Basın tarihçileri, Türk basın tarihinde, basına yönelik sansür ve baskıları işlerken 2. Abdülhamit'in istibdatının üzerinde dururlar. Tarihçilerin yaptığı araştırmalar sonucu ortaya farklı bir gerçek ortaya çıktı. Tarihçiler Cumhuriyet döneminin ilk 33 yılında 2. Abdülhamit döneminin 25 katı dergi, gazete ve kitap yasaklandığını saptadı.
CUMHURİYETİN İLK BASIN YASAĞI: CUMHURBAŞKANINI ELEŞTİRMEK YASAK
'Cumhuriyet Döneminde Bakanlar Kurulu ile Yasaklanan Yayınlar' başlıklı çalışmasında Mustafa Yılmaz, 5 Kasım 1923'te matbuat hakkında çıkarılan bir kanunla basına sansür getirilerek başta Cumhurbaşkanının eleştirilme yasağı getirildiği belirtti. Yılmaz Cumhurbaşkanı hakkında olumsuz yayın yapanlar hakkında yayın ve gazeteleri kapatma ve sorumluları hakkında üç yıla kadar mahkûmiyet verildiğini belgelere dayandırarak anlatıyor.
HİLAFETİN İLGASI SONUCU DİNİ YAYINLARA YASAK
Alpay Kabacalı, 'Başlangıçtan Günümüze Türkiye'de Basın sansürü' adlı eserinde, dini yayınların Halifeliğin kaldırılmasından sonra dini yayın yapan gazeteler gözetime tabi tutularak, Takrir-i Sükün kanunundan sonra da kapatıldıkları gerçeğini aktarıyor.
Mete Tunçay'ın belirttiği gibi rejim yanlısı dışındaki basına yaşam hakkı tanınmamış, Sebilürreşad, Seda-i Hak, Vatan, Akşam gibi gazete ve dergiler Bakanlar Kurulu kararı ile kapatılmıştır.
CUMHURİYET'İN 15. YILINDA 144 GAZETE VE DERGİ KAPATILMIŞ
Cumhuriyetin ilk 15 yıllık döneminde kapatılan gazete ve derginin sayısı 144'tür. Bu yayınların kapatılmasındaki öncelikli gerekçeleri, dini propaganda da bulunmaları, komünistliğin övülmesi, 'Kürtçülük' yapılması, İnkılâplara ve Mustafa kemal'e muhalefet edilmesi gibi iddialar oluşturuyor.
1938-1945 yılları arasında ise 65 yayın kapatılırken 1945-1950 yılları arasında 112 yayın kapatılmış.
DEMOKRAT PARTİ SANSÜR VE KAPATMA MİRASINI SÜRDÜRÜYOR
Tarihçilere göre Demokratik Parti iktidara geldikten sonra öncelikle kendisine iki düşman belirlemiştir: Komünistler ve Mustafa Kemal Atatürk'e hakaret edenler...
DP'NİN YASAKLARI SAİD NURSİ, NECİP FAZIL VE SERDENGEÇTİ'NİN ÜZERİNDE...
Demokrat Parti iktidarından dini kitap ve dergilerde nasibini alarak ilk yasak Said Nursi'ye gelmiş. 19 Ocak 1950'de Bakanlar Kurulu kararı ile Said Nursi'nin "Gençlik Rehberi" isimli eseri yasaklanmış bu eseri 6. Sayısından 13. Sayısına kadar tefrika eden Büyük Doğu dergileri toplatılmıştır.
Yine Said Nursi'nin "Sıracun- Nur, Hacemat-ı Sittte" adlı eserleri hükümete, rejime, kanunlara, inkılâplara karşı çıktığı gerekçesi ile yayınlanması yasaklanmıştır.
13 Nisan 1950'de Bakanlar Kurulu kararı ile Osman Yüksel serdengeçti'nin "Bir Nesli Nasıl Mahvettiler" adındaki broşür şeklindeki eseri, inkılâplara karşı çıktığı ve dini propaganda yaptığı iddiasıyla toplatılmış, yayınlanması yasaklanmıştır.
Kütahyalı Yusuf isminde birinin "İnkılap Soytarılığı" adlı başka bir kitapçık inkılaplara karşı olduğu, d,ni propaganda yaptığı gerekçesi ile toplatılmasına Adanan Menderes başkanlığındaki Bakanlar Kurulu karar vermiştir.
Ayrıca Gümülcineli Molla Yusuf 'un yazdığı "Hak Yol", Tebliğ cemaatine ait "Umumi İstişare" adlarındaki eserlerde dini tefrika çıkarttıkları gerekçesi ile yasaklanmıştır.
dünyabülteni