Kapalı mekanlarda sigara içme yasağı 19 Temmuz'da yürürlüğe girecek. Yasayla birlikte kapalı mekanlarda tütüm mamullerini içmenin yasaklandığı 13'üncü ülke olacak Türkiye, bu sayede sigara kullanımında dünya 7'nciliği sıralamasından gerilemenin hesaplarını yapıyor.

Uzmanlara göre yasakla 'her yerde sigara içen' insan görüntüsü kalkacak ve sigara kullanımı azalacak. Böylece 'Türk gibi sigara içme' sözü de tarihe karışacak. Ancak 19 Temmuz'daki yasağı uygulayacak olan işletmecilerden farklı tepkiler var.

Uygulamaya birkaç gün kala, star, gözlerin çevrildiği yasağın uygulanacağı mekanları tek tek dolaştı. İstiklal Caddesi, Nişantaşı, Ortaköy, Etiler, Salıpazarı, Bakırköy, Kadıköy'deki büyük işletmeler 'Müşteri kaybedeceğimize cezası neyse öderiz' derken, küçük işletmeler 'Boyumuz yetmez, kurala uyacağız' diyor.

'YASAĞI DELİP CEZAYA RAZI OLACAĞIZ'

Kanyon Alışveriş Merkezi'ndeki L'Entrecote de Paris Müdürü Funda Özdemir 'Müşterilerimize daha yürürlüğe girmeyen sigara yasağımızdan söz edip 19 Temmuz'a ilişkin hazırlıklarını soruyoruz.

Yanıt '300 liralık şarap içeceğim ama sigaramı içemeyeceğim. Böyle şey olmaz, cezası neyse öderim' oluyor. Bu restorant için 100 bin lira masraf yaptık, zaten ekonomik kriz nedeniyle işler düşük.

Sigara yasağından ötürü de mağdur olmak istemiyoruz. Gerekirse pek çok müessesenin yapacağı gibi yasağı delip, cezaya razı olacağız' dedi. Ortaköy'de Zeynel Kafe'nin yetkilisi Emin Vatangül ise 'Yasadan sonra açık havada tente altında bile sigara içilemeyecek.

Bu konu nasıl hallolacak. Yasaya uyacağız gibi görünüyor, başka da çaremiz yok. O cezaları bu kriz ortamında ödeyemeyiz' diye konuştu.

'BAŞKA ÇAREMİZ YOK'

Caddedeki Keyif Kafe'nin işletmecisi Rahmi Ersöz'de, caddedeki esnafın kurala uyacağını beklediklerini belirterek 'Yasaya uyacağız, başka çaremiz yok. O büyük cezaları ödeyemeyiz' diye konuştu.

Nişantaşı'ndaki Teşvikiye Kafe'nin işletmecisi Nuray Kibar ise 'Ben 40 yıldır gelip burada sabah kahvesini üzerine de sigarasını içen müşterime 'Kusura bakmayın sigaranızı içemezsiniz' diyeceğim.

Toplantıdan daralıp çıkmış işadamına yemeğini yedikten sonra, 'Dışarıda sigaranızı için' diyeceğim. Nişantaşı'ndaki müşteri profilinde bu iş nasıl yürüyecek bilemiyorum' dedi.

5 bin liraya kadar ceza var

Lokanta, kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmeler ile kamu kuruluşlarına ait dernek, kulüp lokali, sosyal tesis, sağlık, eğitim, kültür kurum kuruluşları havalimanı gibi yerlerde sigara içen kişiye 69 TL ceza alacak. Yasa ayrıca sigara içimine izin veren işletmeye 500-5 bin TL, 'Sigara içmek yasaktır' yazısını asmayanlara ise bin TL ceza uygulanmasını öngörüyor.

Kahveciler: Ceza içene kesilsin

Türkiye Kahveciler ve Kıraathaneciler Federasyonu Başkanı Murat Ağaoğlu 'Bu uygulamaya karşı geldiğimiz nokta şu: Kahveci esnafı çok zor durumda. Sadece içene ceza kesilsin. Mekanda içiliyor diye neden esnafa ceza kesiliyor? Bu işletmelerde 10 milyon kişi çalışıyor.' dedi. Murat Ağaoğlu 'Türkiye'nin her yerinden telefon geliyor. İnsanlar ne yapacaklarını bilmiyorlar. Yasağın alt yapısı ve çalışması yapılmadı. Şu ana kadar duvarlara asılacak afiş ve broşür bize ulaşmadı' diye konuştu.

