Yaptırımlar öncesi lobi yapmaya başlamıştık, şimdi ticaret çok gelişir.”

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-İran İş Konseyi Başkanı Rıza Eser, İran ile nükleer müzakerelerde anlaşma olmasını böyle yorumluyor. Eser, anlaşmanın iş dünyası açısından çok önemli olduğunu vurguluyor, İranlıların Türkleri yatırım için beklediğini anlatıyor:

“Yaptırımların kalkması çok önemli. Bu şekilde 2016 için 35 milyar dolar olan hedefi rahatlıkla yakalarız. Yaptırımlar nedeniyle İran’da birçok yatırım yarım kaldı. Avrupa ülkeleri de iş kapmak için lobi yapıyor, biz de çok öncesinden beri temastayız. Özellikle inşaat sektörü yatırım için çok istekli, fırsatlar var. İran da yatırımı kolaylaştırmak için kanunlar çıkardı. Enerji ve işçilik maliyetleri de sektöre göre Türkiye’den daha ucuz, oranlar yüzde 30’a kadar çıkabiliyor.”

 

 

İran ihracatta yedi basamak yükseldi, ilk 10'a girdi

Rıza Eser, yaptırımlar döneminde birçok sektörde azalan ihracatın da yükselişe geçeceği görüşünde. Parite ve jeopolitik etkilerle yılın ilk üç ayında toplam ihracatta yüzde 6,8 gerileme oldu. Ama İran, yükseliş yaşanan ülkelerin başında. İran’a ihracat ilk üç ayda yüzde 31 artış gösterdi. İran, Türkiye’nin ihracat listesinde yedi basamak yükseldi, 10. sıraya yerleşti.

‘Sanayi ürünleri ihracatı patlar’

DEİK Türk-İran İş Konseyi Başkan Yardımcısı Ayhan Fidan, ambargonun kalkmasının en çok Türkiye’ye yarayacağını düşünüyor. Al Jazeera’ye konuşan Fidan, özellikle İran ile sınır kapısı olan Van, Hakkari ve Ağrı’da ticaretin çok artacağından emin. Fidan, sanayi ürünleri ihracatında da patlama olacağını söylüyor:

“20 gün önce İran’da Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ile temaslarda bulunduk. Özellikle sanayi ürünleri ve lojistik konusunda gelecek çok parlak. Tırlarla ilgili problem vardı. O da çözüldü. Biz Avrupa’nın giriş kapısıyız İran’a. Avrupa’nın her yapacağı işten de Türkiye nemalanacak. İran’la imzalanan ve ocak ayında yürürlüğe giren Tercihli Ticaret Anlaşması ile de ihracat artacak.”

‘Mücevhere giden para yatırıma akacak’

Türkiye’nin İran’a ihracatında bu yılın ilk üç ayında mücevher öne çıktı. Geçtiğimiz yılın ilk ayına göre mücevher ihracatı beklentilerin çok üzerinde, 372 kat arttı. Fidan, bunun yaptırımlar nedeniyle olduğunu anlatıyor:

“Kapalı bir ekonomi oldukları için yatırım yapamıyorlardı , paralarını mücevherde, altında tutuyorlardı. Şimdi ise yatırımlar artacak, demir çelik, otomotiv gibi sanayi ürünleri yükselecek.”

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan da yaptırımlarla neredeyse sıfır noktasına gelen ihracatın yeniden canlanacağını düşünüyor:

“Bizim yaptırımlar öncesi İran’a 450-500 milyon dolarlık bir yatırımımız vardı, Şimdi neredeyse sıfırlandı. Yeniden ticaret imkanı doğacaktır. Bu potansiyel hayata geçebilir.”

Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret hacmi, 2000 yılında bir milyar dolarken 2012’de 22 milyar dolara çıktı. Ama sonra 2014’te 13.7 milyar dolara indi. Türkiye’nin İran’a ihracatı 2014’te 3.9 milyar dolar, ithalatı ise 9.8 milyar dolar oldu.

Kaynak: Al Jazeera