İsrail medyası, Gazze ve Lübnan cephelerinde süren savaşların ülkenin ekonomisine ciddi zarar verdiğini itiraf etti. Bu savaşların ekonomik etkilerine dair haberler, İsrail'in uzun vadeli mali sıkıntılarına ışık tutuyor.
Yedioth Ahronoth gazetesi, Lübnan cephesindeki savaşın günlük maliyetinin yarım milyar şekeli (135 milyon dolar) aştığını ve bu rakamın artmasının beklendiğini bildirdi.
Habere göre, özellikle on binlerce yedek askerin seferber edilmesi ve Ekim 2023’te savaşın başlamasından bu yana Lübnan’a birkaç askeri tümenin konuşlandırılması, maliyetleri ciddi ölçüde artırdı.
Hizbullah’ın saldırılarının sürmesi ve füzelerinin işgal altındaki toprakların derinliklerine kadar ulaşması, savaşın ekonomik yükünü daha da artırdı.
Gazete ayrıca, yüksek miktarda mühimmat kullanımı ve yüzlerce pahalı önleme füzesinin ateşlenmesinin bu maliyeti daha da yükselttiğini vurguladı.
Bununla beraber Yedioth Ahronoth, bu ek maliyetlerin, Lübnan’dan gelen füze ve insansız hava aracı saldırılarındaki artışın yanı sıra İran, Irak ve Yemen kaynaklı saldırılar nedeniyle daha da arttığını belirtti.
Pahalı mühimmat kullanımı
Walla! haber sitesine konuşan bir üst düzey İsrail işgal ordusu yetkilisi ise, Hizbullah Genel Sekreteri Seyyid Hasan Nasrullah'ın 27 Eylül 2024’te Beyrut'taki Dahiye'ye yapılan saldırıda şehid edilmesinde kullanılan mühimmatın maliyetinin 25 milyon şekel (6,7 milyon dolar) olduğunu açıkladı.
Yetkili ayrıca benzer bir saldırıda rejim ordusunun 20 milyon şekel (5,3 milyon dolar) değerinde mühimmat harcadığını da sözlerine ekledi.
Diğer yandan İsrail medyası, Gazze’de süren savaşın maliyetinin de yüksek olduğunu da vurguluyor.
The Jerusalem Post, Gazze cephesinde bir yılı aşkın süredir devam eden savaşın hem kaynak hem de can kayıpları açısından oldukça maliyetli olduğunu bildirdi.
Gazete, The Economist’in mart ayında yayımladığı bir haberin başlığındaki soruya dikkat çekti: “İsrail bu savaşın altından kalkabilir mi?”
Habere göre, işgal güçleri 2023’ün son üç ayında 30 milyar şekel (8 milyar dolar) harcadı ve bu rakam ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 2'sine denk geliyor.
Ayrıca, hükümetin bütçe açığı iki katına çıkarak GSYİH'nin yüzde 8'ine ulaştı.
Haaretz gazetesine göre bu açık, koalisyon harcamaları için ultra-Ortodoks kurumlara tahsis edilen 14 milyar şekel (3,6 milyar dolar) nedeniyle daha da derinleşti.
Savaş bütçesi krizi
The Jerusalem Post, İsrail’in savaş bütçesini eleştirerek Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’i bu büyük mali talepleri yönetmekte yetersiz olmakla suçladı.
Gazete, Smotrich’in “küçük bir dükkânı bile yönetecek kapasiteye sahip olmadığını” iddia etti.
Yedioth Ahronoth’a konuşan Maliye Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, hükümetin 2024 bütçesinin, savaşın yarattığı dev harcamalar nedeniyle önümüzdeki yıl üçüncü kez aşılacağını öngördü.
Ayrıca gazete, ABD’nin İsrail’e yapacağı 18 milyar şekellik (4,8 milyar dolar) yardımdaki gecikmenin bütçe üzerindeki baskıyı artırdığına dikkat çekti.
Ynet, Eylül 2024 başından bu yana Lübnan’daki savaşın genişlemesi ve Gazze’deki savaşın maliyetinin toplamda 25 milyar şekele (6,7 milyar dolar) ulaştığını belirtti.
Haberde, bu devasa harcamaların hükümet bütçesinde doğrudan bir açık yaratacağı ifade edildi.
Güvenlik teşkilatı, önümüzdeki yıllarda 220 milyar şekel (59 milyar dolar) ek ödenek talep ederken, Maliye Bakanlığı bu talebi tamamen reddetti.
Savaşın uzun vadeli maliyetleri
Maliye Bakanı Smotrich, devam eden savaşın “İsrail tarihindeki en uzun ve en pahalı savaş” olduğunu ve şu ana kadar 250 milyar şekel (66,6 milyar dolar) gibi bir maliyete ulaşıldığını açıkladı.
Bakan, bu rakamın daha da artabileceğini belirterek, "Bu savaşı finanse etmek hepimiz için zor olacak," ifadelerini kullandı.
Bu arada, Ynet News muhabiri Gad Lior, Smotrich’in ekonomik duruma ilişkin yaptığı sunuma sert eleştirilerde bulundu.
Lior, Smotrich’in analizini “ekonomik gerçeklerden kopuk” olarak nitelendirdi ve Smotrich’in kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s hakkındaki açıklamalarını tehlikeli buldu.
Aynı zamanda Lior, İsrail ekonomisinin son bir yıldır sorumsuzca yönetildiği konusunda hem yerel hem de uluslararası ekonomistler arasında bir fikir birliği olduğuna dikkat çekti.
YDH