Türkiye'den Buğday ,İran'dan Pirinç

İranlı yetkililer, resmî bir ziyaret için Tahran'da bulunan Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'den buğday talebinde bulundu. Renkli diyalogların yaşandığı görüşmelerde İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, kuraklıktan yakındı. Tüzmen de karşılıklı iş imkânlarını kastederek, "Gelirken size bulut, bereket getirdim." dedi. Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki'nin de "Sizde yağışlar nasıl gidiyor? Bizde kuraklık var. İyi gidiyorsa sizden buğday alabiliriz." teklifine, "Şu ana kadar iyi. Dönünce Tarım Bakanı ve Toprak Mahsulleri Ofisi ile bir görüşeyim." cevabını verdi. İranlıların istediği 2 milyon ton buğdayın değeri, nakliyesi ile birlikte 1 milyar doları buluyor. Teklife sıcak bakan Tüzmen, konuyu Tarım Bakanı Mehdi Eker'e iletecek ve İran'dan buğday karşılığı mercimek, nohut ve pirinç alınabileceğini aktaracak.

120 kişilik bir heyetle Tahran'da temaslarda bulunan Dış Ticaret'ten sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, gazetecilere temaslarıyla ilgili açıklamalarda bulundu. İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ve Dışişleri Bakanı Muttaki ile görüşmelerinde her iki ismin de kuraklıktan yakınarak buğday istediğini aktaran Tüzmen, kendisinin de Türkiye'deki pirinç sıkıntısından bahsettiğini söyledi ve "Pirinç karşılığı buğday takası olabilir diye düşünüyorum. 2 milyon tona yakın buğday istediler. Konuyu Türkiye'ye gidince Tarım Bakanlığı'na aktaracağım. Barter olayına sıcak bakıyorum." açıklamasında bulundu. İran'ın yıllık buğday ihtiyacı 18-20 milyon ton arasında değişiyor. Ahmedinejad'la görüşmesinde karayolu taşımacılığındaki fiyat farkına değindiklerini ifade eden Tüzmen, İran'ın 2006'da yaptığı değişikliklerin toplam maliyet artışındaki etkisinin yüzde 50'yi bulduğunu belirtti. Maliyetleri karşılıklı olarak düşürme teklifine Tahran'ın sıcak yaklaştığını kaydetti. Demiryolu taşımacılığıyla ilgili de Van'ın kuzeyinden yeni raylar döşenmesi gündeme geldi. Tüzmen, "Van Gölü'nün kuzeyinden geçecek proje 400-500 milyon dolar arasında. Uzun vadeli krediyle bu yolu yapma teklifinde bulunduk. Kabul gördü." bilgisini verdi. Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerde müteahhitlik sektörüne yapılacak yatırımların önemli olduğunu belirten Tüzmen, "Önümüzdeki yıllarda Türk müteahhitlik sektörünün İran'da çok ilerleyeceğini düşünüyorum. Bunun için de Körfez'de olduğu gibi İran'da da müteahhitlik sektörünün altyapısını yapmaya çalışıyorum. Burada önemli fırsatlar var. Bu yıl petrol ve doğalgaza 43 milyar dolar ödeyeceğiz. Bunu müteahhitlik yatırımları ile fırsata çevirebiliriz." ifadelerini kullandı. Tüzmen, üç yıl önce dile getirdiği 15 kilometrelik Kapıköy yolunun yıl sonuna kadar tamamlanması için Ahmedinejad'ın talimat verdiğini belirtti. Edinilen bilgilere göre, İran tarafı Türk yetkilileri yolun biteceğine inandırmak için kısa süre önce yolun inşaatından çektikleri fotoğrafları da yanlarında getirerek gösterdi.

Devlet Bakanı Tüzmen, ikili temaslarında iki ülke arasındaki elektrik ticaretinin de gündeme geldiğini belirterek elektriğin bir kısmını Nahçıvan üzerinden almayı teklif ettiklerini kaydetti. Tüzmen, "Türkiye'nin yıllık 1,5 milyar KW saatlik ihtiyacı var. Bu elektriğin bir kısmını Nahçıvan üzerinden alalım teklifinde bulunduk. Hem böylece Nahçıvan'a da ekonomik anlamda katkı sağlamış oluruz." dedi. Türkiye ile İran arasındaki mutabakat zaptına göre 4 milyar doları elektrik, 6 milyar doları da doğalgaz olmak üzere enerji alanına toplamda 10 milyar dolarlık yatırım yapılması planlanıyor.

Hayat'tan 60 milyon dolarlık yatırım

Türkiye'nin İran'daki yatırımları son yıllarda artış gösterdi. Geçen yıl sonunda Gübretaş'ın 670 milyon dolarlık satın alımının ardından Türkiye'nin önde gelen kimya şirketlerinden Hayat Grubu, bu ülkeye yatırım kararı aldı. 60 milyon dolarlık yatırımla İran'ın Zencan bölgesinde çocuk bezi, kadın pedi üretimi yapılacak. Yıl sonuna kadar devreye girmesi hedeflenen yatırımı Hayat Kimya Hayat Kimya Yönetim Kurulu Üyesi Yıldırım Aktürk takip ediyor.

Ortak banka kuruluyor

Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerde en çok problem 'kredi garantisi'nde yaşanıyor. Son bir yıl içerisinde 600 milyon dolarlık ihracat, Türk bankalarının bu ülkeye yönelik kredi garantisi vermemesi sebebiyle yapılamadı. Kardemir'in 300 milyon dolarlık demir çelik, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)'nın alt kuruluşu TPIC'in de 300 milyon dolarlık petrol ve ürünleri ihracatı, Türk bankalarının 'teyit' vermemesi sebebiyle gerçekleşmedi. Bunun üzerine iki ülke İran'da şube açılması veya ortak banka kurulmasına karar verildi. İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejadda iki ülke arasındaki bankacılık faaliyetinin geliştirilmesine destek verdi.