Tunus'ta cumhurbaşkanlığı yetkilerini büyük ölçüde genişleten yeni anayasa, referandumda kabul edilmesinin ardından yürürlüğe girecek.

Tunus Yüksek Seçim Kurulu, katılım oranını yüzde 27,5 olarak duyurdu. Sigma Konseyin gayri resmi çıkış anketine göre seçmenler yüzde 92,3 oranında "evet", yüzde 7,7 ise "hayır" oyu kullanıldı.

Muhalefet partileri, Cumhurbaşkanı Kays Said'i darbe yapmakla suçladı ve yeni anayasanın otokrasiye doğru bir gerilemeye işaret ettiğini söyleyerek referandumu boykot etti.

Yeni anayasa, cumhurbaşkanına hem hükümet hem de yargı üzerinde yetki verirken, parlamentoyu zayıflatıyor.

Yerel saatle sabah 2:00'da Habib Burgiba Caddesi’ndeki kalabalığa hitap eden Cumhurbaşkanı Kays Said, "Tunus yeni bir aşamaya girdi" dedi.

Said, "Oy verme merkezlerinde büyük bir kalabalık vardı ve oylama iki gün içinde gerçekleşseydi oran daha yüksek olurdu" diye konuştu.

Said'in geçen yıl parlamentoya karşı attığı adımlar sokaklara çıkan binlerce kişi tarafından desteklendi. Ancak Tunus ekonomisi geçen yıl kötüleştikçe, cumhurbaşkanına destek de azaldı.

Parlamentodaki en büyük parti olan Ennahda'nın da dahil olduğu muhalefet koalisyonu, Said'in "darbesine halk desteğini sefil bir şekilde sağlamada başarısız olduğunu" söyledi ve onu istifaya çağırdı.

Tunus'ta hükümet, ekonomiyi düzeltmek için IMF'den 4 milyar dolarlık kredi için görüşmeler yürütüyor. Ancak ülkede yakıt kesintileri ve gıda sübvansiyonları da dahil olmak üzere gerekli reformlara karşı sert bir sendika muhalefeti bulunuyor.

Referandumda seçim gözleme görevini yerine getiren Tunuslu sivil toplum kuruluşu Tunus Adil ve Demokratik Seçimler Derneği (ATID), referandum sırasında birçok seçim ihlali kaydettiklerini açıkladı.

ATID Başkanı Muaz el-Hamruni düzenlediği basın toplantısında, "Gözlemcilerin engellenmesi, seçmen listelerinde yaş ayrımının olmaması ve bazı seçim merkezlerinde oy kullanma gizliliğine dikkat edilmemesi gibi birçok seçim ihlali kaydettik." dedi.

Tunus’ta "Yasemin Devrimi" olarak adlandırılan 2011'deki sürecin ardından yarı parlamenter sistemi içeren 2014’teki anayasanın yerini alacak yeni anayasa, cumhurbaşkanına geniş yetkiler tanıyan 142 maddeden oluşuyor.

Tunus’un hür ve bağımsız devlet olduğu maddesiyle başlayan yeni anayasa taslağında, yönetim sisteminin cumhuriyet olduğu belirtiliyor.

Yeni anayasayla hükümetin veya herhangi bir hükümet üyesinin görevine başbakanın talebi üzerine ya da kendi kararıyla son verme hakkı verilen cumhurbaşkanı, görevini yerine getirmesi esnasında üstlendiği eylemlerden sorumlu tutulamayacak.

Toplam 10 bölüm ve 142 maddeden oluşan anayasa taslağında sırasıyla genel hükümler, hak ve özgürlükler, yasama organı, yürütme organı, yargının konumu, yerel ve bölgesel yönetimler, Bağımsız Yüksek Seçim Kuruluna ilişkin hükümler, Yüksek Eğitim Kurulu, anayasa değişikliği ve geçiş sürecine ilişkin hükümler yer alıyor.

Anayasa taslağı hazırlama sürecinde tartışmalara neden olan, "Tunus'un dini İslam'dır" maddesi yeni anayasada yer almadı. Bunun yerine yeni anayasa taslağında, "Tunus İslam ulusunun bir parçasıdır." maddesine yer verildi.

Cumhurbaşkanı Said, "Tunus'un dini İslam'dır." maddesinin yeni anayasada yer almayacağına ilişkin tartışmaların üzerine yaptığı açıklamada, "Yeni anayasada İslam hukukunun amaçlarını gerçekleştirmek için çalışıyoruz. Anayasada dini İslam olan bir devletten değil, dini İslam olan bir halktan bahsediyoruz." dedi.

Cumhurbaşkanına geniş yetkiler tanıyan yeni anayasa taslağına göre, Cumhurbaşkanı hükümet başkanını ve üyelerini atayacak.

Cumhurbaşkanının hiçbir şekilde görevden alınamaması ve herhangi bir denetim mekanizmasının olmaması tartışmaların merkezinde yer alıyor.

Yeni anayasa taslağına göre, Tunus Halk Meclisinin yanı sıra “Bölgesel ve Yerel Ulusal Konseyi” adıyla ikinci bir meclis daha kurulacak.

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, 25 Temmuz 2021'de Meclisin çalışmalarını askıya alarak milletvekili dokunulmazlıklarını kaldırmış, 22 Eylül 2021'de yeni kararnamelerle yetkilerini genişleterek yürütme organını tamamen kendisine bağlamıştı.

Said, 13 Aralık 2021'de açıkladığı "siyasi krizden çıkışın yol haritası" ile ülkede 25 Temmuz 2022'de anayasa değişikliği referandumuna, 17 Aralık 2022'de ise erken genel seçime gidileceğini ve o zamana kadar Meclisin kapalı kalacağını bildirmişti.(AA)