Avrupa Birliği, ABD, Rusya ve Ukrayna, Ukrayna'daki tansiyonun düşürülmesi konusunda anlaştı.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, yaklaşık dokuz saat süren görüşmelerin ardından Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ile basın toplantısı düzenledi.
Kerry, bugünkü toplantılar sonunda tansiyonu düşürmek ve Ukraynalıların güvenliğini tekrar sağlamak üzere bazı somut adımlar üzerinde anlaşmaya vardıklarını söyledi.
Bakan Kerry, "Bütün tarafların, şiddet kullanmaktan, tehdit etmekten ve provokatif eylemlerden kaçınması gerektiği konusunda anlaştık. Bütün taraflar olarak aşırıcılık, ırkçılık ve anti-Semitizm de dahil olmak üzere dini hoşgörüsüzlüğü kınıyor ve reddediyoruz" dedi.
Görüşmelerde üzerinde anlaşılan noktaları kamuoyuyla paylaşan Kerry, "Bütün yasa dışı silahlı grupların silahsızlandırılması konusunda anlaştık. Yasa dışı olarak ele geçirilmiş bütün binaların sahiplerine iade edilmesi gerekiyor. Ukrayna şehirlerinde ve kasabalarında yasa dışı olarak işgal edilmiş sokaklar, meydanlar ve kamuya ait yerler boşaltılmalı" dedi.
Ukrayna hükümetinin bu binaları terk edenleri, protestocuları, silahlarını bırakanları affetme sözü verdiğini belirten Kerry, sadece sözlerle hareket etmek yerine tansiyonu düşürmek için atılabilecek somut adımlar bulma konusunda da anlaştıklarını kaydetti.
Halen bölgede görev yapan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) misyonunun, tansiyonu düşürmek için üzerinde anlaşılan önlemlerin uygulanması için Ukrayna yetkililerine ve yerel topluluklara yardımcı olmasına karar verdiklerini bildiren Kerry, AGİT misyonunun görevine bir an önce başlayacağını belirtti.
Ukrayna liderlerinin kendilerine, bölgelerin daha fazla otonomi talepleri ve azınlık hakları konusunda çalışma yapacaklarını belirttiklerini ifade eden Kerry, Ukrayna Başbakanı Arseniy Yatsenyuk'un anayasal reform sürecinin özgün, kapsamlı ve kapsayıcı olacağı taahhüdünde bulunduğunu kaydetti.
Bugünkü toplantıda prensipler ve taahhütler ortaya konduğunu vurgulayan Kerry, üzerinde anlaşılan konuların bir an önce hayata geçirilmesinin çok önemli olduğuna işaret etti.
Kerry, "Burada hiçbirimiz işimizin bittiğini düşünmüyoruz çünkü sözler sadece kağıda döküldü. Bu prensipler uygulanana kadar işimiz bitmeyecek" dedi.
Ruslara tamamıyla saygı duyduklarını ifade eden Kerry, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'a üzerinde anlaşılan prensiplerin uygulanmaması halinde, Rusya'ya bazı yaptırımlar uygulamaktan başka çareleri olmayacağını söylediğini kaydetti.
Ekonomik, mali ve politik olarak desteklemeye devam edecek
AB Yüksek Temsilcisi Ashton da tarafların bir araya gelerek, Ukrayna konusunu tartışmasının önemine işaret ederek, sürecin bir an önce işlemesi gerektiğini belirtti.
AGİT misyonunun sürecin işlemesinde öncü rol oynayacağını ifade eden Ashton, 25 Mayıs'ta Ukrayna'da bağımsız ve adil bir seçim yapılmasının, Ukrayna halkının iradesini ifade etmesinin en iyi yolu olacağını vurguladı.
Ukrayna'nın birliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne saygı duyduklarını belirten Ashton, "Avrupa Birliği, Ukrayna'daki durumun istikrara kavuşması için gösterilen çabaları ekonomik, mali ve politik olarak desteklemeye devam edecektir" dedi.
Rusya'nın, Ukrayna'nın gaz borçları konusunda herhangi bir taahhütte bulunup bulunmadığının sorulması üzerine Kerry, Rusya'nın herhangi bir taahhütte bulunmadığını söyledi.
Rus askerlerinin Ukrayna topraklarından çekilmesine ilişkin soruyu yanıtlarken de Kerry, kendilerine bir tabur askerin çekildiğini belirttiklerini, Ukrayna'daki anayasa yapım sürecindeki ilerlemelere bağlı olarak bu konuda gelişmeler olabileceğini aktardı.
Kerry, uyguladıkları yaptırımları artırma ihtimaline ilişkin soru üzerine de şu aşamada yeni yaptırımlar uygulamayacaklarını, var olan yaptırımları kaldırma konusunu da görüşmediklerini belirtti.
Görüşmelerde Kırım'a ilişkin konuların gündeme gelip gelmediğinin sorulması üzerine de Kerry, toplantıda Kırım'ın görüşülmediğini ancak bu konudaki tutumlarının çok net olduğunu söyledi.
Müzakare masasına oturulmalı
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, muhataplarıyla yaptığı görüşmelerin ardından basın toplantısı düzenledi.
Görüşmelerde üzerinde anlaşılan konular hakkında bilgi aktaran Lavrov, Ukrayna'daki yasa dışı silahlı gruplar ve işgal edilen binalar konusunun ülkedeki bütün bölgeleri ilgilendirdiğini söyledi.
Lavrov, "Kiev'de darbeyle yönetimi ele geçirenler inisiyatif alarak, bölgelere ellerini uzatmalı, onların kaygılarını dinlemeli ve onlarla müzakere masasına oturmalı" dedi.
