İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhan, başkent Tahran'da Bakanlar Kurulu toplantısının ardından iç ve dış politikayla ilgili gelişmeleri değerlendirdi.
ABD'nin nükleer anlaşmaya dönüşüyle ilgili tartışmalara ilişkin Ruhani, "Anlaşmanın ne bir maddesi değişecek ne de anlaşmaya yeni katılımcı eklenecek. ABD, bir çılgınlık dönemi geçirdi ve anlaşma masasından kalktı. Şimdi geri dönmek için biraz bilgelik kazandı. (ABD) anlaşmayı istiyorsa memnuniyetle karşılarız, istemiyorlarsa da kendileri bilir." dedi.
Ruhani, ABD'nin nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararını ihlal ettiğini kabul etmesi gerektiğini söyledi.
Nükleer anlaşmaya dönmek için öncelikle İran'ın anlaşmayla uyumlu adımlar atmasını isteyen ABD yönetimine hitap eden Ruhani, "Hukuka ve uluslararası kurallara dönün. Elbette siz döndüğünüzde biz de anlaşmadaki taahhütlerimizi yerine getireceğiz ancak 2231 sayılı kararı biz ihlal etmedik ki biz düzeltelim, anlaşmadan biz ayrılmadık ki geri dönelim." diye konuştu.
Meclis ile hükümet arasında bütçe tartışması
Ruhani, hükümetin sunduğu bütçe taslağının, muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisinde reddedilmesine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu.
İran Cumhurbaşkanı, "Bizim beklentimiz bütçenin kabul edilmesi ve halkın da bu bütçeden faydalanması yönündeydi. Bütçeyi kabul etmek ya da reddetmek milletvekillerinin hakkıdır. Onların kararı ne olursa olsun uygulanacaktır." dedi.
Ruhani, "Bütçeyi hazırlayan olarak biz de bazı yerlerde kusurlu olabiliriz ancak maalesef bütçede belirlediğimiz hedefler Ortak Komisyona katılan milletvekilleri tarafından dikkate alınmadı." ifadelerini kullandı.
Hükümetin bütçede 4 bin 200 tümen olarak belirlediği sübvanse edilen dolar kurunun Meclis tarafından 17 bin 500 tümene çıkarılmak istenmesine de karşı çıkan Ruhani, "Gelecek yıl dolar 15 bin, 16 bin, 14 bin ya da 12 bin tümen olursa bütçemizin yetersiz kalmayacağından emin olmak istedik. Bütçeyi 17 bin 500 tümen kur üzerinden kapatırsanız kur fiyatı düşerse ne yapacaksınız?" diye konuştu.
Ruhani, 10 Nisan 2018'den bu yana 4 bin 200 tümen olarak uygulanan resmi dolar kurunun kaldırılmasını istediklerini ancak bunun tedricen yapılması gerektiğini söyledi. İran'da serbest piyasadaki dolar kuru ise şu anda 25 bin tümen civarında seyrediyor.
"Bazıları ABD'ye tek bir kelime etmiyor, sadece ABD karşıtı olduklarını iddia ediyorlar"
Ülkedeki sorunların yaptırımlardan kaynaklandığını vurgulayan ve bazı muhafazakarların kendisine yönelik hakaret boyutuna varan eleştirilerine işaret eden Ruhani, "Sorunların büyük çoğunlukla yaptırımlarla ilgili olduğunu biliyorlar. Bunlardan bazıları ABD'ye tek bir kelime etmiyor, sadece ABD karşıtı olduklarını iddia ediyorlar. Küfürleri hükümet içindir ve yalnızca Cumhurbaşkanına hakaret etmeyi bilirler." ifadelerini kullandı.
Herkesi birbirine yardımcı olmaya çağıran Ruhani, şöyle devam etti:
"Kötü günleri geride bırakacağız. Bir savaşın içindeyiz. Buna inanmayan varsa düşüncelerini gözden geçirmeli. Savaş nasıl inkar edilebilir? (Eski ABD Başkanı Donald) Trump'ın yenilgisi bazılarını üzdü. Trump'ın deliliğini, kanunsuzluğunu ve dayatılan savaşı inkar etmek mümkün müdür?"
İran ile nükleer anlaşma
İran ile ABD, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve İngiltere arasında 2015'te Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından Washington, 8 Mayıs 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek, İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Tahran da yaptırımlara karşılık 5 Ocak 2020'de anlaşmadaki taahhütlerini tamamen durdurmuş ve yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme işlemi dahil bir dizi adım atmıştı.
ABD'de göreve gelen Joe Biden yönetimi, Tahran'ın anlaşmadaki taahhütlerini yerine getirmesi halinde anlaşmaya geri döneceklerini duyurmuştu. İran ise anlaşmadan çekilen taraf olarak öncelikle ABD'nin anlaşmaya dönmesini ve yaptırımlarını kaldırması gerektiğini açıklamıştı.
Nükleer anlaşmanın tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ile ABD, İran'ın bölgesel nüfuzunu ve balistik füze programını da sınırlandıracak şekilde nükleer anlaşmayı yeniden müzakere etme çağrısında bulunuyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 29 Ocak'ta Suudi Arabistan'ın Al-Arabiya kanalına yaptığı açıklamada, Riyad yönetiminin de İran ile yapılması planlanan nükleer görüşmelere katılması gerektiğini söylemişti.