Associated Press Yazarı Amy Teibel, İran İslam Cumhuriyeti ile Hizbullah ve Hamas arasındaki stratejik ilişkiler üzerine yazdığı analizde, İran'ın Hizbullah ile Hamas'a yaptığı silah yardımını artırdığını ileri sürdü.

Associated Press Yazarı Amy Teibel'in "Iranian aid seen growing among militants on Israel's flanks" (İsrail'in Yanıbaşındaki Militanlara Yönelik İran Yardımında Artış Gözlemleniyor" başlıklı analizini Ozan Kemal SARIALİOĞLU'nun çevirisiyle sunuyoruz.

Üst düzey İsrailli güvenlik yetkililerine göre İran boyası, harfleri ve seri numaralarının işaretlerini taşıyan roketler ve silahlar Gazze şeridi ve Lübnan'a doğru yol alıyorlar ve Tahran'ın İsrail'in kuzey ve güney kanatlarında yer alan militan hareketler arasındaki etkili rolünü daha da güçlendiriyorlar böylelikle.

Associated Press tarafından görülen silahlar arasında 18 inçlik Grad modelli Katyuşa füzeleri de bulunuyor, bu silahların kuşatma altındaki Gazze'ye gizli bir şebeke aracılığıyla ulaştırıldığına inanılıyor: Deniz yoluyla Sudan'dan Mısır'ın Kızıldeniz limanlarına ve oradan da karadan; Sina çölü üzerinden sahil şeridini kesen tünellere doğru, yetkililere göre.

Askeri sınırlamalar yüzünden adının açıklanmasınıı istemeyen başka bir yetkili de kamyonlar ve uçaklar ile Suriye sınırından Lübnan'a silah taşındığını söylüyor ayrıca.

Hizbullah gerillaları 2006 savaşında İsrail'e yaklaşık 4000 roket fırlatmışlardı. 67 kişinin öldüğü Lübnan'daki son çatışmaların ardından Hizbullah, hükümetten füze stoğunu daha da arttırabilmesine olanak verecek imtiyazlar koparabilmeyi başardı.

İsrail iddiaları -her ne kadar özel güvenlik otoritelerince dillendirilmiş olsalar da- resmi bir delilden yoksun olmaları yüzünden bazı analizcilerin zihninde İran'ın bu ülke sınırlarındaki aktivitelerinin kapsamı hakkında soru işaretleri oluşmuş durumda. İran, Hizbullah ve Filistinli militanların hepsi İran silah bağlantısını inkar ediyorlar; buna rağmen bazı Hizbullah militanları Tahran'dan silah aldıklarını şahsi olarak doğruluyorlar.

Ama şurası kesin ki İran bölgesel rolünü, baş düşmanı Saddam'ın devrilmesi ve Irak'ta Şiilerin önderlik ettiği ve Tahran ile yakın ilişkilere sahip olan hükümetin kurulmasının ardından bayağı arttırmış durumda.

Filistin bağlantısı ise yeni değil. 6 sene önce İsrail deniz komandoları Kızıl Deniz'de Karine A adlı bir gemiye el koymuşlardı. İsrail, geminin 50 tonluk füze, havan topu, tüfek ve cephane yükünü İran'dan Filistin'e taşıdığını açıklamıştı.

Mısır resmi olarak İran'ın çatışmaya müdahil olmasını kınamış, dışişleri bakanı Ahmed Ebu Geyt de İran'ı Hamas'ın bir sene önceki Gazze'yi şiddet kullanarak ele geçirmesi hadisesinin arkasında olmakla suçlamıştı.

Uzmanlar İran'ın uzun vadeli amacının İsrail'i dolaylı yönden baskı altına almak olduğuna inanıyorlar. "İsrail sınırında vekil savaşçılar bulundurmak İran nükleer santrallerine düzenlenecek olası bir saldırının fiyatını arttırır ve İsrailliler ve Filistinlileri barış yapmaya zorlayacak olan yolu da daha bir engebeli kılar" diyorlar.

İsrail, İran'ın bölgedeki elini ispat edecek olan roket seri numaralarını ve diğer işaretleri niçin kamuoyuna ilan etmediğini henüz açıklamış değil.Başka bazı uzmanlar da İsrail'in kanıtlanmamış bu tarz iddialarla İran üzerinde uluslar arası baskı oluşturarak, bu ülkenin nükleer heveslerinden vazgeçmesini amaçladığını iddia ediyorlar.

Hamas ve Gazze'deki diğer militan örgütler Güney İsrail'e  yıllardır derme çatma füzeler fırlatıyorlar. İsrail'in yüksek teknolojiye sahip ordusu gün geçtikçe ülkenin kalbine doğru yaklaşan bu füzeleri engelleyebilmiş değil.

İsrailli balistik uzmanları füzelerin İran kökenli olduğunu boya,üstündeki Latin harfleri vs. gibi izlerden tanımışlar, Doğu Avrupa ülkelerinde üretilen benzer roketlerin daha farklı bir görünüşleri olduğunu söylüyorlar.

AP ajansı tarafından görünen Grad füze parçalarında İran'da üretildiğini gösteren vidaların bulunduğunu söyledi bir İsrailli yetkili de. Aynı füzeler 2006 yılındaki savaşta da Hizbullah tarafından kullanılmış.

Geçen aylarda da Askalan şehri uzun menzilli füzelerle vurulmuştu ve bu durum bu füzelerin İran tarafından sağlandığı şüphelerini  güçlendirmişti.

