Yapımına l Eylül 1900 tarihinde başlanan asrın projesinin resmi açılışı ise 1 Eylül 1908'de yapılmıştı. Batılıların tüm engelleme çabalarına rağmen 30 Ağustos Pazar günü öğleden sonra saat iki sularında Medine-i Münevvere'ye ulaşan tren, Peygamber'in şehrinde büyük bir coşku ile karşılanmıştı. Bu arada Osmanlı mühendisleri, Medine'de yatan Hazreti Peygamber'i rahatsız etmemesi için büyük bir saygı örneği göstererek demiryoluna keçe döşemiş ve titretişimi engellemişlerdi.

Hicaz Demiryolu, yapılışının 102. yıl dönümünde hayırla yâd ediliyor. . Yapımına l Eylül 1900 tarihinde başlanan asrın projesinin resmi açılışı ise 1 Eylül 1908'de yapılmıştı.

DÜNYA MÜSLÜMANLARI BU PROJE ETRAFINDA BİRLEŞTİLER
Bu demiryolu projesi ile Şam ile Medine ve Mekke şehirleri birbirine bağlanıyordu. Cennetmekân Sultan 2. Abdülhamit Han'ın en önemli hizmetlerinden birisi olan Hicaz Demiryolu ile Osmanlı'nın Hicaz ve Yemen'de otoritesi kuvvetlenecek, Mısır'da nüfuzu artacaktı. Demiryolu ile Hicaz ve Yemen'e askerlerimiz emniyet içinde sevk etmek mümkün olacak, hac farizasının yerine getirilmesi kolaylaşacak ve geçtiği yerlerin ziraat ve ticaretini de canlandıracaktı. Hicaz Demiryolu projesinden çok rahatsız olan İngiltere bu demiryolunun yapılmasını istemiyordu. İngilizler sabote için her türlü yolu denediler ama Abdulhamit Han da bundan vazgeçmedi. İslam dünyasına yardım çağrısı yapıldı ve Abdülhamid Han, 50 bin lira ödeyerek yardımda bulunanlar listesinin en başında yer aldı. Bütün Müslüman ülkelerinden özellikle Hindistan Müslümanları, İran, Tunus, Cezayir, Rusya Müslümanları, Doğu Türkistan, Sumatra, Java, Malezya'dan büyük yardımlar geldi. Afganistan Sultanı Amir Han da en yüksek yardımı yapan kişiler arasında yer aldı ve l Eylül 1900'da hicaz Demiryolu inşaatına başlanıldı.

PEYGAMBER'İN ŞEHRİNDE COŞKU İLE KARŞILANDI
Bütün İngiliz propagandasına rağmen 30 Ağustos 1908'de Hicaz demiryolu faaliyete geçti. İstanbul'dan kalkan tren Medine-i Münevvere'ye kadar ulaşabiliyordu. İlk tren, İstanbul'dan gelen misafirlerle birlikte 27 Ağustos Perşembe günü, Şam'dan Medine'ye hareket etti. İçinde devlet adamları ve gazeteciler vardı. Hızı dönemin şartlarında en yüksek hız olan 40-60 km idi ve sadece su ikmali ile namaz vakitlerinde duruyordu. Tren 30 Ağustos Pazar günü öğleden sonra saat iki sularında Medine-i Münevvere'ye vardı. Abdülhamit Han, bu demiryolu politikasıyla büyük bir deha örneği göstererek; İslam'ın beşiği olan toprakların korunması, Kâbe'ye doğru giden yolların telkin edeceği maddi ve manevi bağ ve bağlılık değeri ve bu değerin içinde hac yolunun transit merkezlerini bu hat üzerinde toplayıcılığı Halifenin özelliğini vurgulamıştı. Fakat ne yazık ki Abdülhamit Han'ın İttihat ve Terakki tarafından görevden uzaklaştırılması, İngilizlerin sabotajları ve 1. dünya savaşı dolayısıyla bu hattan yeterince faydalanılamadı.

HİCAZ DEMİR YOLU, İSTANBUL – MEKKE DEMİRYOLU OLDU
Diğer taraftan Abdülhamit Han tarafından hizmete açılan 'Hicaz Demiryolu'nun adı, Suudi Arabistan yetkililerinin isteği üzerine İstanbul – Mekke olarak değiştirilmişti. Türkiye'nin üzerinde ısrarla durduğu, Suriye ve Ürdün'ün de desteklediği proje ile Mekke'den Avrupa'ya kesintisiz yolculuk yapılabilecek. Proje hayata geçtiğinde yılda 10 milyon yolcu taşınacak. Bu sayede Türkiye, Suriye, Ürdün ve Suudi Arabistan'ın birbirleriyle ve bölge ülkeleriyle ticaretine de önemli katkı sağlanacak. İkinci Abdülhamit'in hizmete açtığı Hicaz Demiryolu'nun yeniden canlandırılması için yürütülen çalışmaya göre, İstanbul-Mekke Demiryolu Projesi, İstanbul'dan başlayacak. Türkiye'de İstanbul, Ankara, Konya ve Adana'dan geçecek. Suriye'de Halep, Şam ve Deraa boyunca ilerleyecek. Ürdün'de Amman'dan geçecek olan demiryolu hattı, Suudi Arabistan'da Kurayyat, Hail ve Medine hattını izleyerek Mekke'de son bulacak.

HALA YOLCU TAŞIMAYA DEVAM EDİYOR
Diğer taraftan Hicaz Demir Yolu hattının hizmete girdiği 1908 yılında seferlere başlayan buharlı trenler de hala yolcu taşımaya devam ediyor. Şam ve çevresindeki yerleşim birimleri arasında çalışan trenler, tarihi hattın geçtiği yerleşim birimlerinde yaşamın bir parçasını oluşturuyor. Ray sistemine uygun olması nedeniyle sadece tarihi hat üzerinde kullanılan trenler, saatte 35 km hız yapabiliyor. Hicaz Demir Yolları Genel Müdürlüğü bünyesinde 9 buharlı trenin bulunduğunu ve çalışır durumdaki trenlerin 90 ile 105 yaş arasında olduğu öğrenildi. Trenlerin günde bir sefer yaptığı ve ortalama 150 yolcu taşındığı öğrenilirken bu trenlerin Osmanlı döneminde oluşturulan sisteme göre çalıştıkları da söyleniyor.

MUSTAFA R. ÖZGÜR - VAKİT