Rusya'da Laiklik Kavgası

Din ve inançla ilgili konuların, eğitim ve bilim gibi alanlardan anayasal hükümlerle ayrıldığı Rusya’da Ortodoks Kilisesi’nin, okul müfredatına zorunlu Ortodoks din bilgisi dersi konulmasını istemesi 'laik kesimi' ayağa kaldırdı. Bir grup bilim adamı Putin’e açık mektup yazarak uyarıda bulunurken, Moskova'da bir de protesto gösterisi düzenlendi.

Rusya’daki laiklik tartışması, aşırı milliyetçi ve dindar bir siyasi hareket olan Dünya Rus Ulusal Konseyi’nin 11’inci genel kurul toplantısının ardından geldi. Kısa bir süre önce Rus Ortodoks Kilisesi himayesinde yapılan genel kurulun sonuç bildirgesinde hükümete bir çağrıda bulunularak, ‘Ortodoks Kültürünün Temelleri’ adı altında, Ortodoks din derslerinin de zorunlu dersler katılması istendi.

NOBEL ÖDÜLLÜ PROTESTOCULAR
Nüfusunun yüzde 80’i Ortodoks olan Rusya’da din adamları ve milliyetçi cepheden böyle bir teklif gelmesi bilim adamlarını harekete geçirdi. Aralarında Nobel ödüllü Zhores Alfyorov ve Andrei Vorobyev’in yanı sıra Rus Bilimler Akademisi üyelerinin de bulunduğu, önde gelen 10 bilim adamı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e hitaben bir açık mektup kaleme aldı.

Protestocu bilim adamları mektupta Putin’den, Kilise’nin giderek artan nüfuzuna ve dinin resmi kurumlara girmesine karşı önlem alınması istenirken, “Herkes Tanrı’ya inanmakta ya da inanmamakta özgürdür. Bu, tamamen kişisel vicdan ve yargıya kalmıştır. Bizim amacımız da dine karşı savaşmak değil. Ancak bilim üzerinde kuşkular uyandırılmasına ve bilimselliğin yerine dinin koyulmak istenmesine göz yumamayız” ifadeleri kullanıldı.

Akademisyenlerin bu mektubuna yanıt veren Rus Ortodoks Kilisesi ise, “Kilise sadece kendi sınırları içine hapsedilemez, Sovyet rejimi bile bunu yapamadı” dedi.

'RUSYA LAİK BİR DEVLETTİR'
Laiklik tartışmasının alevlendiği bu dönemde bir grup Rus bilim adamı, Rus Ortodoks Kilisesi’nin okullarda öğretim programının değiştirilmesi yönündeki girişimlerini protesto etti. Rusya Bilimler Akademisi’nin önünde toplanan bilim adamlarına, Rusya Radikal Partisi ve bazı sivil toplum örgütleri, açtıkları pankartlarla destek verdi. Gösteri sırasında Kilise’nin eğitime etkide bulunmasına karşı, ''Rusya laik bir devlettir'' ve ''Okullarda dini eğitime hayır'' şeklinde sloganlar atıldı.

PAPAZLAR: SİZ ATEİSTSİNİZ
Göstericiler bu sloganları atarken, gösteri alanına gelen bazı papazlarla karşı karşıya geldi. Burada çıkan tartışmada, papazlar göstericilere ‘Siz ateistsiniz’ dedi. Bilim adamları ise Kilise’ye ve dine karşı olmadıklarını, sadece dinin öğretim programına dahil edilmesini istemediklerini söylediler. Papazların ve göstericilerin sözlü çatışmalarıyla yaklaşık 1 saat süren gösteri, olaysız şekilde sona erdi.

'İNANÇ PATLAMASI' YAŞANIYOR
Rus Ortodoks Kilisesi yetkilileri, Sovyet rejimi altında geçen 71 yıl boyunca sürekli baskı altında kaldıklarını savunurken, devlet istatistikleri, dine inanan Rusların oranının 1986’da yüzde 16 olduğunu, şu an ise yüzde 70 civarına yükselerek bu anlamda bir patlama yaşandığını gösteriyor.