"Ne yazık ki İran Hamas'ın Gazze'deki askeri yapılanmasını destekleme konusuyla çok ilgili gözüküyor; bunu ister Hamaslı militanları değişik teknik alanlarda eğiterek yapmış olsun, ya da fon sağlayarak ve cephane vererek veyahut da kendi savunma yeterliliklerini iç olanaklarına dayanarak geliştirmelerini sağlayarak yapmış olsun fark etmez" diyor hükümet sözcüsü Mark Regev.

Hamas militanlarının bu Ocak ayında Gazze ve Mısır arasındaki sınır duvarını yıkmalarıyla yeni silahlar da girmiş  oldu içeri. Bazı yeni füzelerin menzillerinin 25 mile ulaştığı biliniyor, bu demektir ki Tel Aviv'e sadece 12 mil kaldı.

Yakınlarda İsrail'e düşen bir füzenin 170 mm'lik başlığa sahip olduğu görüldü, önceki roketler 120mmlik idiler.

Savunma bakanlığına yakınlığıyla bilinen bir İsrail think tank kurumu olan "İstihbarat ve Terörizm Enformasyon Merkezi" bu Nisan ayında yayınladığı bir raporda son bulguların Gazze'deki militanlarca kullanılan İran teknolojisinin sonucu olduğuna işaret etti.

"Yakınlarda İsrail'in güneyine düşen füzelerde,  sökülüp takılabilen ve böylelikle Gazze'de depolanmalarını kolaylaştıran 20 inçlik 4 parça olduğu görülmüştür" deniyor raporda.

Washington'daki Brookings Enstitüsünden Bruce Riedel ise "İran silah endüstrisinin İsrail'i ciddi olarak risk altında bıraktığını" söylüyor. "Artık Gazze'deki bir teknisyene kendi imkanlarıyla roket ürettirmeye gerek duymuyorlar, bütün bir roketi alıyorlar dışardan ve silah daha profesyonelce hazırlanmış ve etkili oluyor doğal olarak" diyor.

Gazze'deki Hamas askeri liderlerinden biri olan Ebu Ubeyde ise İsrail'in İran bağlantısı iddialarını kullanarak Gazze saldırısı için uluslar arası destek sağlamak amacında olduğunu söylüyor:

"Gazze şeridi direniş için gereken araçları üretebilecek kapasitede olmuştur her zaman" diyor Hamas'ın  yardımcı lideri Musa Ebu Merzuk da ,Şam'da yaptığı bir telefon röportajında.

İranlı yetkililer iddialar hakkında yorum yapmaları çağrılarına cevap vermiş değiller. İran geçmişte Hamas'a milyonlarca dolar tutarında yardım ettiğini doğrulamış fakat silah sağladığını inkar etmişti.

Uzmanlar İran'ın Hamas'a doğrudan silah gönderip göndermediği konusunda  ikiye ayrılmış durumdalar. Globalsecurity.org'un direktörü John Pike "İran'ın Filistinli militanlara sunduğu destek hakkında fazla bir delile ihtiyaç duymadığını" söylüyor.

Londra'da yayın yapan "Orta Doğu ve Kuzey Afrika "editörü David Hartwell ise "İsrail iddialarının doğru olma ihtimali imkan haricinde değilse de herhangi bir kanıt olmaksızın bu iddiaların arkasında durmak zor" diyor.

İsrail'de yaşayan bir İranlı uzman olan Mir Cavidanfer ise İran'ın İsrail'in gördüğünden de daha sofistike silahlar satın almakla meşgul olduğuna inanıyor.

"İsrail tarafından sunulan bir delil görmedik bu zamana dek, seri numaraları ve diğer izler türünden; bence para-en büyük ihtimal."

Tahran'ın Hamas'a 300 milyon dolar sözü verdiğine inanılıyor, fakat bunun ne kadarının dağıtıldığı açık değil.

İsrail,diğer pek çok Batılı müttefiki gibi İran'ın nükleer programının sadece enerji amaçlı olduğuna inanmıyor. Ahmedi Nejat'ın Yahudi devletini ortadan kaldırma çağrısını sürekli olarak yenilemesi de İsrail'de alarm zillerinin çalmasına yol açıyor sürekli olarak.

Bu arada İsrail ve Hamas arasında dolaylı olarak sürdürülen barış görüşmeleri aylardır sarpa sarmış durumda;bu durum İsrail'in Gazze'ye geniş ölçekli bir askeri saldırı düzenleyeceği ihtimalini güçlendiriyor.

BM Sekreteri General Ban Kimoon tarafından Mart ayında hazırlanan bir raporda, İsrail'in Hizbullah'ın elinde 10000 adet uzun ve 20000 adet de daha kısa menzilli füze bulunduğu iddiası aktarılıyordu. Başka İsrailli yetkililere göreyse bu sayı daha fazla. 2006 savaşından önce, İsrail'in tahminine göre Hizbullah'ın elinde 14000 füze bulunuyordu.

"Ama" diyor İsrail askeri istihbarat şefi Amos Yadlin Haaretz gazetesinde yayımlanan reportajında, "Mesele sadece rakamlarla ilgili değil, Hizbullah'ın elinde artık İsrail'de daha geniş hedefleri vurabilecek silahlar var"

Üst düzey İsrail savunma yetkilileri Hizbullah'ın elindeki yeni İran roketlerinin menzilinin 185 mil olduğunu, 2006'da ise örgütün elinde İsrail içinde en fazla 45 mil uçabilen füzelerin bulunduğunu söylüyorlar.

"Eğer yeni bir savaş çıkarsa, İsrail daha güçlü bir Hizbullah'la yüzleşecek" diyor Yadlin."

(Velfecr)