Cenevre'deki görüşmelerin hedefinin Ukraynalılara, ülkelerinin istikrarından sorumlu oldukları mesajını iletmek olduğunu savunan Lavrov, bütün bölgelerin tarihi ve dilinin korunması gerektiğini kaydetti.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) misyonunun Ukrayna'da yapacağı çalışmaların çok önemli olduğuna işaret eden Lavrov, kendilerinin bu çalışmaları destekleyeceğini bildirdi.
Bir başka soru üzerine de Lavrov, Rusça konuşan Ukraynalıların kaygılarının anayasal reform sürecinde de dikkate alınması gerektiğini belirterek, "Rusya, Ukrayna'ya asker göndermek istemiyor" dedi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Deşçitsa
Görüşmelerin ardından ayrı bir basın toplantısı düzenleyen Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Deşçitsa, üzerinde uzlaşılan prensiplerin uygulanması açısından bundan sonraki birkaç günün çok önemli olduğunu belirtti.
Deşçitsa, "Rusya ile pek çok konuda anlaşamadık ama Ukrayna'nın doğusundaki protestolara karşı ortak hareket edilmesi konusunda fikir birliğine vardık" dedi.
Rusya'nın bu protestoların bir parçası olduğunu savunan Deşçitsa, bu nedenle bu anlaşmanın, Rusya'nın bölgede istikrar isteyip istemediğinin ölçülmesi açısından bir test olacağını kaydetti.
İki ülke arasındaki gaz alışverişi konusunu da Rusya ile müzakere etmeye hazır olduklarını ifade eden Deşçitsa, ancak bunu siyasi değil ekonomik bir konu olarak değerlendirdiklerini sözlerine ekledi.
İlk adım...
ABD Dışışleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf de, günlük basın toplantısında, ABD Başkanı Barack Obama’nın Ukrayna’ya ölümcül olmayan ek askeri yardım kararını onaylamasına değindi.
Harf, bu kapsamda, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Ukrayna silahlı kuvvetlerini, tıbbi yardımlar, miğfer, uyku tulumu gibi ekipmanla desteklemek için dış askeri yardım çerçevesinde 3,5 milyon dolar sağlayacağını kaydetti.
Bunlara ek olarak ABD Savunma Bakanlığının, çadır, küçük güç jeneratörü gibi Ukrayna’nın devlet sınır koruma servisi için 3 milyon dolar tahsis edeceğini dile getiren Harf, bu malzemeleri mümkün olan en kısa sürede göndereceklerini bildirdi.
Harf, “Bu açıklama, yardımların sadece bu kadar olduğunu ifade etmiyor” diyerek, ek yardımlara yönelik incelemelerinin hala sürdüğünü de söyledi.
Avrupa Birliği, ABD, Rusya ve Ukrayna'nın, Ukrayna'daki tansiyonun düşürülmesi konusunda Cenevre’de anlaşmasıyla ilgili soru üzerine Harf, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu bir ilk adım ama anlaşma uygulanırsa veya uygulanana kadar bir dönüm noktası değil. Cenevre’de, 24 saat içinde, bazılarının yapabileceğimizi düşündüğünden daha fazla şey başardık ama belirttiğim gibi, alanda uygulanana kadar bir dönem noktası değil bu. Rusların sözlerini eylemleriyle tuttuklarını görmeye ihtiyacımız var. Bunu yaptıklarını daha görmedik ve şimdi görmek istiyoruz”.
“Şeytan ayrıntıda gizlidir” deyimini kullanan ve bunu “şeytan uygulamada gizlidir” şeklinde değiştiren Harf, Cenevre’de yapılanınn önemli bir adım olduğunu ama sahada uygulamasını görmek gerektiğini tekrarladı.
Obama, Merkel ve Cameron ile görüştü
ABD Başkanı Barack Obama, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Başbakanı David Cameron ile Ukrayna konusundaki gelişmeler hakkında telefon görüşmesi yaptı.
Beyaz Saray'ın açıklamasında, Obama ve Merkel'in, Ukrayna'nın doğusundaki durumdan "derin kaygılarına" dair telefonda görüştüğü belirtildi.
Açıklamada, "Başkan, Ukrayna hükümetinin, yerel yönetimi güçlendirmeye ve tüm Ukraynalıların haklarının korunmasını sağlamaya dönük yapıcı teklifler ortaya koyduğu bugünkü Cenevre görüşmelerindeki yaklaşımını övdü" ifadesi kullanıldı.
Beyaz Saray açıklamasının devamında şunlara yer verildi:
"Liderler, Rusya'nın, silahlarını bırakmaları ve ele geçirdikleri binaları terketmeleri için Doğu Ukrayna'daki gayrinizami güçler üzerindeki etkisini kullanması dahil, Doğu Ukrayna'daki gerilimi azaltmaya yönelik acil ve somut adımlar atması gerektiğini vurguladı. Başkan (Obama) ve Başbakan (Merkel), ABD ve Avrupa'nın, gerilimin hızlı bir biçimde düşürülmemesi halinde ilave tedbirler almaya hazır olduğu noktasında mutabık kaldı. Liderler ayrıca, Ukrayna'da 25 Mayıs'ta devlet başkanlığı seçimlerine desteklerini vurguladı."
Açıklamada, Obama'nın Cameron ile yaptığı görüşmeye ilişkin olarak da "Başkanın (Obama) dediği gibi, Rusların Cenevre’deki taahhütlerinin hızla sonunu getirmesini bekleyeceğiz. Başkan ve Başbakan (Cameron), ABD ve Avrupa’nın, gerilimin hızlı bir biçimde düşürülmemesi halinde ilave tedbirler almaya hazır olduğu noktasında mutabık kaldı" denildi.