Nargileciler: Yasağın uygulanması zor

Tophane'deki ünlü nargile kahvehanelerinden en eskisini işleten Hasan Hoca '40 yıldır nargilecilik yapıyorum. Bu yasa alt yapısı oluşturulmadan çıkarıldı. Nargile içmek için Tophane'ye yılda onbinlerce turist geliyor bu nargile kahvelerinden 5 bin kişi geçiniyor. Tüm bu unsurlar ne olacak? Ben bu yasağın uygulanabileceğini sanmıyorum' dedi.

Philip Morris/Sabancı:Yasağın tanımı net yapılmalı

Tüm kapalı mekanlarda sigara yasağına 3 gün kala yasağın uygulama şekliyle ilgili kafalar netleşmiş değil. Örneğin bir restoranın bahçesinde bile sigara içilip içilmeyeceği konusu netlik kazanmadı. Bu da 'herkesin kafasına göre takılabileceği' ve bunun da güvenlik güçleri ile işletme sahipleri ve sigara içenleri karşı karşıya getirebileceğinden endişe ediliyor.

Philip Morris/Sabancı Genel Müdürü Turhan Talu, 19 Temmuz'da nerelerde sigara içilip nerede içilemeyeceğinin henüz netlik kazanmamasından dolayı yasanın uygulanması ile ilgili endişeleri olduğunu söyledi. Talu 'Endişelerimiz tabii ki var. Açık mekanlar ve sigara içmenin serbest olduğu yer' tanımının net bir şekilde yapılması, güvenlik güçleri ile sigara içenleri karşı karşıya getirmeden herkesin anlayabileceği bir düzenlemenin uygulanabilirliği tüm kamuoyu için önemli. Uygulamaların karşılıklı anlayış ve hoşgörü gösterilerek yerleşmesinin sağlanmasını diliyoruz' dedi.

'YASAĞI DELİP CEZAYA RAZI OLACAĞIZ'

Kanyon Alışveriş Merkezi'ndeki L'Entrecote de Paris Müdürü Funda Özdemir 'Müşterilerimize daha yürürlüğe girmeyen sigara yasağımızdan söz edip 19 Temmuz'a ilişkin hazırlıklarını soruyoruz. Yanıt '300 liralık şarap içeceğim ama sigaramı içemeyeceğim. Böyle şey olmaz, cezası neyse öderim' oluyor. Bu restorant için 100 bin lira masraf yaptık, zaten ekonomik kriz nedeniyle işler düşük.

Sigara yasağından ötürü de mağdur olmak istemiyoruz. Gerekirse pek çok müessesenin yapacağı gibi yasağı delip, cezaya razı olacağız' dedi. Ortaköy'de Zeynel Kafe'nin yetkilisi Emin Vatangül ise 'Yasadan sonra açık havada tente altında bile sigara içilemeyecek. Bu konu nasıl hallolacak. Yasaya uyacağız gibi görünüyor, başka da çaremiz yok. O cezaları bu kriz ortamında ödeyemeyiz' diye konuştu.

'BAŞKA ÇAREMİZ YOK'

Caddedeki Keyif Kafe'nin işletmecisi Rahmi Ersöz'de, caddedeki esnafın kurala uyacağını beklediklerini belirterek 'Yasaya uyacağız, başka çaremiz yok. O büyük cezaları ödeyemeyiz' diye konuştu. Nişantaşı'ndaki Teşvikiye Kafe'nin işletmecisi Nuray Kibar ise 'Ben 40 yıldır gelip burada sabah kahvesini üzerine de sigarasını içen müşterime 'Kusura bakmayın sigaranızı içemezsiniz' diyeceğim. Toplantıdan daralıp çıkmış işadamına yemeğini yedikten sonra, 'Dışarıda sigaranızı için' diyeceğim. Nişantaşı'ndaki müşteri profilinde bu iş nasıl yürüyecek bilemiyorum' dedi.

