikrobu taşıyan hayvanların kesilirken hayvana ait kan ve dokularla temas, KKKA hastalarından direkt temas yolu ile olabilmektedir" diye konuştu.

Hastalığın, daha çok hayvancılıkla uğraşanlarda, mezbaha çalışanlarında, tarım çalışanlarında ve kırsal alanda yaşayanlarda görüldüğünü ifade eden Özoğlu, "Kene ısırığından 1-3 gün sonra, hasta hayvan veya insanlara ait vücut sıvıları, kan veya diğer dokularla temastan ise 5-6 gün sonra ani başlayan ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi şikayetler görülür. Ciltte kanamalı döküntü, burun kanaması, kanlı kusma, kanlı balgam, idrar ve gaita ile kan gelmesi gibi şikayetler ortaya çıkar. Kesin tedavisi yoktur, antiviral ilaçlar kısmen fayda sağlamaktadır. Hastaların tedavisinde kan ve kan ürünleri replasmanı, solunum ve dolaşım desteği yapılmaktadır. Kene ısırığı olduğunda ve bu bulgular görüldüğünde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır" şeklinde konuştu.

Kenelerin yaşayabileceği alanlarda bulunan kişilerin, vücutlarını düzenli olarak kene yönünden muayene etmeleri gerektiğini belirten Özoğlu, şunları kaydetti: "Kene mevcut ise kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir cımbız veya pens yardımıyla kenenin vücuda yapıştığı yerden tutularak, sağa sola oynatılarak çıkartılmalıdır. Keneler virüsü, vücuda yapıştıktan hemen sonra vermeyip, bunun için belirli bir süre gerektiğinden bu husus çok önemlidir. Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde kesinlikle dökülmemeli ve keneler sigara veya kibrit gibi fiziksel yöntemlerle uzaklaştırılmaya çalışılmamalıdır. Çünkü bu durumda keneler kusmakta ve mikrobu vücuda verebilmektedir. KKKA, hastaya ait kan ve diğer vücut sıvılarına temasla da bulaşabildiğinden, hastanın yakınlarıyla hastane çalışanlarının, gerekli korunma önlemlerini almadan hastalarla temas etmemeleri gerekmektedir. Kenelerin bulunduğu çalılık, su kenarı veya gür otların bulunduğu alanlara piknik veya başka bir amaçlı gitme durumunda pantolon paçaları çorap içine alınmalıdır. Giysiler, kenelerin vücuda ulaşamayacağı şekilde olmalıdır. Böcek kaçıran (repellent) olarak bilinen ilaçların (Sağlık Bakanlığından onaylı) kullanılmaları kenelerin vücuda yapışmasını önlemektedir. Hayvanlarda bulunan kenelere yönelik olarak ilaçlarla mücadele edilmesi ve bu ilaçlamaların zamanında yapılması sağlanmalıdır. Hayvan barınaklarının, kenelerin yaşayamayacağı şekilde sıvanması, badanalanması ve ilaçlanması önemlidir. Hayvanlarda bulunan kenelerin elle temizlenmemesi ve kenelerin patlatılmaması gerekmektedir."

Samsun'da ilaçlama çalışmalarının sürdüğünü, özellikle hayvanların ve otlak alanların ilaçlandığını ifade eden Özoğlu, bilgilendirme ve eğitim çalışmalarına ağırlık verdiklerini, kene konusunun küçümsenmemesi gerektiğini, herkesin dikkatli ve özenli davranması gerektiğini de sözlerine ekledi.