sömürü düzeni!

İş dergisi Fortune'nin "Türkiye 500" çalışmasına göre, 500 şirketin toplam net satışı 337 milyar YTL olurken, listede birinciliği Koç Grubu'nun sahibi olduğu Tüpraş aldı. Her ne kadar 500 şirketin net satış rakamı Amerika'daki bir Wall-Mart Stores'un satışına yetişemese de, Türkiye ölçeğinde düşünüldüğünde Koç Grubu'nun Türkiye'de toplam net satıştan yüzde 17,5 pay alması dikkat çekici.
Fortune 500'ün Türkiye'deki ilk sonuçları, Fortune Türkiye Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, Fortune 500 Editörü Kenan Şanlı ve Finar D&B Yönetim Kurulu Başkanı Selim Seval'in katılımıyla düzenlenen toplantıda kamuoyuna açıklandı.
Fortune Türkiye 500 çalışması, imalat, ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerini kapsıyor. Ana ölçütün "net satışlar" olduğu sıralamada, "dönem sonu net kârı (zararı)", "toplam aktifler" ve "öz kaynaklar" gibi Fortune 500 ölçütleri de yer aldı. Fortune Türkiye 500 içerisinde ayrıca "ihracat" ölçütü de bulunuyor. Çalışmada, Borsa şirketleri için "piyasa değeri", "hisse başına kâr" ve "yatırımcı kârlılığı" gibi ölçümlemelere de yer verildi.
Fortune 500 şirketlerinin 2007 yılı net kârları 20 milyar YTL, ihracatları 77 milyar YTL, toplam aktifleri 304 milyar YTL ve satış gelirleri de, önceki yıla göre ortalama yüzde 22 artarak 337 milyar YTL'ye yükseldi. 2007 yılında 22 milyar 527 milyon YTL net satış geliriyle Tüpraş, Türkiye'nin "en büyük" şirketi oldu. Koç Grubu tarafından gerçek değerinin çok altında bir fiyatla satın alınan Tüpraş'ın, Fortune 500'de yer alan şirketlerin toplam satış gelirleri içerisinde aldığı pay ise yaklaşık yüzde 6,7 oldu. Tüpraş, geçen yıl satışlarını yüzde 6,5 oranında artırdı. Tüpraş, iki yıllık kârıyla satış bedelini karşılamıştı.
Çalışmaya göre, 15 milyar YTL satış geliriyle listede 2. sırada yer alan Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ise bu gelirine rağmen, 956,5 milyon YTL zararla Fortune 500'ün en fazla zarar eden şirketi oldu.
Fortune 500 listesinde geçen yıl satış geliri gerilemesine rağmen 3'üncülüğü Doğan Holding'e ait Petrol Ofisi aldı. Doğan'ı listenin üst sıralarına taşıyan POAŞ da, Koç Grubu'nun satın aldığı Tüpraş gibi değerinin altında bir fiyata gitmişti. POAŞ'ı satın alan İş-Doğan Ortaklığı'nın, yaptığı birleşmeyle devleti 1,2 milyar YTL vergi kaybına uğratması da uzun süre tartışılmıştı.
Listede 4. sırada yer alan Türk Telekom ise, geçen yıl yüzde 22,5 oranında büyüyerek satışlarını 9 milyar 232 milyon YTL'ye çıkardı. Shell & Turcas Petrol A.Ş'nin 5. olduğu Fortune 500 sıralamasında 6. sırayı Turkcell, 7. sırayı Ford Otosan, 8. sırayı Enka, 9. sırayı Opet ve 10. sırayı Arçelik aldı. Fortune 500'de ilk 10 sıranın 5'ini petrol ve bu maddenin yakıt olarak kullanıldığı otomobil üreten şirketler aldı. İlk 10 şirket 104 milyar YTL gelirle toplam satışların üçte birine yakınını, sıralamadaki ilk 50 şirket ise 205 milyar YTL satış geliriyle toplam satışların yaklaşık üçte ikisini gerçekleştirdi.
Fortune 500 çalışmasına gruplar veya holdingler bazında bakıldığında Koç Grubu, ilk sırada yer alıyor. Koç Grubu, satışlardan aldığı yüzde 17,5 payla en büyük grup oldu. Satışlardan aldığı pay itibarıyla Koç Grubu'nun en yakın takipçisi ise listeye 7 şirketle giren ve satışlardan yüzde 4,7 pay alan Doğan Grubu oldu. Koç Grubu, ilk 10 içerisinde 4 şirketle yer aldı. Listede 11 şirketi bulunan Sabancı Grubu'nun toplam satışlardan aldığı pay ise yüzde 2,6 düzeyinde oldu. Listede Oyak Grubu'ndan 10 ve Boydak Grubu'ndan 8 şirket yer aldı.
-----------
ÜLKER 16 ŞİRKETLE YÜZDE 2,5 PAY ALIYOR
Devlet ihalelerine girmeden kendi öz kaynakları ile gıda sektöründe büyümeye çalışan Ülker Grubu, Fortune'nin 500 listesinde şirket sayısı olarak 16 şirketle birinci sırada olmasına rağmen, şirketlerinin toplam satışlardan aldığı pay yüzde 2,5 düzeyinde gerçekleşti.
--------------
EN FAZLA KÂR TÜRK TELEKOM'UN
Çalışmaya göre, Türk Telekom, 2,5 milyar YTL ile geçen yıl en fazla kâr sağlayan Fortune 500 şirketi oldu. Turkcell ise 1 milyar 758 milyon YTL ile en fazla kâr elde eden 2. şirket oldu. En fazla kâr elde edenler listesinin ilk 2 sırasını haberleşme hizmetleri sektörü alırken, 3. ve 4. sırayı petrol şirketleri aldı. Satış ve ihracatta 1. olan Koç Grubu'na ait Tüpraş, 1 milyar 298 milyon YTL ile kâr sıralamasında 3. şirket olurken, 775 milyon YTL ile Doğan Grubu'na ait Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı en fazla kâr edenler listesinde 4. sırayı aldı. Enka İnşaat ise 747 milyon YTL ile en fazla kâr açıklayan 5. şirket oldu.

vakit