Yasak, dünyada sigara tüketimini yüzde 4-9 düşürdü

Ülkemizde 19 Temmuz'da yürürlüğe girecek sigara yasağının yaratacağı etkiler de şimdiden tartışılmaya başlandı. Ancak Türkiye genelindeki 78 bin cafe ve 30 bin restoranın yasaktan nasıl etkileneceği henüz bilinmiyor.

Sigara kullanımının yasaklanması ekonomide ilk etkisini sigara endüstrisi üzerinde gösteriyor. Sigara yasağı konusunda yapılan en geniş bağımsız araştırmalardan olan Centre for Economics and Business Research'ın (CEBR) 6 ülkede yaptığı çalışmalar yasağın sigara tüketimini azalttığını gözler önüne seriyor.

EN FAZLA DÜŞÜŞ İRLANDA'DA

CEBR'e göre yasak, sigara tüketimini İrlanda'da yüzde 8.7, İtalya'da yüzde 3.1, İspanya'da yüzde 3.7, Norveç'te yüzde 5.2, Yeni Zellanda'da yüzde 0.01 ve Kanada'da yüzde 4.3 oranlarında düşürdü. Sigarayla Savaşanlar Vakfı Başkanı Ubeyd Korbay ise Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine dayanarak sigara tüketiminin yasağın ardından yüzde 4 ile yüzde 8-9 oranında düşeceğini aktardı. Yasağın işletmeler üzerine etkisi konusunda FED'in yaptığı bir araştırmaya göre de 2003 Temmuz'unda New York'ta 2 bin çalışan işsiz kaldı.

Denetim ekipleri 19 Temmuz'a hazır

Sigara yasağını denetleyecek olan İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü 260 personeli eğiterek 19 Temmuz'a hazırlandı. Uzman personel, alışveriş merkezlerinden kahvelere kadar uygulamanın hayata geçmesi için sıkı denetimde bulunacak. Müdürlüğe, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ilçe zabıta ekipleri de destek verecek.

Yasağa uymayanlara, anında ceza kesilecek. Denetimlerin sağlık uzmanı, polis ve zabıtadan oluşan üç kişilik ekip tarafından gerçekleştirileceğini belirten Dünya Sağlık Örgütü Ulusal Tütün Kontrolü Program Sorumlusu Toker Ergüder 'Avrupa'da da yasak uygulanmaz diyorlardı. Ama şimdi uygulanıyor.

Biz Lokantacılar, Kebapçılar, Pastacılar ve Tatlıcılar Federasyonu ile yoğun çalışma içindeyiz. Sigara içirmeyen işletmelerin yasağı delen işletmeleri şikayet etmeleri gerekiyor' dedi.

