Yaklaşık bin Amerikan askerinin ölümüne neden olan yol kenarı bombaları (IED) Irak savaşının "ikonik silahı" oldu. Pentagon, IED’lerle mücadele için özel birim oluşturdu, 10 milyar dolar harcadı. Bombalara karşı hiçbir strateji işe yaramadı. Daha ağır zırhlı araçlar ve 3 milyar dolara geliştirilen 14 ayrı tip elektronik dalga bozucu cihaz fayda etmedi. Irak’ta hálá günde ortalama 100 yol kenarı bombası patlıyor.

HER savaşa bir silah damgasını vurur. Irak savaşına da Amerikan güçlerine kök söktüren yol kenarı bombaları damgasını vurdu. Uydurulmuş Patlayıcı Tertibat anlamına gelen "Improvised Explosive Device"ın kısaltmasıyla anılan IED saldırıları Irak’ta bugüne kadar 81 bin kez düzenlendi. Yalnızca bu yıl şimdiye kadar 25 bin IED saldırısı meydana geldi.

Bombalı araç, intihar saldırısı gibi çeşitlerde de ortaya çıkan yol kenarı bombaları, Irak ve Afganistan’daki savaşın ikonu oldu. Tıpkı Birinci Dünya Savaşı’nın makineli tüfeği ve ilk Körfez Savaşı’ndaki lazer güdümlü akıllı bombalar gibi.

Irak’ta ölen yaklaşık 3 bin 700 ABD askerinin yaklaşık üçte biri yol kenarı bombalarıyla öldü. Bu bombalarla yaralananların oranıysa daha yüksek. Öte yandan sadece bu yıl 11 bin Iraklı sivili öldüren bu bombalarla 600 de Iraklı güvenlik gücü hayatını kaybetti.

GÜNDE 100 BOMBA

Bu silaha karşı mücadele ise tam bir fiyasko. Savunma Bakanlığı yalnızca IED’lerle mücadele için 10 milyar dolar harcayarak özel bir birim oluşturdu. Seneye bu bütçeye 4.5 milyar dolar daha eklenecek. Buna rağmen IED, Pentagon tarafından "Amerikan birliklerine karşı tek başına en etkili silah" olarak kabul edildi. Çünkü bu bombaların kaynağını bulmak zor. Sadece yerlerini bulup imha etmekle bitmiyor. Perde arkasındaki mali destekçilerini, planlayıcılarını, bombaları yapanları ve yerleştirenleri de tespit edebilmek, Irak’taki en az 160 direnişçi hücre arasında bulmak çok zor.

Başlangıçta Amerikan ordusunun bombalar imal edilip yerleştirilmeden önce terörist hücreleri tespit edip durdurma stratejisi işe yaramadı. İlerleyen yıllarda bombalara karşı korunma stratejisi de başarılı olamadı. Bombanın etkisini azaltmak için daha ağır zırhlı araçlar ve 3 milyar dolar harcanarak geliştirilen 14 ayrı tip elektronik dalga bozucu cihazlar fayda etmedi. Bu cihazlar dost kuvvetlerin telsizlerini de bozuyordu. Her türlü çabaya rağmen yol kenarı bombaları yine patlamaya devam ediyor, askerler ölüyor. Günde ortalama 100 yol kenarı bombası patlıyor. Afganistan’da da Irak’takinden çok daha az olmasına rağmen son yıllarda yol kenarı bombası saldırıları katlanarak artıyor.

Kokteyl bomba asfaltı böyle söküyor

Yol kenarı bombası olarak adlandırılan IED, dinamit, top mermisi, roket patlayıcısı ve mayın gibi çeşitli patlayıcılar bir araya getirilerek "uydurulmuş" güçlü bir bomba. ABD askeri araçları yoldan geçerken patlıyor ve asfaltı böyle söküyorlar. Yolların kenarlarındaki kanalizasyon deliklerine, asfaltın altına ve bazen de ölü sayısını artırmak için yol boyunca seri halde yerleştiriliyorlar. Bazen bir intihar bombacısı tarafından kullanılan ya da yol kenarına park eden bir araca yerleştiriliyorlar. Binaların içine saklanıp, askerler içeri girdiğinde patlatılıyorlar.

Iraklılara bulmaca: Bomba nerede

Amerikan askerleri yol kenarı bombalarına karşı öyle çaresiz ki, bazen illüstrasyonlu ve Arapça tercümeleri bulunan broşürler hazırlayıp Iraklılar’a "Bomba nerede?" diye soruyorlar.

Savaşlara damga vuran silahlar

1. Dünya Savaşı - Makineli tüfek sahneye çıktı

Kore Savaşı - İki taraf da jet savaş uçağı kullandı.

Vietnam Savaşı - ABD kuvvetleri napalm bombası kullandı.

Körfez Savaşı - ABD lazer güdümlü akıllı bombalar attı.



hürriyet