1000 yıllık İslam yurdu Özbekistan’da “İslam” diyenin emdiği süt burnundan getiriliyordu; hem de adı İslam, soyadı Kerimov olan bir adamın rejimi tarafından.
Sözde demokrasi vardı ama “demokrasi” diyenin de tepesine biniyordu bu rejim.
“Fundamentalizmle mücadele” ve “bozgunculuğun önüne geçmek” adı altında İslami hareketlerin ve dahi cümle demokratik muhalefetin canına okuyordu.
‘Gözünün üstünde kaş var’ diye gözaltına aldığı muhalifleri veya muhalif zanlılarını işkence tezgâhlarında öğütüyor ve sık sık “ranzadan düştü”, “kalp krizi geçirdi” gibi açıklamalarla mevta olarak iade ediyordu ailelerine.
Bu mezalime barışçıl protesto gösterileriyle tepki gösterenleri de kan deryasında boğuyordu.
***
İslam Kerimov 2016’da öldü.
Yerine Şevket Mirziyoyev geçti.
Cumhurbaşkanlığının ilk zamanlarında Kerimov’un menfur mirasını koruyormuş gibi yapan Mirziyoyev, iktidarını sağlamlaştırdıkça Kerimov rejiminin önde gelen mücrimlerini tasfiye etti ve ediyor.
Hürriyet rüzgârları da estiriyor Mirziyoyev.
İslam coğrafyası seyyahı Adem Özköse 2019’da Özbekistan’ı ziyaret ettiğinde, senelerdir orada yaşayan Türkiyeli bir iş adamından şunları işitmişti:
“Özbekler sanki bir rüyada gibiler. Kerimov döneminde insanlar namaz kılmaya, sakal bırakmaya bile korkarken yeni cumhurbaşkanı Mirziyoyev her geçen gün dini hayatın önünü daha da açıyor. Özbekler bu durum karşısında oldukça mutlular. Fakat yine de içlerinde bir tedirginlik var. Açıkçası ben de tedirginim ve bu rüyanın kalıcı mı yoksa geçici mi olacağını merak ediyorum.”
Şükür ki “rüya” devam etti, ediyor.
Geçen ay okullardaki başörtüsü yasağı kalktı mesela.
İhlas Haber Ajansı’nın 8 Eylül 2021 tarihli haberi: “Özbekistan’da okullarda 1994’den bu yana yasak olan başörtüsü artık takılabilecek. 2021-2022 eğitim öğretim yılı toplantısında konuşan Eğitim Bakanı Şerzod Şermatov, her yıl okuldönemi başlamadan önce başörtüsü yasağının büyük problemlere nedenolduğunu ifade ederek, yeni eğitim-öğretim yılına müjde ile başlamak istediklerini aktardı. Şermatov, Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev’in “Bir erkek çocuğa eğitim verirsen bir insana iyilik yapılır, bir kız çocuğun eğitimi için yapılan hizmet ise tüm millet için yapılan iyiliktir” sözünü hatırlatarak, birçok anne ve babanın teklifi üzerine başörtüsü meselesini çözüme kavuşturduklarını duyurdu. Şermatov, kız çocuklarının beyaz veya açık renkli olması koşuluyla başörtüsü ile okula gidebileceklerini açıkladı.”
***
Adem Özköse geçen hafta yine Özbekistan’ı ziyaret etti.
Şükür vesilesi müjdelerle döndü oradan.
Haksöz Haber’deki “Özbekistan Notları” başlıklı yazısında, Mirziyoyev’in ‘Geçmiş dönemde dini alana yönelik olarak yapılan baskılar yanlıştı’ dediğini, baskıların kalkmasıyla ülkenin her tarafında yeni camilerin yükselmeye başladığını, evvelce cami içinde kısık sesle okunan ezanların artık minarelerdenyüksek sesle okunduğunu, camilerin tıklım tıklım dolduğunu ve cemaatin büyükbölümünü gençlerin oluşturduğunu anlatıyor... Başta Hizb-ut Tahrir olmak üzereşu veya bu “fundamentalist, bozguncu, terörist” örgüte mensup oldukları iddiasıyla terör listesine alınan 17 bin kişiden 16 bininin bu listeden çıkarıldığını belirtiyor… Hürriyet ve adalet yolunda atılan adımların yeşerttiği umudun altını çiziyor… Hukuk alanındaki iyileşmelerin ekonomiye de sirayet ettiğine, ülkede bir ekonomik kalkınma rüzgârının da esmeye başladığına dikkat çekiyor…
Adem Özköse’nin haksozhaber.net’teki “Özbekistan Notları”nı okumanızı hararetle tavsiye ederim.
NOT: Sevgili Adem, bundan böyle Haksöz Haber’de -pazartesi ve cuma günleri- düzenli olarak yazacak inşallah. Hayırlı, bereketli olsun.