UYULMASI GEREKEN KURALLAR-
Genelgede, kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde ve lokantalarda tütün ürünlerinin tüketilmesine ilişkin 5727 sayılı Kanunla gerçekleştirilen düzenlemelerin 19 Temmuz 2009 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek olması sebebiyle, uygulama birliğinin sağlanması ve herhangi bir aksaklık yaşanmaması bakımından uyulması gereken konular şöyle sıralandı:
''İkamete mahsus konutlar hariç olmak üzere, kahvehane, kafeterya, birahane, nargile içilen mekanlar, dernek ve vakıflara ait lokaller gibi eğlence hizmeti verilen işletmeler ve lokantalar dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların kapalı alanlarında tütün ürünleri tüketilmeyecek. Kahvehane, kafeterya, birahane, nargile içilen mekanlar, dernek ve vakıflara ait lokaller gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerin ve lokantaların açık alanlarında tütün ürünleri tüketilmesi durumunda diğer kişilerin tütün dumanından etkilenmelerini önleyecek düzenlemeler yapılacak, kapalı alanlara tütün dumanı geçmemesi için gerekli tedbirler alınacak.
Sabit veya seyyar bir tavanı veya çatısı (çadır, güneşlik vb. dahil) olan, kapıları, pencereleri ve giriş yolları dışında bütün yan yüzeyleri geçici veya kalıcı olarak tamamen kapatılmış alanlar ile aynı şekilde tavanı veya çatısı olup yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan yerler 'kapalı alan' olarak değerlendirilecek.
Taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında tütün ürünleri tüketilmeyecek.
Özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumları ile okul öncesi eğitim kurumlarının, dershanelerin, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı alanları ile birlikte açık alanlarında da tütün ürünleri tüketilmeyecek.
Yaşlı bakım evlerinde, ruh ve sinir hastalarının yatarak tedavi gördüğü birimlerde ve ceza infaz kurumlarında toplam alanın yüzde 10'unu geçmeyecek şekilde tütün ürünleri tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulabilecek. Bu alanlardan, bu kuruluşların çalışanları ve ziyaretçiler yararlandırılmayacak.
Bu alanlar, koku ve duman geçişini önleyecek şekilde tecrit edilmiş ve standartlara uygun havalandırma tertibatı ile donatılmış, tavanı, kapı ve pencereleri dışında dört tarafı sert zemin veya duvarla kaplı olacak. Alanların kapıları, yangın talimatları da dahil olmak üzere, mevcut diğer düzenlemelere uygun, mekanik kapanan kapılar şeklinde olacak. Bu alanların duvarlarında tütün ürünleri kullanımının zararlarını anlatan sağlık uyarıları görülebilir yerlere asılmış olacak ve kapılarında tütün ürünlerinin tüketimine mahsus alan olduğunu belirtir uyarı yazıları bulunacak.
Şehirlerarası veya uluslararası güzergahlarda yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde toplam alanın yüzde 10'unu geçmeyecek şekilde tütün ürünleri tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulabilecek. Bu alanlar diğer yolcuların etkilenmesini önleyecek şekilde tecrit edilecek ve girişlerine gerekli uyarı yazıları asılacak. 18 yaşını doldurmamış kişilerin bu alanlara girmesine izin verilmeyecek.
Otelcilik hizmeti verilen işletmelerin, tütün ürünleri tüketen müşterilerin konaklamasına tahsis edilmiş odalarında standartlara uygun havalandırma tertibatı bulunacak. Tahsis edilen bu odaların mümkün olduğunca aynı kat ve koridor gibi müstakil bölümlerde yer alması sağlanacak.
Açık havada yapılan her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerler ile bunların seyir yerlerinde tütün ürünleri kullanılmayacak, bu tesislerde tütün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulması halinde bu alanlar toplam seyir alanının yüzde 50'sini geçmeyecek ve ortamda bulunan diğer kişilerin etkilenmesini önleyecek şekilde düzenlenecek.
Tütün ürünleri tüketiminin yasak olduğu alanlarda, kanuni düzenleme ve buna uymamanın cezai sonuçlarını belirten uyarılar mutlaka mevzuata uygun şekilde asılacak.
4207 sayılı Kanun çerçevesinde, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon ve radyolarda yayımlanmak üzere ilgili kurumlarca hazırlanan programların, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından yayımlanması sağlanacak.
18 yaşını doldurmamış kişilere tütün ürünlerinin satışı yapılmayacak ve tüketimlerine sunulması önlenecek.
Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün ürünlerinin satışı kesinlikle yapılmayacak.
Kanuna aykırı davrananlar için öngörülen idari yaptırımlar, başta vali ve kaymakamlar olmak üzere tüm ilgililer tarafından adil ve etkili bir şekilde uygulanarak Kanunun amacına ulaşılması sağlanacak. Kanunla kendilerine yüklenen görevleri yerine getirmeyen memurlar ve kamu görevlileri hakkında mevzuatta yer alan cezai hükümler ve disiplin hükümleri uygulanacak.''
Başbakan Erdoğan, sağlıklı toplum hedefine ulaşmak amacıyla yapılan düzenlemelerin ve alınan tedbirlerin vatandaşlar tarafından desteklendiği ve büyük bir duyarlılıkla sahiplenildiğinin memnuniyetle görüldüğünü belirterek, bu itibarla, belirtilen hususlara hassasiyetle uyulması ve aksine hareket edenler hakkında Kanun hükümlerinin uygulanması hususunda gereğinin yapılmasını istedi.
Bu konularla ilgili ''www.havanikoru.org.tr'' web sayfasından ayrıntılı bilgiye ulaşılabilecek.
Genelgeyle, aynı konudaki 16 Mayıs 2008'de Resmi Gazete'de yayımlanan genelge yürürlükten kaldırıldı.