'Türkiye'nin dostluğu artık garanti değil'

Economist dergisinin internet sayfasında yayımlanan bir değerlendirme, 1915 yılında çıkan tehcir yasasının ardından Anadolu'da yaşanan olayları Ermeni soykırımı olarak nitelendiren karar ışığında Türkiye-ABD ilişkilerini ele alıyor.

Dergiye göre tasarı Temsilciler Meclisinden de geçecek
Değerlendirme, 1915 yılında Türkiye'deki bir Amerikan konsolosunun o sırada Anadolu’da yaşanmakta olanlarla ilgili ülkesine gönderdiği değerlendirmelerden bir alıntı yaparak başlıyor.
Buna göre, ABD konsolosu o yıllarda, "Muhammed'in yolundan gidenler Hıristiyan nüfusu sadece yok etmeye değil, onların dinlerinin ve medeniyetlerinin tüm izlerini de silmeye kararlı," diye yazıyor.
Türkiye, o yıllarda yaşananları 'I. Dünya Savaşı sürecinin istenmeyen bir sonucu olarak tanımlıyor' diyen Economist, ancak Ermenilerin olayların soykırım olarak nitelendirilmesi için yıllardır kampanya yürüttüklerini belirtiyor.
Economist, 10 Ekim tarihli kararıyla Amerikan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi ikinci görüşü desteklediğini gösterdi, diyor ve ‘tasarının destekçileri Temsilciler Meclisi genelinde de yasayı geçirecek güce sahip görünüyor’ diye de ekliyor.
Türkiye'nin ABD için Orta Doğu'daki askeri faaliyetleri açısından çok önemli olduğunu belirten dergi, 'bu nedenle Amerika'daki önemli siyasetçiler, geçmişte ve bugün tasarıyı engellemek için çaba harcadılar' diyor.
Türkiye'nin karar tasarısına karşı lobi yapması için Demokratların Temsilciler Meclisindeki eski liderlerinden Dick Gephardt'ı tuttuğunu aktaran Economist, ABD'nin halen hayatta olan sekiz eski dışişleri bakanının tasarıya karşı olduklarını belirttiklerini de hatırlatıyor.
Dergi, önceleri tasarıyı destekleyenlerden Demokrat Jane Harman'ın Türkiye'yi ziyaret edip başbakan ve Ermeni Ortodoks patriğiyle görüştükten sonra fikrini değiştirdiğini de belirtiyor.
Economist, Harman'ın tasarıya karşı çıkma nedenlerini birçok kişinin paylaştığını da söylüyor ve bu nedenlerden birinin de Türkiye'nin komşusu Ermenistan'la ilişkilerini düzelttiğine dair işaretler vermesi olarak ortaya koyuyor.
Dergi ayrıca, "Türkiye kendi davasının savunulmasına çok yardım eden hamlelerde bulunmadı" diyerek, Türk Ceza Kanunu'nun soykırımdan bahsetmeye cesaret eden yazarları yargılamakta kullanıldığına vurgu yapıyor.
Türkiye'nin ABD'den uzaklaşması sonucunu doğuran başka hamleler olduğunu da söyleyen Economist, örnek olarak Türkiye'nin İran'la imzaladığı petrol ve gaz anlaşmalarını ve Hamas'a gösterilen yakınlığı veriyor.
Dergi, "Böylesi davranışlar Türkiye'nin, Müslüman bir ülke olarak İsrail'e dostluk gösterdiği için Türkiye'yi coşkuyla destekleyen bazı Yahudi Amerikalıların dostluğunu kaybetmesine neden oldu" diyerek, Amerika'da alınan kararın ardından Türkiye'nin Irak sınırı ötesine geçme konusunda ABD'nin düşüncesini önemsememesini getirebileceğini de yazıyor.
Benzer bir tasarıyı geçtiğimiz yıl onaylayan Fransa'ya da değinen Economist, "Fransa'nın bu kararı, Ermenilerle ilgili olduğundan çok Türkiye'yi Avrupa Birliği dışında tutmak için alınmış bir karar” yorumunu da aktarıyor.
"Türkiye İran’la ilişkilerine devam eder ve alelacele Irak'a girerse Amerikalıları ve Avrupalıları kendisinden daha da uzaklaştırır", diyen Economist değerlendirmesini, "siyaset uzmanları Türkiye'nin dostluğunu garanti görmemek gerektiğini şimdiden anladı" diyerek bitiriyor.